pl, Polityka (politologia)


Komisja Europejska

Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Społecznej

Tekst ukończono w lipcu 2007 r.

Jak działa Unia Europejska

Przewodnik

po instytucjach unijnych

Unia Europejska (UE) jest organizmem jedynym w swoim rodzaju. Nie jest państwem federalnym, jak Stany Zjednoczone, bo jej członkowie pozostają niezawisłymi, suwerennymi państwami. Nie jest przy tym jedynie organizacją międzyrządową, jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, ponieważ państwa Unii łączą w pewnym zakresie swą suwerenność - w ten sposób osiągając razem znacznie większe wpływy i siłę niż te, które osiągnęłyby osobno.

Połączenie suwerenności polega na zbiorowym podejmowaniu decyzji za pośrednictwem wspólnych instytucji, takich jak Parlament Europejski wybierany bezpośrednio przez wszystkich obywateli czy Rada reprezentująca rządy państw członkowskich. Instytucje te podejmują decyzje na podstawie wniosku Komisji Europejskiej, która reprezentuje interesy UE jako całości. Ale czym dokładnie zajmują się poszczególne instytucje? W jaki sposób ze sobą współpracują? Która za co odpowiada?

Niniejsza broszura w przystępny sposób odpowiada na te pytania. Zawiera również podstawowe informacje o agencjach i innych organach uczestniczących w funkcjonowaniu Unii. Stanowi pomocny przewodnik po procesach decyzyjnych w Unii Europejskiej.

Unia Europejska

Spis treści

Wprowadzenie do Unii Europejskiej

Traktaty

Podejmowanie decyzji w UE

Parlament Europejski: głos obywateli

Rada Unii Europejskiej: głos państw członkowskich

Komisja Europejska: troska o wspólne dobro

Trybunał Sprawiedliwości: przestrzeganie prawa

Europejski Trybunał Obrachunkowy: właściwe gospodarowanie pieniędzmi

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny: głos społeczeństwa obywatelskiego

Komitet Regionów: głos władz lokalnych i regionalnych

Europejski Bank Inwestycyjny: finansowanie rozwoju gospodarczego

Europejski Bank Centralny: zarządzanie wspólną walutą

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich: rozpatrywanie skarg obywateli

Europejski Inspektor Ochrony Danych: zapewnienie prywatności danych osobowych

Agencje

Wprowadzenie do Unii Europejskiej

Unia Europejska (UE) to rodzina demokratycznych państw, działających wspólnie na rzecz poprawy warunków życia obywateli i budowania lepszego świata.

Podczas gdy na pierwsze strony gazet trafiają najczęściej informacje o wewnętrznych sprzeczkach czy chwilowych kryzysach, poza zasięgiem kamer toczy się prawdziwa historia UE - historia prawdziwego sukcesu. Od ponad pół wieku Unia niesie Europie pokój i dobrobyt. W tym czasie zapewniła jej wspólną walutę (euro) i pozbawiony granic „jednolity rynek”, w ramach którego obowiązuje swoboda przepływu towarów, ludzi, usług i kapitału. Unia stała się także znaczącą potęgą handlową i światowym liderem w takich dziedzinach, jak ochrona środowiska czy pomoc rozwojowa. Nic więc dziwnego, że liczba jej członków wzrosła z sześciu do 27 i że na przystąpienie czekają kolejne kraje.

Podstawą sukcesu Unii Europejskiej jest w znacznym stopniu nietypowy sposób jej działania. Państwa wchodzące w skład UE (państwa członkowskie) pozostały niezależne i suwerenne, lecz swą suwerenność połączyły, aby uzyskać na arenie międzynarodowej wpływ i znaczenie, jakich same nigdy nie byłyby w stanie osiągnąć. Unia nie jest federacją, tak jak Stany Zjednoczone, jednocześnie jest czymś znacznie więcej niż organizacją służącą współpracy między rządami, tak jak Organizacja Narodów Zjednoczonych. Unia Europejska jest tak naprawdę jedyna w swoim rodzaju.

Łączenie suwerenności oznacza w praktyce, że państwa członkowskie przenoszą część swoich kompetencji decyzyjnych na wspólnie stworzone instytucje - tak, by decyzje w konkretnych obszarach wspólnego zainteresowania podejmować demokratycznie na poziomie ogólnoeuropejskim.

Trzy podstawowe instytucje decyzyjne Unii to:

Te trzy instytucje wspólnie kształtują politykę i tworzą prawo obowiązujące w całej Unii. Zasadniczo przygotowaniem nowych aktów prawnych zajmuje się Komisja, jednak to Parlament i Rada je przyjmują. Wprowadzaniem w życie tak ustanowionych przepisów zajmują się wspólnie Komisja i państwa członkowskie, zaś nad ich przestrzeganiem czuwa sama Komisja.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości rozstrzyga w sporach dotyczących prawa unijnego.

Trybunał Obrachunkowy kontroluje finansowanie działań Unii.

W funkcjonowaniu UE istotną rolę odgrywają też inne organy:

Dodatkowo wyspecjalizowane agencje odpowiedzialne są za realizację konkretnych zadań natury technicznej, naukowej lub zarządczej.

Zakres kompetencji i odpowiedzialności instytucji unijnych oraz zasady i procedury, jakie muszą one stosować, określony jest w traktatach, na których opiera się Unia Europejska. Treść traktatów uzgadniają wspólnie prezydenci i premierzy wszystkich państw członkowskich UE, a następnie ratyfikują je krajowe parlamenty.

W kolejnych rozdziałach opisano szczegółowo poszczególne traktaty, instytucje oraz inne organy i agencje UE, objaśniając ich funkcje i wzajemne powiązania.

Traktaty

Fundament Unii Europejskiej stanowią cztery traktaty:

Na mocy traktatów EWWiS, EWG i Euratom powołano do życia trzy Wspólnoty Europejskie, tj. system wspólnego podejmowania decyzji w sektorach węgla, stali, energii atomowej oraz innych głównych dziedzinach gospodarki państw członkowskich. Wspólnotowe instytucje pierwotnie powołane do zarządzania tym systemem zostały połączone w 1967 r., w wyniku czego powstała jedna Komisja i jedna Rada Ministrów.

Niezależnie od swojej roli gospodarczej, EWG stopniowo przejmowała coraz szerszy zakres odpowiedzialności, m.in. w dziedzinie spraw społecznych, ochrony środowiska czy polityce regionalnej. Ponieważ w rezultacie wspólnota ta straciła swój czysto gospodarczy charakter, w czwartym traktacie (traktacie z Maastricht) zmieniono jej nazwę na Wspólnotę Europejską (WE). Wraz ze zbliżaniem się daty wygaśnięcia traktatu EWWiS (2002 r.) kompetencje związane z sektorem węgla i stali zostały stopniowo włączone do kolejnych traktatów.

W Maastricht rządy państw członkowskich postanowiły również nawiązać współpracę w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Traktat z Maastricht, poprzez włączenie współpracy międzyrządowej do istniejącego systemu wspólnotowego, stworzył nową strukturę opartą na trzech filarach o charakterze nie tylko gospodarczym, lecz także politycznym. Ta struktura to właśnie Unia Europejska (UE).

0x01 graphic

[Text under diagram:]

UNIA EUROPEJSKA

Wspólnoty Europejskie (większość obszarów wspólnej polityki)

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

Traktaty

[Caption under diagram:]

Traktaty stanowią fundament Unii Europejskiej. Jej trzy filary odpowiadają różnym dziedzinom polityki, w których obowiązują odmienne systemy podejmowania decyzji

Traktaty są podstawą wszystkich działań Unii. Zmieniano je za każdym razem, gdy przyjmowano do Unii nowych członków. Czasami traktaty zmienia się również w celu wprowadzenia reform w instytucjach Unii Europejskiej lub rozszerzenia zakresu jej kompetencji o nowe obszary. Zawsze odbywa się to poprzez specjalną konferencję rządów państw członkowskich (tzw. konferencję międzyrządową). Oto wyniki najważniejszych konferencji międzyrządowych:

Podejmowanie decyzji w UE

W procesach decyzyjnych na poziomie Unii Europejskiej uczestniczą różne instytucje unijne, w szczególności:

Zasadniczo to Komisja występuje z wnioskami dotyczącymi nowych aktów prawnych, natomiast Parlament i Rada przyjmują te akty. W określonych wypadkach możliwe jest przyjęcie aktu prawnego samodzielną decyzją Rady. W decyzjach UE odpowiednią rolę odgrywają także inne instytucje

Podstawowe formy aktów prawnych UE to dyrektywa i rozporządzenie. Dyrektywa wytycza wspólny cel do osiągnięcia dla wszystkich państw członkowskich, pozostawiając władzom krajowym wybór formy i sposobu jego realizacji. Zazwyczaj państwa członkowskie mają od roku do dwóch lat na wykonanie dyrektywy. Rozporządzenia są natomiast bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich z chwilą ich wejścia w życie, bez konieczności podejmowania dalszych działań przez poszczególne państwa.

Zasady i procedury podejmowania decyzji w Unii zostały określone w traktatach. Każdy wniosek dotyczący nowego aktu prawnego musi opierać się na konkretnym artykule traktatu, zwanym jego podstawą prawną. Podstawa ta określa, jaka procedura legislacyjna jest właściwa dla przyjęcia tego aktu. Trzy podstawowe procedury decyzyjne UE to procedury współdecyzji, konsultacji i zgody.

  1. Procedura współdecyzji

Jest to obecnie najbardziej powszechna procedura legislacyjna w UE. W procedurze współdecyzji Parlament pełni rolę prawodawczą na równi z Radą.

Jeśli Rada i Parlament nie osiągną porozumienia w sprawie proponowanego aktu prawnego, nowe prawo nie powstanie. Procedura współdecyzji przewiduje dwa czytania projektu w każdej instytucji. Jeśli w trakcie tych dwóch czytań uda się osiągnąć porozumienie, dany akt prawny może zostać przyjęty. W przeciwnym wypadku kierowany jest do komitetu pojednawczego, składającego się z jednakowej liczby przedstawicieli Parlamentu i Rady. Jeśli komitet osiągnie porozumienie, uzgodniony tekst trafia ponownie do obu instytucji w celu jego ostatecznego przyjęcia w formie aktu prawnego. Coraz rzadziej stosuje się jednak postępowanie pojednawcze. Dzięki dobrej współpracy między trzema instytucjami większość aktów prawnych objętych procedurą współdecyzji przyjmuje się już po pierwszym lub drugim czytaniu.

Poniższy rysunek przedstawia szczegółowy przebieg tej procedury. Dodatkowe informacje znajdują się na stronie internetowej:

ec.europa.eu/codecision

0x08 graphic
0x08 graphic
0x01 graphic

[TEXT FOR THE DIAGRAM BOXES]

Procedura współdecyzji

1. Wniosek Komisji

1a. Opinia EKES, opinia KR

2. Pierwsze czytanie w PE - opinia

3. Zmieniony wniosek Komisji

4. Pierwsze czytanie w Radzie

5. Rada przyjmuje wszystkie poprawki PE

6. Rada może przyjąć zmieniony akt

7. PE przyjmuje wniosek bez poprawek

8. Rada może przyjąć akt

9. Wspólne stanowisko Rady

10. Komunikat Komisji do Rady w sprawie wspólnego stanowiska

11. Drugie czytanie w PE

12. PE przyjmuje wspólne stanowisko lub nie wypowiada się

13. Akt uważa się za przyjęty

14. PE odrzuca wspólne stanowisko

15. Akt uważa się za nieprzyjęty

16. PE proponuje zmiany we wspólnym stanowisku

17. Stanowisko Komisji w sprawie poprawek PE

18. Drugie czytanie w Radzie

19. Rada zatwierdza zmienione wspólne stanowisko

(i) większością kwalifikowaną, jeśli Komisja wydała opinię pozytywną,

(ii) jednomyślnie, jeśli Komisja wydała opinię negatywną

20. Akt zostaje przyjęty w zmienionej wersji

21. Rada nie przyjmuje poprawek do wspólnego stanowiska

22. Zwołanie komitetu pojednawczego

23. Procedura pojednawcza

24. Komitet pojednawczy uzgadnia tekst aktu

25. Parlament i Rada przyjmują akt w oparciu o uzgodniony tekst

26. Akt zostaje przyjęty

27. Parlament i Rada odrzucają uzgodniony tekst

28. Akt nie zostaje przyjęty

29. Komitet pojednawczy nie osiąga porozumienia w sprawie tekstu aktu

30. Akt nie zostaje przyjęty

Trzy rady - która czym się zajmuje?

Poszczególne instytucje europejskie łatwo pomylić, zwłaszcza jeśli różne organy mają podobne nazwy - tak jak w przypadku trzech rad.

Rada Europejska

Rada Unii Europejskiej

Rada Europy

2. Procedura konsultacji

Procedurę konsultacji stosuje się w dziedzinach takich jak rolnictwo, podatki czy konkurencja. Na podstawie wniosku Komisji Rada zasięga opinii Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów.

W ramach procedury konsultacji Parlament ma prawo:

Jeśli Parlament żąda wprowadzenia poprawek, Komisja jest zobowiązania do rozważenia wszystkich proponowanych zmian. Jeśli Komisja przyjmie którąkolwiek z nich, wysyła do Rady zmieniony wniosek legislacyjny.

Ostateczna decyzja należy do Rady, która albo przyjmuje zmieniony wniosek, albo wprowadza do niego kolejne poprawki. W tej procedurze, podobnie jak we wszystkich innych, zmiana wniosku Komisji przez Radę wymaga jednomyślności członków Rady.

3. Procedura zgody

Procedura zgody wymaga od Rady uzyskania zgody Parlamentu Europejskiego przed podjęciem określonych, szczególnie ważnych decyzji. Procedura przebiega podobnie jak w przypadku konsultacji, jednak Parlament nie ma w niej prawa do wprowadzania poprawek do wniosku - musi go w całości przyjąć lub odrzucić Zgoda Parlamentu wymaga bezwzględnej większości oddanych głosów.

Procedurę zgody stosuje się głównie w przypadku porozumień z innymi państwami, m.in. umów dotyczących przystąpienia do UE.

Kto pracuje w instytucjach UE?

Urzędnicy pracujący w instytucjach unijnych pochodzą ze wszystkich państw członkowskich UE. Są wśród nich ludzie rozmaitych zawodów i specjalności - od doradców politycznych i kierowników po ekonomistów, inżynierów, prawników, tłumaczy, sekretarki i personel techniczny. Pracownicy instytucji muszą być gotowi i zdolni do pracy w środowisku wielokulturowym i wielojęzycznym, zazwyczaj z dala od ojczystego kraju.

Urzędnicy unijni wyłaniani są w drodze trudnych egzaminów konkursowych. Egzaminy te organizowane są centralnie przez Europejskie Biuro Selekcji Kadr (EPSO).

Więcej informacji na stronie internetowej: europa.eu/epso

Parlament Europejski: głos obywateli

Podstawowe informacje

Rola Organ prawodawczy UE wybierany w wyborach bezpośrednich

Najbliższe wybory Czerwiec 2009 r.

Posiedzenia Comiesięczne sesje plenarne w Strasburgu, posiedzenia komisji parlamentarnych i sesje dodatkowe w Brukseli, sekretariat w Luksemburgu

Adres Plateau du Kirchberg, B.P. 1601, L-2929 Luksemburg

Tel. (352) 4300-1

Strona internetowa europarl.europa.eu

Parlament Europejski (PE) reprezentuje interesy obywateli Unii Europejskiej. Historia Parlamentu sięga lat 50. ubiegłego wieku i zapisów w traktatach założycielskich. Od 1979 r. posłowie do PE są wybierani przez obywateli UE w wyborach bezpośrednich.

Wybory do Parlamentu odbywają się co pięć lat. Każdy obywatel Unii ma w tych wyborach prawo głosowania i kandydowania, niezależnie od jego miejsca zamieszkania w UE. W ten sposób Parlament wyraża demokratyczną wolę obywateli UE (których jest już blisko 500 milionów) i reprezentuje ich interesy w dyskusji z pozostałymi instytucjami Unii.

Ostatnie wybory do PE miały miejsce w czerwcu 2004 r. W Parlamencie zasiada obecnie 785 posłów ze wszystkich 27 krajów UE.

Posłowie nie zasiadają w Parlamencie Europejskim według kraju pochodzenia, lecz według przynależności do jednego z ogólnoeuropejskich ugrupowań politycznych. Reprezentują przy tym cały wachlarz poglądów na temat polityki i integracji europejskiej - od skrajnego federalizmu po otwarty eurosceptycyzm.

Hans-Gert Pöttering, wybrany na przewodniczącego Parlamentu Europejskiego w 2007 r., ma pełnić tę funkcję do nowych wyborów w 2009 r.

Siedziby Parlamentu Europejskiego

Parlament Europejski ma trzy siedziby: w Brukseli (Belgia), w Strasburgu (Francja) oraz w Luksemburgu.

Luksemburg jest siedzibą administracji Parlamentu (jego Sekretariatu Generalnego). Posiedzenia całego Parlamentu, zwane sesjami plenarnymi, odbywają się w Strasburgu, a czasem w Brukseli. Komisje parlamentarne spotykają się natomiast w Brukseli.

Liczba mandatów poszczególnych ugrupowań politycznych (stan na 1 września 2007 r.).

Ugrupowanie polityczne

Skrót

Liczba miejsc

Europejska Partia Ludowa (Chrześcijańscy Demokraci) i Europejscy Demokraci

EPL-ED

278

Grupa Socjalistyczna

PES

216

Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy

ALDE

104

Unia na rzecz Europy Narodów

UEN

44

Grupa Zielonych / Wolne Przymierze Europejskie

Greens/EFA

42

Zjednoczona Lewica Europejska / Nordycka Zielona Lewica

GUE/NGL

41

Grupa Niepodległość / Demokracja

ID

24

Grupa Tożsamość, Tradycja i Suwerenność

ITS

23

Posłowie niezrzeszeni i miejsca czasowo nieobsadzone

NI

13

Razem

785

Podział mandatów między poszczególne państwa

Austria

18

Malta

5

Belgia

24

Niderlandy

27

Bułgaria

18

Niemcy

99

Cypr

6

Polska

54

Dania

14

Portugalia

24

Estonia

6

Republika Czeska

24

Finlandia

14

Rumunia

35

Francja

78

Słowacja

14

Grecja

24

Słowenia

7

Hiszpania

54

Szwecja

19

Irlandia

13

Węgry

24

Litwa

13

Włochy

78

Łotwa

9

Zjednoczone Królestwo

78

Luksemburg

6

Razem

785

Zadania Parlamentu

Parlament pełni trzy podstawowe funkcje:

1. Przyjmuje akty prawa europejskiego - w wielu obszarach polityki wspólnie z Radą. Fakt, że członkowie Parlamentu są wybierani bezpośrednio przez obywateli, jest jednym z czynników gwarantujących demokratyczne podstawy prawa europejskiego.

2. Parlament sprawuje nadzór demokratyczny nad pozostałymi instytucjami UE, w szczególności nad Komisją. Do jego kompetencji należy zatwierdzanie lub odrzucanie kandydatur komisarzy. Parlament ma też prawo odwołania całej Komisji.

3. Parlament posiada również kompetencje budżetowe. Wraz z Radą przyjmuje on budżet UE, mając tym samym wpływ na wydatki Unii. Parlament przyjmuje lub odrzuca budżet w całości.

Poniżej opisano szczegółowo trzy wymienione funkcje.

1. Przyjmowanie aktów prawa europejskiego

Najbardziej powszechną procedurą przyjmowania prawodawstwa unijnego jest współdecyzja (zob. wyżej: „Podejmowanie decyzji w UE”). Procedura ta zrównuje kompetencje Parlamentu Europejskiego i Rady. Ma ona zastosowanie do aktów prawnych dotyczących całego szeregu zagadnień.

W niektórych obszarach (na przykład rolnictwie, polityce gospodarczej, imigracji czy sprawach wizowych) Rada przyjmuje akty samodzielnie, musi jednak wcześniej skonsultować się z Parlamentem. Ponadto zgoda Parlamentu wymagana jest przy podejmowaniu pewnych ważkich decyzji, na przykład o przyjęciu do Unii nowych krajów.

Parlament daje także impulsy do tworzenia nowych aktów prawnych poprzez badanie rocznego planu prac Komisji, rozważanie, jakie nowe akty prawne byłyby wskazane, oraz zwracanie się do Komisji o przygotowanie odpowiednich wniosków.

2. Nadzór demokratyczny

Parlament sprawuje nadzór demokratyczny nad innymi instytucjami UE. Czyni to na kilka sposobów.

Gdy tworzy się nowy skład Komisji, jej członkowie są nominowani przez rządy państw członkowskich UE, jednak ich ostateczne powołanie na komisarzy wymaga zgody Parlamentu. Parlament przesłuchuje oddzielnie każdego komisarza, w tym również przewodniczącego Komisji, a następnie głosuje nad przyjęciem całego składu Komisji.

Przez całą swoją kadencję Komisja jest politycznie odpowiedzialna przed Parlamentem, który dysponuje wotum nieufności, zmuszającym ją do zbiorowej dymisji.

Parlament sprawuje też funkcje nadzorcze poprzez systematyczne badanie sprawozdań, które przedkłada mu Komisja (roczne sprawozdanie ogólne, sprawozdanie z wykonania budżetu itp.). Ponadto Parlament regularnie zwraca się do Komisji z zapytaniami, na które komisarze mają obowiązek udzielić odpowiedzi.

Parlament monitoruje również pracę Rady - posłowie regularnie zwracają się do Rady z zapytaniami, a przewodniczący Rady obecny jest na sesjach plenarnych PE i uczestniczy w ważniejszych debatach.

Parlament może również sprawować nadzór demokratyczny poprzez badanie petycji obywateli oraz powoływanie komisji śledczych.

Wreszcie Parlament ma udział w każdym szczycie UE (tj. posiedzeniu Rady Europejskiej). Podczas inauguracji szczytu przewodniczący Parlamentu jest proszony o wyrażenie opinii i wątpliwości Parlamentu dotyczących aktualnych problemów oraz kwestii znajdujących się w porządku obrad Rady Europejskiej.

3. Kompetencje budżetowe

Roczny budżet UE jest zatwierdzany wspólnie przez Parlament i Radę. Parlament debatuje nad nim w dwóch kolejnych czytaniach. Budżet nie może wejść w życie bez podpisu przewodniczącego Parlamentu.

Wydatki budżetowe monitoruje parlamentarna Komisja Kontroli Budżetowej. Co roku Parlament decyduje, czy zgadza się ze sposobem wykonania przez Komisję budżetu za poprzedni rok budżetowy Proces ten nazywa się udzielaniem absolutorium.

Organizacja prac Parlamentu

Prace w Parlamencie przebiegają w dwóch etapach:

Inne punkty porządku dziennego obrad mogą dotyczyć np. komunikatów Komisji na temat jej planowanych działań w określonych dziedzinach, lub też zapytań kierowanych do Komisji lub Rady związanych z sytuacją w UE i na świecie.

Rada Unii Europejskiej: głos państw członkowskich

Podstawowe informacje

Rola Organ prawodawczy (w niektórych dziedzinach również wykonawczy UE; reprezentuje państwa członkowskie

Liczba członków Jeden minister z każdego państwa UE

Prezydencja Sprawowana kolejno - przez sześć miesięcy - przez poszczególne państwa członkowskie

Posiedzenia Bruksela (Belgia), z wyjątkiem posiedzeń w kwietniu, czerwcu i październiku, które odbywają się w Luksemburgu

Adres Rue de la Loi/Wetstraat 175 B-1049 Bruksela

Tel. (32-2) 285 61 11

Strona internetowa ue.eu.int

Rada jest głównym organem decyzyjnym Unii Europejskiej. Podobnie jak Parlament Europejski, Radę powołały do życia traktaty założycielskie w latach 50. Rada reprezentuje państwa członkowskie. W jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego państwa Unii.

To, który minister uczestniczy w danym spotkaniu, zależy od poruszanej na nim tematyki. Przykładowo w posiedzeniu Rady debatującej nad sprawami związanymi z ochroną środowiska biorą udział ministrowie środowiska wszystkich państw UE, a radę tę nazywa się Radą ds. Środowiska Naturalnego.

Stosunkami Unii z resztą świata zajmuje się Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych. Ta konfiguracja Rady ma jednak znacznie szerszy zakres odpowiedzialności, obejmujący zagadnienia ogólnej polityki Unii. Dlatego w jej posiedzeniach uczestniczą dowolni ministrowie lub sekretarze stanu, wyznaczeni przez rządy poszczególnych państw.

Łącznie istnieje dziewięć możliwych konfiguracji Rady:

Każdy minister zasiadający w Radzie jest pełnomocny do podejmowania zobowiązań w imieniu swojego rządu. Innymi słowy, podpis danego ministra jest równoznaczny z podpisem całego rządu. Ponadto każdy minister w Radzie odpowiada przed parlamentem swojego kraju oraz przed obywatelami, których ten parlament reprezentuje. To właśnie stanowi, obok udziału Parlamentu Europejskiego w procesie decyzyjnym, demokratyczne umocowanie decyzji Rady.

Maksymalnie cztery razy do roku prezydenci lub premierzy państw członkowskich wraz z przewodniczącym Komisji Europejskiej spotykają się jako Rada Europejska. Podczas tych szczytów UE wyznaczane są ogólne kierunki polityki Unii oraz rozwiązywane problemy, których nie można było rozwiązać na niższym szczeblu (tzn. na szczeblu ministrów w ramach zwykłych posiedzeń Rady). Debaty Rady Europejskiej ze względu ważkie tematy często przedłużają się do późnych godzin nocnych i przyciągają sporą uwagę mediów.

Zadania Rady

Rada pełni sześć zasadniczych zadań:

1. Przyjmuje przepisy prawne UE - w wielu obszarach polityki wspólnie z Parlamentem Europejskim.

2. Koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej prowadzonej przez państwa członkowskie.

3. Zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi.

4. Przyjmuje budżet UE - wspólnie z Parlamentem Europejskim.

5. Określa i realizuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa (WPZiB) Unii Europejskiej na podstawie wytycznych ustalonych przez Radę Europejską.

6. Koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami ścigania w sprawach karnych.

Większość tych zadań wiąże się z domeną wspólnotową - tzn. z obszarami działania, w których państwa członkowskie postanowiły połączyć swą suwerenność i przenieść kompetencje decyzyjne na instytucje UE. Domena ta to pierwszy filar Unii Europejskiej.

Jednak ostatnie dwa z wymienionych wyżej zadań odnoszą się głównie do obszarów, w których państwa UE nie przeniosły władzy decyzyjnej na szczebel Wspólnoty, jedynie wspólnie w tych dziedzinach działają. Model ten nazywa się współpracą międzyrządową i obejmuje drugi i trzeci filar Unii Europejskiej.

Poniżej dokładniej opisano pracę Rady.

1. Legislacja

Zdecydowana większość prac Rady dotyczy przyjmowania aktów prawnych w dziedzinach połączonej suwerenności UE. Najczęstszą procedurą stosowaną w tym zakresie jest procedura współdecyzji, w ramach której akty prawne przyjmowane są wspólnie przez Radę i Parlament, na podstawie wniosku Komisji. W niektórych dziedzinach Rada ma ostatnie słowo, jednak może wówczas decydować wyłącznie na podstawie wniosku Komisji oraz po uwzględnieniu opinii Komisji i Parlamentu. (zob. wyżej „Podejmowanie decyzji w UE”).

2. Koordynacja polityki poszczególnych państw członkowskich

Państwa Unii realizują ogólną politykę gospodarczą opartą na ścisłej koordynacji polityk gospodarczych każdego z nich. Koordynacją tą zajmują się ministrowie gospodarki i finansów, którzy razem tworzą Radę ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin).

Panstwa członkowskie dążą także do tworzenia nowych miejsc pracy i poprawy swych systemów edukacji, ochrony zdrowia i zabezpieczeń socjalnych. Wprawdzie poszczególne kraje samodzielnie odpowiadają za własną politykę w tych dziedzinach, jednak mogą uzgadniać między sobą wspólne cele i na podstawie doświadczeń innych uczyć się najbardziej skutecznych rozwiązań. Proces ten nazywa się otwartą metodą koordynacji i odbywa się na poziomie Rady.

3. Zawieranie umów międzynarodowych

Co roku Rada zawiera (tzn. oficjalnie podpisuje) szereg umów między Unią Europejską a krajami spoza UE czy też organizacjami międzynarodowymi. Umowy te obejmują sprawy ogólne, takie jak handel, współpraca i pomoc rozwojowa, lub też dotyczą konkretnych dziedzin, takich jak włókiennictwo, rybołówstwo, nauka i technika, transport itp.

Ponadto Rada może zawierać konwencje między państwami UE w obszarach takich jak podatki, prawo spółek czy ochrona konsularna. Konwencje mogą również dotyczyć współpracy w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (zob. niżej).


4. Przyjmowanie budżetu Unii Europejskiej

Roczny budżet UE zatwierdzają wspólnie Rada i Parlament Europejski.

5. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

Państwa członkowskie Unii współpracują w tworzeniu wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB). Jednak polityka zagraniczna, bezpieczeństwo i obrona to dziedziny podlegające niezależnej kontroli rządów poszczególnych krajów. Państwa UE uznają jednak korzyści płynące ze współdziałania w tym zakresie, a Rada jest głównym forum tej międzyrządowej współpracy.

Współpraca dotyczy nie tylko zagadnień związanych z obroną, ale również zadań związanych z zarządzaniem kryzysami, min. misji humanitarnych, akcji ratunkowych, operacji pokojowych, a także czynnego przywracania pokoju w regionach ogarniętych konfliktem. Państwa UE dokładają starań na rzecz mobilizacji i koordynacji sił wojskowych i policyjnych, tak aby mogły być one użyte równolegle z działaniami dyplomatycznymi i gospodarczymi. Z pomocą tych mechanizmów UE pomogła w utrzymywaniu pokoju, działaniach na rzecz budowy demokracji i pobudzaniu postępu gospodarczego nie tylko w krajach Europy Południowo-Wschodniej, ale nawet w tak odległych zakątkach globu jak Indonezja czy Demokratyczna Republika Konga.

6. Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość

Obywatele UE mogą mieszkać i pracować w dowolnym kraju Unii - dlatego powinni mieć jednakowy dostęp do wymiaru sprawiedliwości bez względu na to, w którym z tych krajów się znajdują. Sądy krajowe muszą zatem współpracować po to, by na przykład wyrok sądu jednego kraju w sprawie rozwodu lub opieki nad dzieckiem był uznawany we wszystkich pozostałych krajach Unii.

Ze swobody przemieszczania się w Unii korzystają nie tylko praworządni obywatele. Wykorzystują ją również przestępcy i terroryści. Walka z przestępczością międzynarodową wymaga współpracy między sądami, organami policji, celnikami oraz służbami imigracyjnymi wszystkich państw UE.

Muszą one między innymi zadbać o to, by:

Tego typu zagadnieniami zajmuje się Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, czyli ministrowie sprawiedliwości i ministrowie spraw wewnętrznych. Celem Unii jest stworzenie w obrębie swoich granic jednolitej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

Organizacja prac Rady

Prezydencja Rady

Prezydencja Rady zmienia się na zasadzie rotacji co sześć miesięcy. Innymi słowy, każde państwo UE po kolei przejmuje odpowiedzialność za porządek obrad Rady i przewodniczy wszystkim jej posiedzeniom przez sześć miesięcy, kierując podejmowaniem decyzji legislacyjnych i politycznych oraz wypracowując kompromisy pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.

Sekretariat Generalny

Prezydencję wspiera Sekretariat Generalny, który przygotowuje i zapewnia płynność działań Rady na wszystkich poziomach.

W 2004 r. na stanowisko Sekretarza Generalnego Rady ponownie powołano Javiera Solanę. Pełni on jednocześnie funkcję Wysokiego Przedstawiciela ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB) i w tej roli przyczynia się do koordynacji działań UE na arenie międzynarodowej.

Sekretarza Generalnego wspomaga jego zastępca, odpowiedzialny za zarządzanie Sekretariatem Generalnym.

Coreper

Każde państwo UE ma w Brukseli stały zespół (przedstawicielstwo), który je reprezentuje i broni jego narodowych interesów na szczeblu unijnym. Szef przedstawicielstwa pełni de facto rolę ambasadora swojego kraju przy Unii Europejskiej.

Ambasadorowie (zwani „stałymi przedstawicielami”) spotykają się co tydzień w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli (francuski skrót: Coreper). Zadaniem tego Komitetu jest przygotowywanie prac Rady - z wyjątkiem większości zagadnień dotyczących rolnictwa, którymi zajmuje się Specjalny Komitet ds. Rolnictwa. Coreper jest wspierany przez grupy robocze, złożone z urzędników delegowanych z przedstawicielstw oraz administracji poszczególnych krajów.

Bezpieczeństwo i obrona

W sprawach dotyczących bezpieczeństwa i obrony Radę wspomaga odrębna struktura:

Ile głosów mają poszczególne kraje?

Decyzje w Radzie zapadają w drodze głosowania. Zasadniczo im większa liczba mieszkańców danego kraju, tym większa liczba głosów, którą dysponuje. Jednak liczba głosów jest ważona na korzyść państw o mniejszej liczbie ludności.

Francja, Niemcy, Włochy i Zjednoczone Królestwo 29

Hiszpania i Polska 27

Rumunia 14

Niderlandy 13

Belgia, Republika Czeska, Grecja, Portugalia i Węgry 12

Austria, Bułgaria, Szwecja 10

Dania, Finlandia, Irlandia, Litwa, Słowacja 7

Cypr, Estonia, Luksemburg, Łotwa i Słowenia 4

Malta 3

Razem 345

Głosowanie większością kwalifikowaną

Decyzje w niektórych szczególnie „wrażliwych” dziedzinach, takich jak wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, podatki, polityka azylowa i imigracyjna, wymagają jednomyślności Rady. Oznacza to, że każde państwo członkowskie ma prawo zgłosić weto wobec decyzji w tych obszarach.

Jednak w większości dziedzin Rada podejmuje decyzje kwalifikowaną większością głosów.

Większość kwalifikowana wymaga:

oraz

Dodatkowo każde państwo członkowskie może wystąpić o sprawdzenie, czy głosy „za” reprezentują co najmniej 62% łącznej liczby ludności Unii. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony, decyzja nie może być przyjęta.

Komisja Europejska: troska o dobro wspólne

Podstawowe informacje

Rola Organ wykonawczy UE i inicjator wniosków legislacyjnych

Liczba członków 27 - po jednym z każdego państwa członkowskiego

Kadencja Pięcioletnia (2004-2009)

Adres B-1049 Bruksela

Tel. (32-2) 299 11 11

Strona internetowa ec.europa.eu

Komisja jest w pełni niezależna od rządów państw członkowskich. Jej zadaniem jest reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów Unii jako całości. Komisja przygotowuje wnioski dotyczące nowych aktów prawa europejskiego, które następnie przedkłada Parlamentowi i Radzie.

Jest również organem wykonawczym Unii - odpowiada za wprowadzanie w życie decyzji Parlamentu i Rady. Oznacza to zarządzanie bieżącymi sprawami Unii Europejskiej, wdrażanie jej polityk, prowadzenie jej programów i dysponowanie jej środkami finansowymi.

Podobnie jak Parlament Europejski i Radę, Komisję powołały do życia traktaty założycielskie UE w latach 50. ubiegłego wieku

Czym jest Komisja?

Terminu „Komisja” używa się w dwóch znaczeniach. Po pierwsze określa on zespół osób - po jednej z każdego kraju UE - powołanych do kierowania tą instytucją i podejmowania decyzji. W drugim znaczeniu Komisja to sama instytucja i cały jej personel.

Nieoficjalnie członków Komisji nazywa się komisarzami. Większość z nich zajmowała wcześniej w krajach, z których pochodzą, stanowiska polityczne. Wielu było ministrami. Jednak jako członkowie Komisji zobowiązani są do działania na rzecz całej Unii i nieprzyjmowania instrukcji od rządów krajowych.

Komisja jest powoływana co pięć lat, w ciągu sześciu miesięcy od daty wyborów do Parlamentu Europejskiego. Procedura jej powoływania jest następująca:

Kadencja obecnej Komisji trwa do 31 października 2009 r. Jej przewodniczącym jest José Manuel Barroso.

Komisja odpowiada przed Parlamentem, który ma prawo odwołania całej Komisji poprzez przyjęcie wotum nieufności. Poszczególni członkowie Komisji muszą natomiast złożyć rezygnację na wniosek jej przewodniczącego, o ile zgodę wyrażą pozostali komisarze.

Przedstawiciele Komisji uczestniczą we wszystkich sesjach Parlamentu, gdzie wyjaśniają i uzasadniają realizowane polityki. Komisja odpowiada również regularnie na ustne i pisemne pytania poselskie.

Bieżącymi sprawami Komisji zajmują się urzędnicy administracji, eksperci, tłumacze pisemni i konferencyjni oraz personel sekretarski. Europejska służba cywilna liczy około 23 000 osób. Choć liczba ta może wydawać się wysoka, tak naprawdę jest on mniejsza niż liczba pracowników administracji przeciętnego miasta europejskiego średniej wielkości.

Siedziba Komisji

Oficjalną siedzibą Komisji jest Bruksela (Belgia), jednak ma ona również biura w Luksemburgu, reprezentacje we wszystkich krajach UE oraz przedstawicielstwa w licznych stolicach na całym świecie.

Zadania Komisji

Komisja Europejska pełni cztery podstawowe funkcje:

1. Przedkłada wnioski legislacyjne Parlamentowi i Radzie,

2. Realizuje i wdraża polityki oraz budżet UE;

3. Egzekwuje przestrzeganie prawa UE (wspólnie z Trybunałem Sprawiedliwości);

4. Reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład negocjując umowy między UE a innymi krajami

1. Przedkładanie wniosków legislacyjnych

Komisja posiada prawo inicjatywy prawodawczej. Oznacza to, że Komisja jako jedyna odpowiada za opracowywanie wniosków nowych aktów prawa europejskiego, które następnie przedkłada Parlamentowi i Radzie. Wnioski te muszą mieć na celu ochronę interesów Unii i jej obywateli, a nie interesów konkretnych krajów czy też gałęzi przemysłu.

Zanim Komisja przedłoży jednak jakikolwiek wniosek, musi zdobyć rozeznanie w bieżącej sytuacji i problemach w Europie oraz rozważyć, czy przyjęcie aktu prawa europejskiego jest najlepszym sposobem na ich rozwiązanie. Dlatego Komisja jest w ciągłym kontakcie z szeregiem grup interesów oraz dwoma organami doradczymi - Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów. Komisja zasięga również opinii parlamentów i rządów państw członkowskich.

Komisja wnioskuje o podjęcie działań na szczeblu unijnym, jedynie jeśli uzna, że danego problemu nie da się rozwiązać skuteczniej za pomocą działań na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym. Tę zasadę rozwiązywania problemów na możliwie najniższym szczeblu nazywa się zasadą pomocniczości.

Jeśli Komisja uzna, że konieczne są kroki legislacyjne na szczeblu unijnym, opracowuje wniosek, który jej zdaniem skutecznie rozwiąże problem oraz zaspokoi interesy możliwie najszerszego grona zainteresowanych. W celu zapewnienia poprawności wszelkich szczegółów technicznych wniosku Komisja konsultuje się z ekspertami za pośrednictwem rozmaitych komitetów i grup. Regularnie publikuje tzw. zielone i białe księgi, organizuje wysłuchania, zasięga opinii społeczeństwa obywatelskiego i zleca specjalistom opracowanie ekspertyz - często konsultując się bezpośrednio z obywatelami przed zgłoszeniem wniosku, aby uzyskać jak najpełniejszy obraz zagadnienia.

2. Realizacja polityki oraz budżetu UE

Jako organ wykonawczy Unii Europejskiej Komisja odpowiada za zarządzanie budżetem UE i  jego wykonanie. Większość wydatków w rzeczywistości spoczywa w rękach władz krajowych lub lokalnych, jednak Komisja odpowiada za ich nadzorowanie pod czujnym okiem Trybunału Obrachunkowego. Zadaniem obu tych instytucji jest zapewnienie należytego zarządzania finansami UE. Parlament Europejski udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu, pod warunkiem że uzna roczne sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego za satysfakcjonujące.

Komisja wykonuje również decyzje podejmowane przez Parlament i Radę, na przykład w dziedzinie wspólnej polityki rolnej i rybackiej, energii, rozwoju regionalnego, środowiska naturalnego czy programów na rzecz kształcenia i wymiany młodzieży, takich jak Erasmus. Odgrywa również istotną rolę w polityce konkurencji i zmierza do zapewnienia równych warunków wszystkim podmiotom gospodarczym. Komisja może nie dopuścić do połączenia przedsiębiorstw, gdy uzna, że prowadziłoby to do nieuczciwej konkurencji. Komisja musi również dopilnować, aby kraje UE nie subsydiowały poszczególnych gałęzi swego przemysłu w sposób mogący prowadzić do zakłócenia konkurencji.

3. Egzekwowanie prawa europejskiego

Komisja jest strażnikiem traktatów. Oznacza to, że wraz z Trybunałem Sprawiedliwości odpowiada za zapewnienie właściwego stosowania prawa UE we wszystkich państwach członkowskich.

Jeśli Komisja uzna, że dane państwo Unii Europejskiej nie stosuje się do przepisów unijnego prawa, wszczyna tzw. „procedurę w sprawie naruszenia”. Komisja najpierw kieruje oficjalne pismo do rządu danego kraju, w którym wyjaśnia, dlaczego jej zdaniem doszło do naruszenia prawa europejskiego, oraz wyznacza termin, w którym powinna otrzymać szczegółowe wyjaśnienia w tej sprawie.

W przypadku gdy dane państwo nie udzieli zadowalających wyjaśnień ani nie naprawi zaniedbań, Komisja kieruje do jego rządu kolejne pismo, potwierdzając fakt naruszenia prawa UE i ustalając konkretny termin naprawy zaistniałej sytuacji. Jeśli państwo nadal nie stosuje się do tych wymagań, Komisja kieruje sprawę do Trybunału Sprawiedliwości. Wyroki Trybunału są wiążące dla państw członkowskich oraz instytucji UE. Trybunał Sprawiedliwości może nałożyć kary finansowe na państwo członkowskie, które nie zastosuje się do jego wyroku.

4. Reprezentowanie UE na arenie międzynarodowej

Komisja Europejska jest ważnym rzecznikiem Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej. Reprezentuje UE na forach międzynarodowych, takich jak Międzynarodowa Organizacja Handlu (WTO), jak również w negocjacjach porozumień dotyczących zmian klimatycznych (Protokół z Kioto) oraz umowy o partnerstwie, pomocy i handlu z państwami rozwijającymi się Afryki, Karaibów i Pacyfiku (umowa z Kotonu).

Ponadto Komisja wypowiada się i negocjuje w imieniu UE w dziedzinach, w których państwa członkowskie połączyły swą suwerenność. Rolę tę pełni na podstawie porozumień zawartych uprzednio z zainteresowanymi państwami.

Organizacja pracy Komisji

Do przewodniczącego Komisji należy decyzja o rozdziale obszarów polityki pomiędzy komisarzy oraz o ewentualnych zmianach w tym rozdziale w trakcie kadencji Komisji.

Komisja z zasady spotyka się raz w tygodniu, zwykle w środę, w Brukseli. Każdy punkt porządku obrad prezentowany jest przez komisarza odpowiedzialnego za dany obszar polityki, zaś decyzja w danej sprawie podejmowana jest wspólnie przez cały zespół.

Urzędnicy Komisji pracują w departamentach zwanych dyrekcjami generalnymi (DG) lub służbami (np. Służba Prawna). Każda z DG odpowiada za konkretny obszar polityki i jest kierowana przez dyrektora generalnego, który odpowiada przed jednym z komisarzy. Koordynację prac poszczególnych departamentów zapewnia Sekretariat Generalny, który zajmuje się również obsługą cotygodniowych posiedzeń Komisji. Sekretariatem kieruje sekretarz generalny, odpowiedzialny bezpośrednio przed przewodniczącym Komisji.

Wprawdzie przygotowywanie wniosków legislacyjnych odbywa się w poszczególnych DG, jednak zyskują one oficjalny status dopiero po przyjęciu na posiedzeniu Komisji. Procedura ta - w przybliżeniu - przebiega następująco:

Załóżmy, że Komisja dostrzega potrzebę wprowadzenia uregulowań unijnych w celu ograniczenia zanieczyszczenia rzek w Europie. Dyrekcja Generalna ds. Środowiska opracowuje odpowiedni wniosek na podstawie szerokich konsultacji z europejskim przemysłem, organizacjami rolniczymi i ekologicznymi, a także ministerstwami środowiska w państwach członkowkich. Wniosek jest także omawiany z innymi departamentami Komisji zainteresowanymi tematem oraz weryfikowany przez Służbę Prawną i Sekretariat Generalny.

Kiedy wniosek jest w pełni gotowy, trafia do porządku dziennego najbliższego posiedzenia Komisji. Jeśli co najmniej 14 spośród 27 komisarzy opowiada się za wnioskiem, Komisja go przyjmuje. Oznacza to, że propozycja zyskała bezwarunkowe poparcie całego kolegium komisarzy. Wniosek jest następnie przesyłany do Rady i Parlamentu Europejskiego, które podejmują decyzję w sprawie jego przyjęcia. Na podstawie uwag zgłoszonych przez obie instytucje Komisja może jeszcze wprowadzić odpowiednie zmiany, a następnie ponownie przesłać wniosek do ostatecznego zatwierdzenia.

Trybunał Sprawiedliwości: przestrzeganie prawa

Podstawowe informacje

Rola Wydawanie wyroków w sprawach do niego wnoszonych

Skład Trybunału Sprawiedliwości Jeden sędzia z każdego państwa UE, ośmiu rzeczników generalnych.

Sąd Pierwszej Instancji Co najmniej jeden sędzia z każdego państwa UE (27 sędziów w 2007 r.)

Sąd do spraw Służby

Publicznej Unii Europejskiej Siedmiu sędziów

Kadencja Odnawialna, sześcioletnia

Adres Boulevard Konrad Adenauer, L-2925 Luksemburg

Tel. (352) 43 03-1

Strona internetowa curia.europa.eu

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (często zwany Trybunałem) utworzono na mocy pierwszego traktatu - Traktatu EWWiS, podpisanego w 1952 r. Jego siedzibą jest Luksemburg.

Zadaniem Trybunału jest zapewnienie jednolitej interpretacji i stosowania prawa europejskiego we wszystkich państwach Unii, tak by przepisy te obowiązywały wszystkich w jednakowy sposób. Trybunał pilnuje na przykład, by sądy krajowe nie wydawały rozbieżnych wyroków w podobnych sprawach.

Trybunał czuwa również nad tym, by wszystkie państwa członkowskie i instytucje unijne wypełniały nałożone na nie zobowiązania prawne. Trybunał jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych między państwami członkowskimi, instytucjami UE, osobami prawnymi i fizycznymi.

W skład Trybunału wchodzi jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego, dzięki czemu reprezentowane są w nim krajowe systemy prawne wszystkich 27 krajów Unii. Jednak ze względów praktycznych Trybunał rzadko zasiada w pełnym składzie. Zazwyczaj zasiada jako Wielka Izba, tj. w składzie 13 sędziów, lub jako izby liczące po pięciu lub trzech sędziów.

Trybunał wspierany jest przez ośmiu rzeczników generalnych. Ich zadaniem jest przedstawianie opinii w sprawach wniesionych do Trybunału. Czynią to publicznie i bezstronnie.

Sędziowie i rzecznicy generalni to osoby o niekwestionowanej bezstronności. Posiadają kwalifikacje i kompetencje wymagane w ich krajach do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych. Są mianowani do Trybunału Sprawiedliwości za wspólnym porozumieniem przez rządy państw członkowskich na sześcioletnią, odnawialną kadencję.

W celu wsparcia Trybunału Sprawiedliwości w rozpatrywaniu dużej liczby spraw do niego wnoszonych, jak również dla zapewnienia obywatelom lepszej ochrony prawnej, w 1988 r. powołano Sąd Pierwszej Instancji. Sąd ten (działający przy Trybunale Sprawiedliwości) wydaje orzeczenia w określonych rodzajach spraw, zwłaszcza tych wnoszonych przez osoby fizyczne, firmy oraz niektóre organizacje, jak również spraw związanych z prawem konkurencji. W Sądzie zasiadają sędziowie z wszystkich państw UE (po jednym z każdego z nich).

Sąd do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej rozstrzyga spory między Unią Europejską a jej urzędnikami. Sąd ten składa się z siedmiu sędziów i funkcjonuje przy Sądzie Pierwszej Instancji.

Sędziowie Trybunału Sprawiedliwości, Sądu Pierwszej Instancji oraz Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej wybierają spośród siebie sędziów przewodniczących na odnawialną trzyletnią kadencję. W 2003 r. na prezesa Trybunału Sprawiedliwości sędziowie wybrali Greka, Vassiliosa Skourisa. Prezesem Sądu Pierwszej Instancji jest obecnie sędzia Marc Jaeger. Natomiast Sądowi do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej od 2005 r. przewodniczy sędzia Paul J. Mahoney.

Zadania Trybunału

Trybunał wydaje orzeczenia we wnoszonych do niego sprawach. Najbardziej powszechne rodzaje spraw to:

1. Odesłania prejudycjalne;

2. Skargi na uchybienie zobowiązaniom;

3. Skargi o unieważnienie;

4. Skargi na zaniechanie działania;

5. Powództwa o odszkodowanie.

Poniżej dokładniej opisano poszczególne rodzaje skarg.

1. Orzeczenia w trybie prejudycjalnym

Sądy krajowe każdego państwa UE odpowiadają za zapewnienie właściwego stosowania prawa europejskiego w ich kraju. Istnieje jednak ryzyko różnego interpretowania tego prawa przez sądy w różnych krajach.

Aby uniknąć takich sytuacji, stosuje się procedurę orzeczenia w trybie prejudycjalnym. Jeżeli sąd krajowy ma jakiekolwiek wątpliwości co do interpretacji czy zastosowania aktu prawa europejskiego, może on - a czasami nawet jest zobowiązany - zwrócić się o wykładnię do Trybunału Sprawiedliwości. Jest one udzielana w formie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

2. Skargi na uchybienie zobowiązaniom

Komisja może wszcząć takie postępowanie, jeśli ma podstawy, by sądzić, że państwo członkowskie nie wypełnia zobowiązań, które nakłada na nie prawo europejskie. Postępowanie takie może również wszcząć każde inne państwo członkowskie UE.

W obu przypadkach Trybunał rozpatruje domniemane uchybienie i wydaje wyrok. Jeśli Trybunał uzna oskarżone państwo członkowskie za winne uchybienia, jest ono zobowiązane do natychmiastowego naprawienia sytuacji. Jeśli Trybunał stwierdzi, że państwo członkowskie nie zastosowało się do jego wyroku, może nałożyć na to państwo karę pieniężną.

3. Skargi o unieważnienie

Jeśli którekolwiek z państw członkowskich, Rada, Komisja lub (pod pewnymi warunkami) Parlament uważają, że dany akt prawny UE jest niezgodny z prawem, mogą zwrócić się do Trybunału o jego unieważnienie.

Skargę o unieważnienie mają również prawo wnieść osoby fizyczne, które mogą wnioskować o unieważnienie konkretnego aktu prawnego, jeśli wywiera na nich osobiście bezpośredni i negatywny wpływ.

Jeśli Trybunał stwierdzi, że dany akt prawny został przyjęty w niewłaściwy sposób lub nie posiada odpowiedniej podstawy w traktatach, może orzec o jego nieważności.

4. Skargi na zaniechanie działania

Traktat zobowiązuje Parlament Europejski, Radę oraz Komisję do podejmowania określonych decyzji w określonych warunkach. Jeśli tego nie czynią, państwa członkowskie lub pozostałe instytucje Wspólnoty, jak również (pod określonymi warunkami) osoby fizyczne lub firmy mogą wnieść do Trybunału skargę w celu oficjalnego odnotowania takiego zaniechania.

5. Powództwa o odszkodowanie

Każda osoba fizyczna lub prawna, która doznała szkody w wyniku działania lub zaniechania działania Wspólnoty bądź jej personelu, może wnieść powództwo do Trybunału Pierwszej Instancji, domagając się odszkodowania.

Organizacja pracy Trybunału

Skargi wnoszone są do Trybunału przez jego sekretariat. Do każdej sprawy przydzielany jest konkretny sędzia i konkretny rzecznik generalny.

Postępowanie Trybunału składa się z dwóch etapów: procedury pisemnej oraz procedury ustnej.

W ramach procedury pisemnej wszystkie strony sprawy przedkładają pisemne oświadczenia. Sędzia przydzielony do sprawy opracowuje sprawozdanie podsumowujące te oświadczenia i przedstawiające stan prawny sprawy.

Kolejny etap stanowi jawna rozprawa. W zależności od wagi i stopnia złożoności sprawy rozprawa może odbywać się przed izbą składającą się z trzech, pięciu lub trzynastu sędziów, ewentualnie przed Trybunałem w pełnym składzie. Podczas rozprawy adwokaci stron przedstawiają swoje argumenty sędziom i rzecznikowi generalnemu, którzy z kolei mają prawo zadawać im pytania. Następnie rzecznik generalny wydaje opinię, po czym sędziowie odbywają naradę i ogłaszają wyrok. Trybunał nie ma obowiązku zastosowania się w wyroku do opinii rzecznika generalnego.

Wyroki Trybunału przyjmowane są zwykłą większością głosów i ogłaszane na rozprawach jawnych. Odmienne zdania nie są upubliczniane. Decyzje publikuje się w dniu ich ogłoszenia.

Postępowanie przed Sądem Pierwszej Instancji przebiega podobnie, z tą różnicą, że rzecznik generalny nie wydaje opinii.

Europejski Trybunał Obrachunkowy: właściwe gospodarowanie pieniędzmi

Podstawowe informacje

Rola Weryfikacja właściwego wykorzystania funduszy UE

Liczba członków Jeden z każdego kraju UE

Kadencja Sześcioletnia, odnawialna

Adres 12, rue Alcide de Gasperi, L-1615 Luksemburg

Tel. (352) 43 98-1

Strona internetowa eca.europa.eu

Trybunał Obrachunkowy powstał w 1975 r. Jego siedzibą jest Luksemburg. Zadaniem Trybunału jest sprawdzanie, czy środkami unijnymi zarządza się we właściwy sposób, tak aby optymalnie wykorzystać pieniądze unijnego podatnika. Trybunał ma prawo skontrolować dowolną osobę lub organizację dysponującą środkami unijnymi.

W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa Unii. Członkowie są mianowani przez Radę na odnawialną sześcioletnią kadencję. Członkowie Trybunału wybierają spośród siebie prezesa na odnawialną trzyletnią kadencję. Od stycznia 2005 r. funkcję prezesa Trybunału Obrachunkowego pełni Hubert Weber.

Zadania Trybunału

Głównym zadaniem Trybunału Obrachunkowego jest kontrola właściwego wykonania budżetu UE - innymi słowy sprawdzanie, czy unijne przychody i wydatki są uzyskiwane, wykorzystywane i księgowane zgodnie z prawem, oraz zapewnienie należytego zarządzania finansami. Działania Trybunału pomagają więc zagwarantować oszczędne, sprawne, skuteczne i przejrzyste funkcjonowanie systemu UE.

W celu realizacji tych zadań Trybunał ma prawo badać dokumentację osób i organizacji mających do czynienia z dochodami lub wydatkami UE. Trybunał często dokonuje kontroli na miejscu. Swoje wnioski zamieszcza w sprawozdaniach, które zwracają uwagę Komisji i rządów państw UE na wszelkie problemy.

Aby działać skutecznie, Trybunał Obrachunkowy musi pozostawać całkowicie niezależny od pozostałych instytucji, jednocześnie utrzymując z nimi stałe kontakty.

Jedną z kluczowych funkcji Trybunału jest wspomaganie Parlamentu Europejskiego i Rady poprzez przedkładanie im co roku sprawozdania z kontroli finansowej za poprzedni rok budżetowy. Przed podjęciem decyzji dotyczącej zatwierdzenia wykonania budżetu przez Komisję Parlament szczegółowo analizuje to sprawozdanie. Trybunał, po odpowiedniej weryfikacji, przedkłada również Radzie i Parlamentowi poświadczenie wiarygodności potwierdzające prawidłowość wykorzystania pieniędzy podatników europejskich.

Ponadto Trybunał informuje obywateli o wynikach swojej pracy, publikując sprawozdania dotyczące szczególnie istotnych zagadnień.

Organizacja pracy Trybunału

Trybunał Obrachunkowy zatrudnia około 800 osób, wśród nich tłumaczy, personel administracyjny oraz kontrolerów. Kontrolerzy podzieleni są na grupy kontroli. Przygotowują oni projekty sprawozdań, które zatwierdza następnie Trybunał.

Kontrolerzy dokonują często inspekcji w innych instytucjach UE, państwach członkowskich oraz krajach, które otrzymują pomoc od Unii. Chociaż zasadniczo praca Trybunału związana jest z funduszami, za które odpowiada Komisja, w praktyce aż 80% dochodów i wydatków UE zarządzanych jest przez organy krajowe.

Trybunał Obrachunkowy nie posiada samodzielnych uprawnień w zakresie egzekwowania prawa. Jeśli kontrolerzy odkryją nadużycia lub nieprawidłowości, informują o tym OLAF - Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych. OLAF jest departamentem Komisji Europejskiej o specjalnym statusie, który gwarantuje mu całkowitą autonomię.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny: głos społeczeństwa obywatelskiego

Podstawowe informacje

Rola Reprezentowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego

Liczba członków 344

Kadencja Czteroletnia

Posiedzenia Raz w miesiącu, w Brukseli

Adres Rue Belliard 99, B-1040 Bruksela

Tel. (32-2) 546 90 11

Strona internetowa eesc.europa.eu

Powołany traktatem rzymskim w 1957 r., Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) jest organem doradczym, za którego pośrednictwem przedstawiciele europejskich grup interesów, takich jak organizacje pracodawców i związki zawodowe, oraz inne organizacje społeczeństwa obywatelskiego, takie jak stowarzyszenia konsumentów, wyrażają opinie na tematy dotyczące Unii Europejskiej.

EKES liczy 344 członków, przy czym liczba członków z poszczególnych krajów w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności. Mandaty w Komitecie rozdzielone są na poszczególne kraje w następujący sposób:

Francja, Niemcy, Włochy i Zjednoczone Królestwo 24

Hiszpania i Polska 21

Rumunia 15

Austria, Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Grecja, Węgry,

Niderlandy, Portugalia i Szwecja 12

Dania, Finlandia, Irlandia, Litwa, Słowacja 9

Estonia, Łotwa i Słowenia 7

Cypr i Luksemburg 6

Malta 5

Razem 344

Członkowie Komitetu są nominowani przez rządy państw Unii, jednak w ramach Komitetu są całkowicie niezależni politycznie. Powoływani są na odnawialną czteroletnią kadencję.

Komitet zbiera się w ramach zgromadzenia plenarnego, którego debaty są przygotowywane przez sześć podkomitetów, zwanych sekcjami. Każdy podkomitet zajmuje się określonymi dziedzinami polityki. Komitet wybiera spośród swych członków przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących na okres dwóch lat. W październiku 2006 r. przewodniczącym EKES został Dimitris Dimitriadis.

Zadania EKES

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny realizuje trzy podstawowe zadania:

Opinie Komitetu kierowane są do głównych instytucji UE - Rady, Komisji i Parlamentu Europejskiego. Konsultacji z Komitetem wymagają wszystkie decyzje dotyczące polityki gospodarczej, regionalnej i związanej z ochroną środowiska. Dlatego jego rola w procesie decyzyjnym Unii jest bardzo istotna. EKES tworzy swego rodzaju pomost łączący Unię z jej obywatelami i przyczynia się do ich większego uczestnictwa i czynnego zaangażowania, a tym samym dalszej demokratyzacji życia społecznego w Europie.

Członkowie EKES

Członkowie Komitetu, pracujący głównie w swoich państwach członkowskich, tworzą trzy grupy reprezentujące pracodawców, pracowników oraz różnorodne grupy interesów gospodarczych i społecznych.

W skład Grupy Pracodawców wchodzą członkowie wywodzący się z prywatnych i publicznych sektorów przemysłu, małych i średnich przedsiębiorstw, izb handlowych, handlu detalicznego i hurtowego, bankowości i ubezpieczeń, transportu i rolnictwa.

Grupa Pracowników reprezentuje wszystkie kategorie pracowników, od robotników po kierowników. Członkowie tej grupy wywodzą się z krajowych organizacji związkowych.

Trzecia grupa reprezentuje szeroki zakres grup interesów: organizacje pozarządowe, organizacje rolników, małe przedsiębiorstwa, rzemieślników i wolne zawody, spółdzielnie i organizacje nienastawione na zysk, organizacje konsumenckie i ekologiczne, kręgi naukowe i akademickie oraz stowarzyszenia reprezentujące rodziny i osoby niepełnosprawne.

Komitet Regionów: głos władz lokalnych i regionalnych

Podstawowe informacje

Rola Reprezentowanie władz regionalnych i lokalnych

Liczba członków 344

Kadencja Czteroletnia

Posiedzenia Pięć sesji plenarnych rocznie, w Brukseli

Adres Rue Belliard 101, B-1040 Bruksela

Tel. (32-2) 282 22 11

Strona internetowa cor.europa.eu

Powołany na mocy Traktatu o Unii Europejskiej w 1994 r. Komitet Regionów (KR) jest organem doradczym składającym się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych w krajach członkowskich. Konsultacji z Komitetem wymagają wszelkie decyzje UE związane z takimi zagadnieniami, jak polityka regionalna, środowisko, edukacja i transport - wszystkie one związane są bowiem ze szczeblem lokalnym i regionalnym.

Komitet Regionów liczy 344 członków. Liczba członków z poszczególnych państw UE w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności i przedstawia się następująco:

Francja, Niemcy, Włochy i Zjednoczone Królestwo 24

Hiszpania i Polska 21

Rumunia 15

Austria, Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Grecja, Węgry,

Niderlandy, Portugalia i Szwecja 12

Dania, Finlandia, Irlandia, Litwa i Słowacja 9

Estonia, Łotwa i Słowenia 7

Cypr i Luksemburg 6

Malta 5

Razem 344

W skład Komitetu wchodzą członkowie lub liderzy władz lokalnych i regionalnych, wybranych w poszczególnych regionach. Członkowie Komitetu są nominowani przez rządy krajowe, a następnie powoływani przez Radę Unii Europejskiej na odnawialną czteroletnią kadencję. Każdy kraj wybiera swoją reprezentację na swój sposób, zawsze jednak musi zachować równowagę polityczną i geograficzną. Utrata mandatu wyborczego w organizacjach macierzystych wiąże się z jednoczesnym ustąpieniem danego członka Komitetu.

W Komitecie istnieją cztery grupy polityczne: Europejska Partia Ludowa, Partia Europejskich Socjalistów, Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy oraz Unia na rzecz Europy Narodów - Przymierze Europejskie.

Przewodniczący Komitetu Regionów wybierany jest spośród jego członków na dwuletnią kadencję. Obecny przewodniczący Michel Delebarre został wybrany w 2006 r.

Zadania Komitetu Regionów

Zadaniem Komitetu Regionów jest reprezentowanie perspektywy lokalnej i regionalnej poglądów dyskusjach na temat aktów prawnych UE. Komitet czyni to poprzez wydawanie opinii i sprawozdań dotyczących wniosków Komisji.

Komisja i Rada mają obowiązek zasięgać opinii Komitetu przy podejmowaniu decyzji w sprawach mających bezpośrednie znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych, takich jak polityka zatrudnienia, środowisko naturalne, edukacja, kultura, kształcenie zawodowe i młodzież, a także energetyka, transport, telekomunikacja i ochrona zdrowia publicznego.

Lista ta nie jest wyczerpująca. Komisja, Rada i Parlament Europejski mogą zasięgać opinii KR również w innych sprawach. Ze swojej strony, Komitet może również przyjmować opinie z własnej inicjatywy i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

Organizacja pracy Komitetu

Co roku Komitet Regionów odbywa pięć sesji plenarnych, podczas których wyznacza ogólne kierunki polityki oraz przyjmuje opinie.

Prace Komitetu przebiegają w sześciu komisjach wyspecjalizowanych w poszczególnych dziedzinach polityki Ich zadaniem jest przygotowanie opinii, które będą debatowane na sesjach plenarnych.

Europejski Bank Inwestycyjny: finansowanie rozwoju gospodarczego

Podstawowe informacje

Rola Finansowanie rozwoju gospodarczego

Liczba członków Państwa członkowskie UE

Rada Dyrektorów - 28, Komitet Zarządzający - 9

Adres 100, Boulevard Konrad Adenauer, L-2950 Luksemburg

Tel. (352) 43 79-1

Strona internetowa www.eib.org

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) powstał w 1958 r. na mocy traktatu rzymskiego. Bank zajmuje się udzielaniem pożyczek na projekty o istotnym znaczeniu dla Europy, takie jak połączenia kolejowe i drogowe, lotniska lub programy związanych z ochroną środowiska. Ponadto wspiera finansowo inwestycje w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw w UE, jak również rozwój gospodarczy w krajach kandydujących i rozwijających się.

Od stycznia 2000 r. prezesem EBI jest Philippe Maystadt.

Zadania Banku

Europejski Bank Inwestycyjny jest instytucją niedochodową, samofinansującą się i niezależną od budżetu UE. Budżet Banku pochodzi z pożyczek zaciąganych na rynkach finansowych. Jego udziałowcy - państwa członkowskie Unii Europejskiej - obejmują wspólnie udziały w kapitale banku, każde według udziału swojej gospodarki w gospodarce Unii.

To wsparcie ze strony państw członkowskich daje EBI najwyższy możliwy rating kredytowy (AAA) na rynkach pieniężnych. Dzięki temu Bank może na nich gromadzić ogromny kapitał na bardzo korzystnych warunkach. To z kolei umożliwia Bankowi inwestowanie w projekty leżące w interesie publicznym, które nie mogłyby być finansowane z innego źródła lub też pożyczki na nie byłyby znacznie droższe.

Projekty, w które inwestuje Bank, są bardzo starannie wybierane.

Priorytetem Banku w UE jest wspieranie następujących celów:

Poza Unią Europejską EBI wspiera unijną politykę rozwoju i współpracy w krajach kandydujących i potencjalnie kandydujących, krajach basenu Morza Śródziemnego oraz Europy Wschodniej (włącznie z Rosją), objętych polityką sąsiedztwa UE, jak również krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku, Azji i Ameryki Łacińskiej. Pożyczki udzielane tym państwom służą następującym celom:

Bank jest wreszcie większościowym udziałowcem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego, z którym tworzy Grupę EBI. Fundusz dokonuje inwestycji kapitałowych podwyższonego ryzyka oraz udziela gwarancji małym i średnim przedsiębiorstwom. Nie udziela bezpośrednich pożyczek przedsiębiorstwom ani nie inwestuje w konkretne firmy. Działa natomiast za pośrednictwem banków i innych pośredników finansowych, którym wystawia gwarancje kredytowe na pożyczki udzielane małym i średnim przedsiębiorstwom.

Działalność funduszu obejmuje państwa członkowskie Unii Europejskiej, a także kraje kandydujące do członkostwa.

Organizacja pracy Banku

EBI jest instytucją autonomiczną. Samodzielnie podejmuje decyzje w sprawach udzielania i zaciągania pożyczek - wyłącznie na podstawie jakości projektów oraz możliwości, jakie oferują rynki finansowe. Co roku przedkłada sprawozdanie ze swojej działalności.

Bank współpracuje z instytucjami UE. Przykładowo jego przedstawiciele uczestniczą w posiedzeniach komisji Parlamentu Europejskiego, zaś prezes EBI uczestniczy w posiedzeniach Rady z udziałem ministrów gospodarki i finansów państw UE.

Decyzje w Banku podejmują następujące organy:

Europejski Bank Centralny: zarządzanie wspólną walutą

Podstawowe informacje

Rola Zapewnienie stabilności cen w strefie euro i prowadzenie polityki pieniężnej

Liczba członków Rada Prezesów - 19, Rada Ogólna - 29, Zarząd - 6.

Adres Kaiserstrasse 29, D-60311 Frankfurt nad Menem

Tel. (49) 691 34 40

Strona internetowa www.ecb.eu

Europejski Bank Centralny (EBC) powstał w 1998 r. Jego siedzibą jest Frankfurt nad Menem (Niemcy). Zadaniem Banku jest zarządzanie euro - wspólną walutą Unii Europejskiej - oraz czuwanie nad stabilnością cen, co dotyczy bezpośrednio ponad dwóch trzecich obywateli UE używających euro. EBC odpowiada również za kształtowanie i wdrażanie polityki pieniężnej w strefie euro.

Swe zadania EBC wypełnia we współpracy z Europejskim Systemem Banków Centralnych. Wszystkie kraje, które przyjęły wspólną walutę, należą do tzw. strefy euro. Banki centralne wszystkich tych państw wraz z Europejskim Bankiem Centralnym tworzą tzw. Eurosystem.

EBC jest instytucją w pełni niezależną. Ani on, ani żaden inny narodowy bank Europejskiego Systemu Banków Centralnych, ani też żaden z członków ich organów decyzyjnych nie może zwracać się do żadnej instytucji o instrukcje, ani takich instrukcji przyjmować. Instytucje UE oraz rządy państw członkowskich muszą szanować tę zasadę i nie mogą wywierać nacisków na EBC ani na swój rodzimy bank centralny.

W listopadzie 2003 r. prezesem EBC został Jean-Claude Trichet.

Zadania Banku

Jednym z głównych zadań EBC jest zapewnienie stabilności cen w strefie euro, tak by siła nabywcza euro nie osłabła wskutek inflacji. W perspektywie średnioterminowej EBC dąży do utrzymania rocznego wzrostu cen dóbr konsumenckich nieznacznie poniżej 2%.

Cele te realizuje przez ustalanie obowiązujących stóp procentowych na podstawie analizy rozwoju sytuacji ekonomicznej i pieniężnej. Podnosi stopy procentowe, gdy zamierza ograniczyć inflację, a obniża je w przypadku, gdy uzna, że zagrożenie inflacją jest niewielkie.

Organizacja pracy Banku

Zarząd EBC odpowiada za wdrażanie polityki pieniężnej określonej przez Radę Prezesów (zob. niżej) oraz za instruowanie krajowych banków centralnych. Przygotowuje on również posiedzenia Rady Prezesów i odpowiada za bieżące zarządzanie EBC.

W skład Zarządu wchodzi prezes EBC, wiceprezes oraz czterech innych członków mianowanych za wspólnym porozumieniem prezydentów lub premierów państw strefy euro. Członkowie Zarządu powoływani są na ośmioletnią kadencję, bez możliwości jej przedłużenia.

Rada Prezesów jest najwyższym organem decyzyjnym Europejskiego Banku Centralnego. Składa się z sześciu członków Zarządu oraz z prezesów 12 banków centralnych państw strefy euro. Na czele Rady Prezesów stoi prezes EBC. Głównym zadaniem Rady Prezesów jest wytyczanie polityki pieniężnej strefy euro, w szczególności ustalanie stóp procentowych, po których banki komercyjne mogą uzyskiwać fundusze z Banku Centralnego.

W skład Rady Ogólnej wchodzi prezes i wiceprezes EBC oraz prezesi banków centralnych wszystkich 27 państw członkowskich UE. Rada Ogólna wspomaga działania EBC w zakresie doradztwa i koordynacji oraz pomaga w przygotowywaniu dalszego rozszerzania strefy euro.

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich: rozpatrywanie skarg obywateli

Podstawowe informacje

Rola Ujawnianie przypadków niewłaściwego administrowania i proponowanie rozwiązań

Kadencja Pięcioletnia, odnawialna

Adres 1, Avenue du Président Robert Schuman, B.P. 403

F-67001 Strasbourg

Tel. (33) 388 17 23 13

Strona internetowa ombudsman.europa.eu

Funkcję Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich ustanowiono w Traktacie o Unii Europejskiej w 1992 r. Rzecznik pełni rolę pośrednika między obywatelami a władzami UE. Jest instancją właściwą do przyjmowania i badania skarg obywateli, firm i organizacji z Unii Europejskiej, jak również osób zamieszkałych lub posiadających zarejestrowaną siedzibę w kraju Unii.

Rzecznik jest wybierany przez Parlament Europejski na odnawialną pięcioletnią kadencję, odpowiadającą kadencji Parlamentu. W kwietniu 2003 r. stanowisko Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich objął Nikiforos Diamandouros. W styczniu 2005 r. wybrano go ponownie na pięcioletnią kadencję

Zadania rzecznika

Rzecznik pomaga w ujawnianiu przypadków niewłaściwego administrowania w instytucjach i organach UE. Niewłaściwe administrowanie oznacza niedostateczne lub niewłaściwe działanie administracji, tzn. sytuacje, w których dana instytucja działa niezgodnie z prawem lub nie przestrzega zasad dobrej administracji, lub też łamie prawa człowieka. Przykładami złego administrowania są:

Rzecznik przeprowadza dochodzenia na podstawie skarg, może również wszcząć postępowanie z własnej inicjatywy. Działa całkowicie niezależnie i bezstronnie. Nie oczekuje ani nie przyjmuje instrukcji od żadnego rządu ani organizacji.

Jak złożyć skargę do rzecznika?

Aby poskarżyć się na niewłaściwe administrowanie instytucji lub organu UE, należy w pierwszej kolejności skontaktować się z tą instytucją lub organem zwykłą drogą administracyjną i zwrócić się do niej o naprawienie sytuacji.

Jeśli działanie to nie poskutkuje, można wówczas złożyć skargę do rzecznika.

Skargę należy wnieść w ciągu dwóch lat od daty powzięcia przez skarżącego informacji o niewłaściwym administrowaniu. Skarżący musi ujawnić swoją tożsamość, jednoznacznie wskazać, której instytucji lub organu skarga dotyczy, oraz opisać, na czym polega problem. Skarżący może jednak zastrzec traktowanie skargi jako poufnej.

Praktyczne wskazówki dotyczące wnoszenia skarg do rzecznika znajdują się na stronie internetowej: ombudsman.europa.eu

Czego można oczekiwać?

Jeśli rzecznik nie jest uprawniony do rozpatrzenia danej skargi - bo na przykład skarga ta była już przedmiotem postępowania sądowego - będzie starał się skierować skarżącego do właściwego organu, który może mu pomóc.

Rozwiązanie problemu skarżącego może jedynie wymagać poinformowania przez rzecznika instytucji lub organu, którego dotyczy skarga. Jeśli w trakcie dochodzenia problem nie zostanie rozwiązany, rzecznik będzie starał się znaleźć polubowne rozwiązanie, które eliminuje problem i satysfakcjonuje skarżącego.

Jeśli jednak okaże się to nieskuteczne, rzecznik ma prawo wystosować do instytucji zalecenia w celu rozwiązania problemu. Jeśli skarżona instytucja nie przyjmie jego zaleceń, Rzecznik może przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu specjalne sprawozdanie. Parlament może wówczas podjąć niezbędne działania na szczeblu politycznym.

Rzecznik składa przed Parlamentem coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.

Europejski Inspektor Ochrony Danych: zapewnienie prywatności danych osobowych

Podstawowe informacje

Rola Ochrona danych osobowych przetwarzanych przez instytucje UE

Kadencja Pięcioletnia, odnawialna

Adres Rue Wiertz 60, B-1047 Bruksela

Tel. (32-2) 283 19 00

Strona internetowa edps.europa.eu

Funkcję Europejskiego Inspektora Ochrony Danych (EIOD) ustanowiono w 2001 r. Inspektor dba o to, by wszystkie instytucje i organy UE szanowały prawo obywateli do prywatności przy przetwarzaniu ich danych osobowych.

Zadania Inspektora Ochrony Danych

Przy przetwarzaniu danych osobowych pozwalających na zidentyfikowanie danego obywatela instytucje UE muszą szanować jego prawo do prywatności. O to właśnie dba Europejski Inspektor Ochrony Danych.

Pojęcie przetwarzania danych obejmuje takie operacje, jak zbieranie danych, ich zapis i przechowywanie, odszukiwanie, przesyłanie lub udostępnianie ich innym osobom, jak również zastrzeganie do nich dostępu, ich usuwanie lub niszczenie.

Wszystkie te działania podlegają surowym zasadom postępowania. Dla przykładu, instytucjom i organom UE co do zasady nie wolno przetwarzać danych osobowych ujawniających rasę lub pochodzenie etniczne, poglądy polityczne, religię lub poglądy filozoficzne czy też przynależność do związków zawodowych.

EIOD współpracuje z urzędnikami ds. ochrony danych we wszystkich instytucjach i organach UE w celu zapewnienia właściwego stosowania zasad poszanowania prywatności danych osobowych.

Inspektor doradza i wydaje opinie o wszelkich kwestiach związanych z przetwarzaniem danych osobowych - w tym o ich przetwarzaniu przez instytucje i organy UE oraz o projektach nowych aktów prawnych. Współpracuje przy tym z krajowymi służbami ochrony danych w państwach UE, jak również z innymi stronami zainteresowanymi tą dziedziną.

W 2004 r. Europejskim Inspektorem Ochrony Danych został Peter Johan Hustinx.

Jak skorzystać z pomocy Inspektora Ochrony Danych?

Obywatel, który ma powody sądzić, że jedna z instytucji lub jeden z organów UE naruszyły jego prawo do prywatności, powinien w pierwszej kolejności zwrócić się bezpośrednio do osób przetwarzających jego dane osobowe. W przypadku gdy jest niezadowolony z wyniku, powinien skontaktować z właściwym urzędnikiem ds. ochrony danych (lista nazwisk jest dostępna na stronie EIOD).

Może również złożyć skargę do Europejskiego Inspektora Danych Osobowych, który bada wniesioną skargę i w możliwie najkrótszym terminie informuje skarżącego o rezultacie. Inspektor może na przykład nakazać skarżonej instytucji lub organowi poprawienie, zastrzeżenie, usunięcie lub zniszczenie danych osobowych, które poddano nieprzepisowemu przetwarzaniu.

Jeśli zainteresowany obywatel nie zgadza się z opinią inspektora, może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.Agencje

Agencja nie jest instytucją UE - jest organem powołanym konkretnym aktem prawa europejskiego w celu realizacji określonego zadania. Nie wszystkie agencje UE zawierają w oficjalnej nazwie słowo „agencja”. Niektóre nazwano instytutem, centrum, fundacją, urzędem itp.

Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA)

Lokalizacja: Wiedeń, Austria

fra.europa.eu

Agencja gromadzi i rozpowszechnia obiektywne i porównywalne dane dotyczące praw podstawowych, służąc radą w zakresie propagowania tych praw. Dotyczy to walki z rasizmem i ksenofobią, ale także krzewienia innych praw podstawowych.

Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego

Lokalizacja: Bruksela, Belgia

eacea.ec.europa.eu

Zadaniem agencji jest zarządzanie od strony praktycznej wykonaniem programów UE, dostarczających funduszy na działania obejmujące nauczycieli, uczniów, studentów i młodzież, jak również działania w dziedzinie kultury i mediów.

Agencja Wykonawcza Programu Zdrowia Publicznego (PHEA)

Lokalizacja: Luksemburg

ec.europa.eu/phea

PHEA zarządza od strony praktycznej programami UE na rzecz zdrowia publicznego, przekazując ich wyniki zainteresowanym stronom, w tym również politykom.

Centrum Satelitarne Unii Europejskiej (CSUE)

Lokalizacja: Torrejón de Ardoz, Hiszpania

www.eusc.europa.eu/

Centrum zajmuje się gromadzeniem oraz analizą danych i obrazu Ziemi z satelitów i wykorzystuje te informacje w celu wspomagania realizacji priorytetów UE w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, a także działań humanitarnych.

Centrum Tłumaczeń dla Organów Unii Europejskiej (CdT)

Lokalizacja: Luksemburg

cdt.europa.eu

Centrum świadczy usługi tłumaczeniowe dla wyspecjalizowanych agencji UE.

Eurojust

Lokalizacja: Haga, Niderlandy

eurojust.europa.eu

Zadaniem Eurojustu jest wspieranie współpracy organów śledczych i prokuratury we wszystkich państwach Unii w zakresie zwalczania przestępczości międzynarodowej. Odgrywa kluczową rolę w wymianie informacji i procedurze ekstradycji.

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy (OSHA)

Lokalizacja: Bilbao, Hiszpania

osha.europa.eu

Agencja ta pozwala na połączenie i podniesienie poziomu świadomości społecznej w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy, z naciskiem na krzewienie kultury skutecznej prewencji.

Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa na Morzu (EMSA)

Lokalizacja: Lizbona, Portugalia

emsa.europa.eu

EMSA dostarcza Komisji i państwom UE porad technicznych i naukowych w zakresie poprawy bezpieczeństwa na morzu, a także zapobiegania zanieczyszczeniu mórz.

Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA)

Lokalizacja: Heraklion (Kreta), Grecja

enisa.europa.eu

ENISA dba o bezpieczeństwo sieci wymiany informacji i przekazywanych przez nie danych, gromadząc wiedzę, prowadząc analizy ryzyka, uświadamiając obywateli i propagując najlepsze praktyki.

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Transportu Lotniczego (EASA)

Lokalizacja: Kolonia, Niemcy

easa.europa.eu

Agencja propaguje najwyższe osiągalne standardy bezpieczeństwa i ochrony środowiska w dziedzinie lotnictwa cywilnego w UE, wydając odpowiednie certyfikaty dla samolotów i ich części.

Europejska Agencja Chemikaliów (AEPC)

Lokalizacja: Helsinki, Finlandia

ec.europa.eu/echa

Agencja zajmuje się technicznymi, naukowymi i administracyjnymi aspektami unijnego systemu REACH, służącego rejestracji substancji chemicznych.

Europejska Agencja Kolejowa (ERA)

Lokalizacja: Lille/Valenciennes, Francja

www.era.europa.eu

Agencja zajmuje się opracowywaniem wspólnych koncepcji bezpieczeństwa kolei oraz wspólnych norm służących interoperacyjności kolei w całej Europie, prowadzących do pełnej integracji europejskiej sieci kolejowej.

Europejska Agencja ds. Leków (EMEA)

Lokalizacja: Londyn, Zjednoczone Królestwo

emea.europa.eu

EMEA doradza Komisji w dziedzinie dopuszczania do obrotu w UE produktów leczniczych przeznaczonych dla ludzi i produktów leczniczych do celów weterynaryjnych., a także monitoruje ich niepożądane efekty i zapewnia fachowe doradztwo.

Europejska Agencja Obrony (EDA)

Lokalizacja: Bruksela, Belgia

eda.europa.eu

EDA służy propagowaniu spójności zastępującej dotychczasowe rozdrobnienie europejskich sił bezpieczeństwa i obrony, w tym uzbrojenia i sprzętu oraz badań i operacji wojskowych.

Europejska Agencja Ochrony Środowiska (EEA)

Lokalizacja: Kopenhaga, Dania

eea.europa.eu

EEA dostarcza politykom i obywatelom wiedzę pomagającą w propagowaniu zrównoważonego rozwoju oraz poprawy stanu środowiska w Europie.

Europejska Agencja Odbudowy (EAR)

Lokalizacja: Saloniki, Grecja

ear.europa.eu

Agencja zarządza unijnymi programami UE służącymi niesieniu pomocy w odbudowie, a także wspieraniu rozwoju gospodarczego i społecznego w krajach regionu Bałkanów dotkniętych zniszczeniami wojennymi.

Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach (Frontex)

Lokalizacja: Warszawa, Polska

frontex.europa.eu

Zadaniem agencji Frontex jest pomoc państwom członkowskim w spójnym wdrażaniu europejskich przepisów w zakresie kontroli granicznej oraz w odsyłaniu nielegalnych imigrantów do państw, z których pochodzą.

Europejska Fundacja Kształcenia (ETF)

Lokalizacja: Turyn, Włochy

etf.europa.eu

ETF propaguje szkolenia zawodowe w krajach poza UE, w szczególności w basenie Morza Śródziemnego, w Europie Wschodniej i w Rosji.

Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound)

Lokalizacja: Dublin, Irlandia

eurofound.europa.eu

Fundacja stanowi forum wymiany informacji w dziedzinie polityki społecznej, w tym warunków zatrudnienia i życia, stosunków i partnerstw poszczególnych stron w przemyśle oraz spójności społecznej.

Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn

Lokalizacja: Wilno, Litwa

Ten nowy instytut propaguje równość kobiet i mężczyzn, w tym uwzględnianie problematyki płci w różnych dziedzinach działań, a także wspiera walkę z wszelkimi przejawami dyskryminacji.

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA)

Lokalizacja: Parma, Włochy

efsa.europa.eu

Urząd dostarcza Komisji i obywatelom niezależnego doradztwa naukowego w dziedzinie bezpieczeństwa żywności oraz zagrożeń, jakie mogą wystąpić w całym łańcuchu żywnościowym „od pola do stołu”.

Europejski Urząd Policji (Europol)

Lokalizacja: Haga, Niderlandy

www.europol.europa.eu

Zadania Europolu obejmują współpracę między organami ścigania krajów UE w walce z międzynarodową przestępczością zorganizowaną oraz poprawę ich skuteczności.

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC)

Lokalizacja: Sztokholm, Szwecja

ecdc.europa.eu

Zadania ECDC to rozpoznawanie, ocena i dostarczanie informacji na temat obecnych i potencjalnych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego związanych z chorobami zakaźnymi, takimi jak grypa, SARS oraz HIV/AIDS.

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA)

Lokalizacja: Lizbona, Portugalia

emcdda.europa.eu

Ośrodek jest źródłem obiektywnych, wiarygodnych i porównywalnych informacji w dziedzinie narkotyków i uzależnień, wspomagając polityków w rozpoznawaniu wspólnych problemów i celów.

Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego (Cedefop)

Lokalizacja: Saloniki, Grecja

cedefop.europa.eu

Centrum zajmuje się propagowaniem rozwoju kształcenia zawodowego i szkoleń. Jest jednocześnie specjalistycznym ośrodkiem zajmującym się rozpowszechnianiem wiedzy oraz wspieraniem autorów koncepcji politycznych.

Europejskie Kolegium Policyjne (CEPOL)

Lokalizacja: Bramshill, Wielka Brytania

cepol.net

Kolegium szkoli starszych oficerów policji krajów UE i przygotowuje programy szkoleń dla funkcjonariuszy średniej rangi, ze szczególnym uwzględnieniem zwalczania przestępczości międzynarodowej.

Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem (ISS)

Lokalizacja: Paryż, Francja

www.iss-eu.org

Instytut dąży do stworzenia wspólnej, europejskiej kultury bezpieczeństwa, wzbogacenia debaty w dziedzinach o znaczeniu strategicznym i konsekwentnego promowania interesów bezpieczeństwa Unii.

Organ Nadzoru Europejskiego Globalnego Systemu Nawigacji Satelitarnej (GSA)

Lokalizacja: Bruksela, Belgia (siedziba tymczasowa)

gsa.europa.eu

Agencja ta zarządza europejskimi systemami nawigacji satelitarnej (w szczególności Galileo oraz EGNOS), zapewniających Europie własne, niezależne zdolności oraz najnowsze technologie w tej dziedzinie.

Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory) (OHIM)

Lokalizacja: Alicante, Hiszpania

www.oami.europa.eu

Urząd rejestruje znaki towarowe i wzory, nadając im ważność na terytorium całej UE. System ten uzupełnia systemy rejestracji stosowane przez poszczególne kraje UE.

Wspólnotowa Agencja Kontroli Rybołówstwa (CFCA)

Lokalizacja: Vigo, Hiszpania (siedziba tymczasowa: Bruksela, Belgia)

ec.europa.eu/cfca/index_en.htm

Agencja zajmuje się propagowaniem i koordynacją rzeczywistego i jednolitego przestrzegania przepisów prawa unijnego w dziedzinie wspólnej polityki rybackiej, w szczególności w odniesieniu do ochrony zasobów ryb.

Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin (CPVO)

Lokalizacja: Angers, Francja

www.cpvo.europa.eu

Urząd ten zarządza systemem praw autorskich do odmian roślin - swego rodzaju patentów na nowe rośliny. Prawa wygasają po 25 lub 30 latach od ich zarejestrowania, w zależności od typu rośliny.

0x01 graphic
0x01 graphic
0x01 graphic

9

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
gospodarka spoleczna w UE pl, studia- politologia, europejska polityka społeczna
Marketing polityczny, Politologia UMCS - materiały, III Semestr zimowy, Marketing polityczny
Organizacja administracji rządowej w Województwie, Polityka (politologia)
notatek pl polityczna poprawnosc opracowanie
MIEDZYNARODOWE STOSUNKI POLITYCZNE, Politologia WSNHiD, Licencjat, V SEMESTR, Stosunki międzynarodow
polityka, Politologia WSNHiD, Licencjat, II SEMESTR, Wstęp do nauki o polityce
psychologia polityki, Politologia
Etyka polityki, Politologia, filozofia polityki-Jeliński
NACZELNE ORGANY PAŃSTWA, Polityka (politologia)
Funkcje Sejmu, Polityka (politologia)
Wyklad - Marketing polityczny, Politologia, 1 rok UJ
wspolczesne systemy polityczne, Politologia - studia
Stosunki pracy w Sluzbie Cywilnej, Polityka (politologia)
Nauka o polityce, Politologia, POJĘCIE PAŃSTWA I DEFINICJA PAŃSTWA
wiedza polityczna, POLITOLOGIA RÓŻNE
Pytania-Teoria-Polityki, POLITOLOGIA WNS UŚ, Metodologia Badań Politologicznych, Egzaminy - Metodolo
Pytania na egzamin z Systemu PolitycznegoRP, Politologia, System polityczny RP
Interes publiczny, Polityka (politologia)

więcej podobnych podstron