ONKOLOGIA, ZDROWIE, Ginekologiaa


ONKOLOGIA

14.02.2006

FILM:

10 000 zachorowań na raka piersi w ciągu roku

Czynniki ryzyka:

- występowanie rodzinne

- nieródki

- aborcja

- wczesna miesiączka

- późna menopauza

- otyłość

- doustna antykoncepcja hormonalna stosowana dłużej niż 5 lat

Sposoby leczenia:

- amputacja całkowita wraz z węzłami chłonnymi

- amputacja częściowa wraz z węzłami chłonnymi

- amputacja samego guza + farmakoterapia

- brachyterapia- odwewnętrzna radioterapia

- radioterapia

- promieniowanie jonizujące

- chemioterapia

Samokontrola wpływa na wykrywalność:

- brak samokontroli- wykryty guz wielkości 4- 4,5cm

- rzadka samokontrola- wykryty guz wielkości 3cm

- regularna samokontrola- wykryty guz wielkości poniżej 2cm, co daje szanse na leczenie zachowawcze

Badania:

- USG( do 35. roku życia)

- mammografia( od 40-45. roku życia)

- biopsja histografia

Po mastektomii:

- konieczna rehabilitacja

- czasem radioterapia, chemioterapia

- psychoterapia

- zaopatrzenie ortopedyczne

Rehabilitacja:

- szpitalna

- poszpitalna

- ciągła

Onkologia( onkos- guz, logos- nauka)- zajmuje się leczeniem nowotworów.

Dlaczego potrzebna jest fizjoterapia w onkologii:

- duża liczba zachorowań

- radykalność leczenia

- agresywność leczenia

- duża częstość powikłań

- czynnościowe zaburzenia po leczeniu nowotworów złośliwych( nieunikniony koszt leczenia onkologicznego, np. obrzęk limfatyczny)

Cechy nowotworu:

Podział kliniczny nowotworów:

łagodny:

- wzrasta miejscowo

- nie daje odległych przerzutów

- jego usunięcie jest równoznaczne z jego wyleczeniem

złośliwy:

- ma zdolności tworzenia odległych przerzutów

- jego komórki mogą przemieszczać się po ciele za pomocą:

1. układu chłonnego- transportowane są do węzłów chłonnych i dalej wraz z limfą do zatok żylnych

2. układu żylnego- może przez to umiejscowić się we wszystkich narządach

3. bezpośredniego naciekania

Najczęstsze przerzuty:

- kości

- mózg

- wątroba

- płuca

- kręgosłup

Podział histologiczny nowotworów:

- pierwotne komórki płciowe( gonioma); wczesne okresy zarodkowe( mesoblastoma)

- zawiązki regionalne lub narządowe( hepatoblastoma)

- tkanka nabłonkowa( carcinoma)- rak

- tkanka łączna( sarkoma)- mięsak

- tkanka krwiotwórcza( lymphosarcoma)

- tkanka naczyniowa( haemangiothelioma)

- tkanka mięśniowa( leyomyoma)

- tkanka nerwowa( medulloblastoma)

Klasyfikacja TNM nowotworów złośliwych:

- T- tumor (1-4)- oznacza rozmiar guza

- N- nodes (1-4)- oznacza zajęcie węzłów chłonnych

- M- metastases (0 lub 1)- oznacza obecność przerzutów

Stopnie złośliwości nowotworów:

- GX- niesprecyzowany

- G1- wysoko zróżnicowany( bardziej podobny do tkanki, z której powstał)

- G2- umiarkowanie zróżnicowany

- G3- nisko zróżnicowany

- G4- niezróżnicowany

Im bardziej zróżnicowany nowotwór, tym mniej złośliwy.

Epidemiologia:

M

% zachorowania

% zgonów

płuco

29,8

34,9

jelito grube

17,0

7,6

prostata

8,0

5,1

żołądek

7,0

10,7

krtań

5,0

3,5

pęcherz moczowy

5,0

3,9

trzustka

3,1

4,0

pozostałe

35

30,3

K

pierś

17,0

13,4

jelito grube

11,0

10,4

szyjka macicy

9,2

6,6

płuco

7,0

9,2

jajnik

6,2

5,7

trzon macicy

6,1

4,6

żołądek

5,6

8,1

trzustka

5,2

5,2

pozostałe

36,3

36,8

Przeżycia 5- letnie

I

II

III

IV

łącznie

pierś

90

70

40

10

65

jajnik

70

33

10

10

25

szyjka macicy

85

60

35

10

50

trzon macicy

90

70

50

20

70

przełyk

50

30

15

0

5

jelito grube

90

77

45

7

35

żołądek

50

30

10

3

10

trzustka

33

15

10

0

3

czerniak

95

75

50

10

70

pęcherz moczowy

75

50

20

5

60

prostata

95

80

60

40

45

płuco

65

40

25

2

7

ziarnica złośliwa

95

80

75

60

75

Chłonniaki

85

65

50

30

40

Metody rozpoznawania nowotworu złośliwego:

- badania podmiotowe

- badania radiologiczne

- ultrasonografia

- wziernikowanie

- badania cytologiczne \ decydujące o

- badania histopatologiczne / rozpoznaniu nowotworu

- badanie markerów

Metody leczenia nowotworów:

radykalne- dążą do wyleczenia paliatywne- łagodzą jedynie objawy choroby

Najczęściej leczenie ma charakter kompleksowy- łączy kilka metod.

Zasady chirurgicznego leczenia nowotworów:

- usunięcie guza w jednym bloku wraz z otaczającymi tkankami zdrowymi i węzłami chłonnymi

- leczenie oszczędzające

Radioterapia:

- promieniowanie x ( rentgena)- już prawie się nie stosuje, gdyż powoduje największe zniszczenie tkanek

- promieniowanie gamma

- elektrony- przyspieszacze

- napromieniowanie zewnętrzne( aparaty rentgenowskie, betatrony)

- napromieniowanie wewnątrzjamowe( rad lub promieniotwórcze izotopy)

- napromieniowanie śródtkankowe( rad lub promieniotwórcze izotopy)

- napromieniowanie metaboliczne

Chemioterapia:

- leki działające na DNA i RNA

- leki hamujące syntezę białek

- leki blokujące wytwarzanie wrzecion mitotycznych

* doustnie

* domięśniowo

* dożylnie

pojedynczo

kombinacje

Czynnościowe zaburzenia leczenia w onkologii:

  1. układ ruchu:

  • układ naczyniowy: