GINEKOLOGIA

ONKOLOGICZNA

Łagodne zmiany sromu

• TORBIELE - okołocewkowe,

zastoinowe gruczołów potowych,
łojowych, błony dziewiczej,
gruczołu Bartholina, pourazowe

• GUZY LITE - włókniaki, tłuszczaki,

mięśniaki, naczyniaki, chłoniaki,
guzy mieszane

Zmiany

przednowotworowe

• dystrofie sromu - hiperplastyczna,

atroficzna i mieszana

• dysplazja sromu
• rak in situ (choroba Bowena i

erytroplazja Queyrata)

• choroba Pageta

Objawy kliniczne

• Około 50% - bez dolegliwości
• świąd sromu
• pieczenia
• kłucia
• niejasne bóle
• dziwne odczuwanie w obrębie sromu
• różnorodne zmiany na skórze sromu

Zmiany złośliwe sromu

• rak sromu
• mięsaki sromu
• czerniaki złośliwe

Rak sromu

• występuje u kobiet starszych i

starych - 50% chorych ma 70 i
więcej lat

• tylko 10% chorych nie przekracza

50 lat

• stanowi 3 - 4% nowotworów

złośliwych narządów płciowych

Postacie histologiczne

raka

• Rak płaskonabłonkowy - 95%
• Rak gruczołowy
• Rak brodawczakowaty
• Rak z komórek cylindrycznych

Postacie kliniczne raka

• Postać owrzodzeniowa (najczęstrza)

- płaskie owrzodzenia o twardym
brzegu

• Postać guzkowa - pojedyńcze lub

mnogie guzki, skóra na nich jest
nieprzesuwalna

Szerzenie się raka sromu

• Przez ciągłość - przechodzi na

pochwę, krocze, odbyt, cewkę
moczową, możliwe tworzenie się
przetok

• Drogą limfatyczną - węzły ch.

pachwinowe, udowe i biodrowe

• Drogą krwionośną - wyjątkowo

rzadko

Podział kliniczny

Podział na stopnie wg FIGO

(Federation Internotionale de

Gynecologie et d’Obstetrique)

Podział TNM wg UICC

(Union internationale contre

le Cancer)

Podział na stopnie wg

FIGO

• Stopień 0 - rak in situ, nie inwazyjna

postać choroby Pageta

• Stopień I - zmiana nie przekracza 2 cm,

węzły pachwinowe niewyczuwalne lub
ruchome i niepodejrzane klinicznie

• Stopień II - zmiana na sromie

przekracza 2cm, węzły chłonne
niewyczuwalne lub ruchome i
niepodejrzane klinicznie

Podział na stopnie wg

FIGO

• Stopień III - zmiana dowolnej wielkości

z zajęciem: cewki moczowej, pochwy,
krocza odbytu lub z wyczuwalnymi,
podejrzanymi klinicznie węzłami
chłonnymi

• Stopień IV - naciekanie pęcherza i/lub

odbytnicy; naciek dochodzący do kości
miednicy lub występowanie odległych
przerzutów

Leczenie raka sromu

• leczenie promieniami
• leczenie operacyjne
• leczenia łączone (najlepsze wyniki

- ponad 60% 5-letnich przeżyć)

Łagodne zmiany pochwy

• Kłykciny kończyste
• torbiele zastoinowe
• mięśniaki
• włókniaki
• torbiele przewodów Gartnera
• gruczolistość

Nowotwory złośliwe

pochwy

• Rak płaskonabłonkowy
• Rak gruczołowy
• Rak przerzutowy
• Czerniak złośliwy
• Mięsak

Stopnie zaawansowania

raka

• Stopień 0 - rak przedinwazyjny

(erytroplakia lub zmiana bielacza)

• Stopień I - rak obejmuje tylko ścianę

pochwy

• Stopień II - rak obejmuje tkanki

przypochwowe ale nie sięga ścian
miednicy

• Stopień III - zmiana dochodzi do ścian

miednicy

Stopnie zaawansowania

raka

• Stopień IV - rak nacieka sąsiednie

narządy lub przekracza granice
miednicy (IVa) lub występują
odległe przerzuty (IVb)

Leczenie raka pochwy

• dojamowa brachyterapia (ładunki

radu)

• jednorodna terapia megawoltowa

(kobalt, cez)

• wyjątkowo operacyjnie w

połączeniu z napromienianiem

• próby leczenia cytostatykami

Zmiany łagodne szyjki

macicy

• Polipy szyjki macicy
• Mięśniaki szyjki macicy

Polipy szyjki macicy -

objawy

• Nieprawidłowe krwawienia,

krwawienia międzymiesiączkowe,
kontaktowe

• Upławy - głównie śluzowe lub

krwisto podbarwione

Złośliwe guzy szyjki

macicy

• Rak płaskonabłonkowy
• Rak gruczołowy
• Mięsak

Rak szyjki macicy

• Częstość występowania - 30/100 000
• dysplazje - 20 - 35 rok życia
• rak przedinwazyjny - 35 rok życia
• wczesna inwazja - około 40 roku życia
• I

0

kliniczny - około 50 roku życia

• II

0

kliniczny - około 55 roku życia

• III i IV

0

- w wieku 60 lat i powyżej

Rak szyjki macicy częściej

występuje u kobiet:

• Wielokrotnie rodzących
• wcześnie rozpoczynających życie płciowe
• mających większą liczbę partnerów
• mających partnerów nie

przestrzegających zasad higieny

• o niższym statusie społecznym
• zakażonych wirusem brodawczaka HPV-

16 i HPV-18

OBJAWY

(

zależą od stopnia zaawansowania

choroby

)

• Początek bezobjawowy
• krwiste upławy
• krwawienia kontaktowe
• nietypowe krwawienia
• bóle stopniowo nasilające się
• postępująca kacheksja

Objawy

• pogrubiałą, rozdęta i palpacyjnie

twarda szyjka

• guzowato-bulwiasty lub wyniosły,

brodawkowaty przerost szyjki

• ubytek tkanki - owrzodzenie
• kalafiarowaty guz szyjki
• guz z martwiczym rozpadem

Postacie kliniczne raka

• Endofityczna -tkanka nowotworowa

rośnie w głąb szyjki macicy -
wewnątrzkanałowa

• Egzofityczna - rak rośnie na

zewnątrz do światła pochwy - postać
kalafiorowata

Drogi szerzenia się raka

• Przez ciągłość - wzrost w głąb

otaczających tkanek

• Drogą chłonki - limfogenne
• Drogą krwi - hematogenne

Podział raka szyjki wg

FIGO

• Stopień 0 - Carcinoma in situ - rak

powierzchowny, przedinwazuyjny

• Stopień I - rak ograniczony jest

tylko do szyjki macicy

• Stopień II - rozszerza się poza szyjkę

ale nie osiąga jeszcze ścian
miednicy - może nacie-

• kać pochwę i przymacicza

Podział raka szyjki wg

FIGI

• Stopień III - naciek nowotworowy

dochodzi do ścian miednicy

• Stopień IV - proces nowotworowy

przekracza granice miednicy,
nacieka pęcherz moczowy,
odbytnicę; daje odległe przerzuty

Diagnostyka

• Wczesne postacie raka są

bezobjawowe klinicznie

• Możliwość wykrycia jedynie w

badaniach profilaktycznych - cytologia
- potwierdzona badaniem biopsyjnym

• Pierwsze objawy kliniczne -

krwawienia - są wyrazem już
zaawansowanej choroby

Rak gruczołowy szyjki

macicy

• 5-8% raków szyjki
• powstaje śródnabłonkowo, głównie

w kanale szyjki

• trudniejszy do wykrycia
• wg stopnia dojżałości dzielimy go

na: wysoko i średnio zróżnicowany
oraz niezróżnicowany

Leczenie raka szyjki

macicy

• Operacyjne
• Pierwotne (wyłącznie)

promieniami

• Skojarzone
• Paliatywne

Nowotwory łagodne

trzonu macicy

• Polipy błony śluzowej jamy macicy
• Adenomyosa
• Mięśniaki macicy

Złośliwe zmiany trzonu

macicy

• Rak trzonu macicy

• Mięsaki trzonu macicy

Rak trzonu macicy -

kliniczne stopnie

zaawansowania

• Stopień 0 - histologicznie podejrzane

zmiany bł. Śluzowej i rak in situ

• Stopień I - ograniczony do trzonu

macicy

• Stopień II - rak przechodzi na szyjkę
• Stopień III - rak szerzy się poza

macicę (pozostaje jednak w obrębie
miednicy mniejszej)

Rak trzonu macicy -

kliniczne stopnie

zaawansowania

• Stopień IV - rak wychodzi poza

miednicę mniejszą, występują
odległe przerzuty