Rehabilitacja w chirurgii ginekologicznej

Rys historyczny:

Rehabilitacje w ginekologii i położnictwie zaczęto stosować dopiero na końcu XIX w. . do upowszechnienia ćwiczeń ruchowych w leczeniu chorób kobiecych przyczyniła się niemiecka szkoła gimnastyki leczniczej której przedstawicielem był Martus. W Polsce zaczęto ją stosować w latach 50 XX Wieku.

Rodzaje zabiegów w ginekologii operacyjnej:

• Laparoskopia (endoskop + urządzenie optyczne):

torbiele, ciąża ektotopowa itp.

• Laparotomia (nacięcie powłok brzusznych):

cięcie cesarskie, mięśniaki macicy, zmiany nowotworowe, endometrioza, cysty i torbiele itp.

• Per vaginum (przezpochwowo):

wszelka plastyka narządów rodnych

Cele rehabilitacji w ginekologii operacyjnej:

1. Zmniejszenie liczby powikłań ze strony układu krążenia obwodowego, zapobieganie stanom zapalnym, zakrzepowo - zatorowym (głównie w przypadku żylaków kkd)

2. Zapobieganie powikłaniom układu oddechowego i poprawa wentylacji płuc

3. Zapobieganie skutkom długotrwałego ograniczenia aktywności ruchowej (zrosty pooperacyjne, odleżyny, zaburzenia perystaltyki jelit, nieprawidłowa praca poszczególnych układów Itp.)

4. Sfera psychiczna (szybki powrót do społeczeństwa, adaptacja do nowej sytuacji)

Ad. 1.

Zmniejszenie liczby powikłań ze strony ukł. krążenia uzyskujemy poprzez:

• ćwiczenia przeciwzakrzepowe (czynne ruchy KKg i d począwszy od stawów dystalnie położonych do proksymalnie leżących - pompa mięśniowa). Uważa się że chory powinien wykonywać 1000 ruchów dziennie KKd aby uniknąc powikłań z tej strony

• pończochy elastyczne co najmniej do poziomu kolana lub owijanie bandażem elastycznym

• uniesienie KKd powyżej poziomu serca

• podawanie heparyny dożylnie

Ad. 2.

Zapobieganie powikłaniom układu oddechowego i poprawa wentylacji płuc:

• ćw. Oddechowe torem piersiowym - laparotomia, torem mieszanym - laparoskopia, per vagina

• ćw. Efektywnego kaszlu (ochrona rany operacyjnej, kolana ugięte)

• oklepywania, pozycje drenażowe, inhalacje

Ad. 3.

Zapobieganie skutkom długotrwałego ograniczenia aktywności ruchowej:

• częsta zmiana pozycji(co 2h), miękkie podłoże, higiena pacjenta - zapobieganie odleżynom

• ćw. Synergistyczne mm. Brzucha które wzmażają perystaltykę jelit

• ćw. izometryczne utrzymują sprawność chorego, zapobiegają zanikom i osłabieniom mięsni

Ad. 4.

Sfera psychiczna (szybki powrót do społeczeństwa, adaptacja do nowej sytuacji):

• terapia grupowa, wizyty psychologa, wsparcie rodziny

Rehabilitacja w przypadku znieczulenia zewnątrzoponowego

Znieczulenie zewnątzroponowe - wprowadzenie do przestrzeni nadoponowej cewnika, przez który podawany jest środek anestetyczny. Pozwala na bezbolesne wykonanie zabiegu przy jednoczesnym utrzymywaniu kontaktu z pacjentem. Ze względu na rodzaj znieczulenia i brak negatywnego wpływu na ukł. oddechowy z reguły nie ma zalegania wydzieliny w oskrzelach.

Przeciwwskazane jest:

• wykonywanie ruchów kręgosłupa (przyjmowanie poz. siedzącej, stojącej). Pacjent może leżeć na plecach lub na boku

• pionizacja bezpośrednio po zabiegu (możliwa około 24h po nim)

Wskazane jest:

• ćwiczenia oddechowe czynne i z oporem

• przeciwzakrzepowe

• w obrębie KKd i KKg

• częste spacery

Model rehabilitacji szpitalnej:

Przygotowanie do zabiegu opracyjnego

3-5 dni

Rehabilitacja po zabiegu operacyjnym
Model A	Model B	Model C
0-1 doba	2-3 doba	4-9 doba

Rehabilitacja przedoperacyjna:

Rehabilitacja przed zabiegiem ma duże znaczenie w zapobieganiu i leczeniu rożnorodnych zmian czynnościowych oraz morfotycznych, powstałych w wyniku zabiegu. Powinna być podjęta przed zabiegiem i obejmować przygotowanie psychofizyczne pacjentki. W okresie tym prowadzi się:

• naukę ćwiczeń przeciwzakrzepowych,

• naukę ćwiczeń oddechowych torem odpowiednim do zabiegu

• naukę ćwiczeń skutecznego kaszlu,

• naukę zmiany pozycji i pionizacji

• ćwiczenia kondycyjne

Tab. Schemat ćwiczeń przed zabiegiem operacyjnym:

Per vagina	laparotomia
1. nauka ćwiczeń przeciwzakrzepowych
2. nauka ćw. oddechowych - torem mieszanym	2. nauka ćw. oddechowych - torem piersiowym
3. nauka efektywnego kaszlu - stabilizacja mm. Dna miednicy	3. nauka efektywnego kaszlu - stabilizacja rany pooperacyjnej
4. nauka wstawania z łóżka - omijając siad	4. nauka odwracania się na boki przy rozlużnionych mm. brzucha
5. nauka ćw. wzmacniających mm. dna miednicy	5. nauka wstawania przy wyłączeniu mm. brzucha
6. nauka napinania poszczególnych grup mm.	6. nauka prawidłowego leżenia na brzuchu, ochrona rany
7. ćw. Kondycyjne	7. nauka napinania poszczególnych grup mm.
	8. ćw. kondycyjne

Rehabilitacja pooperacyjna:

Ćwiczenia zastosowane po operacji prowadzą do:

• przyśpieszają proces gojenia się ran

• przyśpieszają wchłanianie płynu wysiękowego i nacieków pooperacyjnych

• rozlużnienia zgrubień łącznotkankowych, blizn, zrostów

Rehabilitacja rozpoczyna się po 12-24h w zależności od rodzaju zabiegu, rozległości i stanu psychofizycznego pacjentki. Przed rozpoczęciem rehabilitacji należy wziąć pod uwage choroby współistniejące i powikłania pooperacyjne. Przy braku przeciwwskazań dąży się, aby pacjentka ćwiczyła 2x dziennie po około 20-30min zgodnie z modelem A, B, C. Dawkowanie i natężenie dobieramy indywidualnie w zależności od indywidualnej tolerancji pacjentki.

Leczenie balneoklimatyczne:

1. Zabiegi borowinowe - w przewlekłych stanach zapalnych, zrostach otrzewnej, niepłodności. W postaci okładów, zawijań, tamponów. Mechanizm jej działania polega na oddziaływaniu cieplnym i wpływie jej związków chemicznych.

2. Kąpiele solankowe - w przewlekłych stanach zapalnych narządów rodnych. Cząsteczki soli działają drażniąco na skóre i wywołują efekt przekrwienia, a wtórnie ocieplenia skóry(temp. 34-42st. Celsjusza)

3. Kąpiele kwasowęglowe - w objawach wypadowych związanych m. in. Z usunięciem narządu rodnego. Zawarty w wodzie bezwodnik kwasu węglowego wywołuje: rozszerzenie naczyń włosowatych tętniczych i żylnych oraz wspomaga pracę hormonów

4. Kąpiele siarczanowe - pobudzają przemianę materii, regulują bilans siarkowy, rozszerzają naczynia skóry, wchłanianie produktów zapalnych. Przyśpieszenie gojenia(leczenie resorpcyjne). Zapobieganie pooperacyjnym zmianom anatomicznym i leczenie zaburzeń wewnątrzwydzelniczych.

---