Zakaźne zapalenie jamy nosowej i płuc koni (EHV-4)

oraz ronienie klaczy (EHV-1)

Infekcje herpeswirusowe koni są główną przyczyną zapaleń układu oddechowego i poronień klaczy oraz znacznych strat ekonomicznych

Etiologia:

• rodzina Herpeswidae,

• equid herpesvirus-1 (EHV-1) odpowiedzialny za ronienia

• equid hefpes-4 (EHV-4) wywołujący zakażenia układu oddechowego..

• każda z glikoprotein wirusa posiada wspólny i typowo-swoisty epitop → krzyżowa odporność na zakażenie

Epizootiologia:

• EHV-1 i EHV-4 wywołują przetrwate/latentne zakażenie utrzymujące się do końca życia.

• doświadczalnie oba wirusy mogą być reaktywowane

• odporność p. EHV-4 utrzymuje się stosunkowo krótko. Mimo obecności przeciwciał neutralizacyjnych błona śluzowa układu oddechowego może ulec bezobjawowej reinfekcji wciągu 3-4 miesięcy.

• odporność przeciwko ronieniem jest dłuższa, ale trudna do dokładnego określenia.

• klacze zakażone w warunkach naturalnych, które poroniły na ogół rzadko ronią w następnym sezonie rozrodczym.

• odporność bierna źrebiąt - (siarę pobraną w ciągu 24 h) po pewnym czasie przechodzi w czynną.

• odporność na zakażenie EHV-1

komórkowa silniejsza u źrebiąt poniżej 1. roku życia niż w wieku l do 2 lat.

serologiczna - poprawia się już u koni dwuletnich

Objawy kliniczne:

Zakażenia oddechowe (rhinopneumonitis)

• najczęściej u noworodków, odsadzonych i roczniaków

• objawy: 2-7 dni

• gorączka

• obniżony apetyt

• wypływ z nosa

surowiczy → śluzowo-ropny / ropny.

• martwica komórek nabłonka górnych dróg oddechowych (jamy nosowe) + odczyn zapalny.

• bronchopneumonia

• wtórne zakażenia bakteryjne

• wirus wydalany jest do środowiska z dróg oddechowych

Wirusowe ronienie klaczy

• klacze nie wykazują objawów choroby przed poronieniem !

• ponad 90% poronień następuje w ostatnich 4 miesiącach ciąży (6-11 m.)

• klacze ronią w okresie od 14 do 120 dni po zakażeniu

• ale poronienia mogą również wystąpić w bardzo odległym czasie (miesiące, lata) po zakażeniu.

• u poronionego płodu - ogniska nekrotyczn w wątrobie, płucach, śledzionie i nadnerczach.

• źrebięta żywe osłabione giną w ciągu 24-72 godzin → bardzo wrażliwe na wtórne zakażenia bakteryjne.

Postać nerwowa (myeloencephalitis) O.I.: 7dni

• objawy bardzo zróżnicowane - od łagodnej ataksji do zupełnego porażenia wszystkich kończyn.

• utraty refleksu skórnego dotkniętych chorobą kończyn

• atonia pęcherza moczowego (kateteryzować).

• z reguły prognoza jest niepomyślna, przypadki te kończą się zejściem śmiertelnym lub eutanazją

• konie, które przechorowaty wymagają długiej rekonwalescencji (do 3 m-cy)

• rozpoznanie jedynie na podstawie badań laboratoryjnych

Rozpoznanie:

• wywiad : szczepienia i ruchu koni

• izolacja wirusa.

Diagnostyka różnicowa :

• botulizm

• wścieklizna

• uraz

• wirusowe lub pierwotniacze zapalenie mózgu

Badania laboratoryjne:

• Materiał do badań

• zakażenia oddechowe: wymazy z nosa pobrane we wczesnym okresie gorączki.

• ronienia: wycinki z płuc, wątroby, śledziony lub nerek poronionego płodu

• postać nerwowa:

przyżyciowo: wymazy z nosa,

pośmiertnie mózg, rdzeń kręgowy, płyn M-R , śledziona, nerki, wątroba, wymazy z błony śluzowej gardła

• PCR, test immunodyfuzji, SN, ELISA.

• istnieje możliwość różnicowania przeciwciał dla EHV-1 i EHV-4.

H.P.:

• kwasochłonne wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe (tzw. ciałek Dimocka) w komórkach nabłonkowych układu oddechowego i komórek innych narządów (10).

• w wątrobie komórki martwicze zawierające ciałka wtrętowe

Zwalczanie

• brak leczenia swoistego

• leczenie objawowe (antybiotyki, immunostymulatory, środki wykrztuśne przy postaci oddechowej, witaminy).

• zaleca się podawanie preparatu Nutrii S doustnie, źrebiętom z objawami ze strony układu oddechowego od najwcześniejszego okresu po urodzeniu

Zasady ogóle

• z pomieszczenia (stajni), w której choroba wystąpiła konie nie powinny być wywożone i wprowadzane do stada w okresie 3 tygodni

• konie chore należy w miarę możliwości izolować lub przynajmniej ustawić w jednym końcu stajni i wyznaczyć oddzielnego opiekuna.

• głównym środkiem w zwalczaniu choroby jest systematyczne zapobieganie swoiste.

• należy przy tym pamiętać o przestrzeganiu ogólnych zasad sanitarno-zoohigienicznych

• przestrzegać zalecanych terminów szczepień.

Program szczepień:

klacze

szczep. inaktywowane → 3 x w 5, 7, 9 miesiącu ciąży

szczep. żywych atenuowanych → 2 x w 4, 9. miesiącu ciąży.

u źrebiąt → 4 x w 4, 5, 7, 10. miesiącu życia.

roczniaki uodparnianych wcześniej → 2 x szczepienie w IV i IX miesiącu (kalendarzowym)

w przeciwnym wypadku → 3 x I - w dowolnym czasie, II - po 6-9 tyg., III -po 6 m.

Wskazania ogólne do zapobiegania poronieniom na tle zakażeń EHV-1:

• podzielić klacze źrebne na małe grupy i trzymać oddzielnie do czasu porodu.

• kwarantanna nowo wprowadzonych koni: 14 - 21 dni.

• nie mieszać klaczy młodych z pierwszymi źrebiętami z klaczami starszymi.

• jeśli klacze były wyprowadzone ze stada i nagle wprowadzone z powrotem, nie wprowadzać ponownie do tych sa-

• wszystkie klacze źrebne powinny być objęte programem szczepień i nadzorowane przez lekarza

• klacze źrebne powinny być izolowane od klaczy ze źrebiętami i innych koni.

• klacze jałowe nie powinny mieć kontaktu z klaczami źrebnymi.

Wskazania ogólne do postępowania w przypadku wystąpienia poronień:

• poroniony płód umieścić w szczelnym pojemniku lub worku foliowym i dostarczyć jak najszybciej do laboratorium

• powiadomić lekarza wet. opiekującego się stadniną.

• stajnie należy oczyścić i odkazić fenolem lub środkiem zawierającym fenol.

• klacz, która poroniła powinna być umyta i odizolowana do czasu otrzymania wyniku badań, a kryta dopiero w drugim cyklu rujowym.

• jeśli potwierdzono wynik dla EHV-1, klacze, które miały kontakt powinny być podzielone na mniejsze grupy.

Pismiennictwo:

Magazyn Weterynaryjny: Suplement: „KONIE”

3

EHV

---