Prawo finansowe - notaki, Prawo finansowe(19)


Prawo Finansowe

Finanse - całokształt zjawisk ekonomicznych związanych z gromadzeniem podziałem zasobów pieniężnych.

WNIOSKI:

Podział finansów:

1.finanse publiczne - dotyczą gromadzenia i podziału pieniężnych zarobków publicznych

2.finanse prywatne - dotyczą gromadzenia i podziału pieniężnych zasobów prywatnych

Prawo finansowe - jest nierozerwalnie połączone z naukami ekonomicznymi takimi jak finanse publiczne.

Zasoby pieniężne:

1. zasoby publiczne - gromadzeni i podział publicznych zasobów pieniężnych to finanse publiczne

2. zasoby prywatne - gromadzeni i podział prywatnych zasobów pieniężnych to finanse prywatne

Finanse publiczne - stanowią pieniężna formę podziału dochodu narodowego; całokształt stosunków społeczno - gospodarczych, których treścią jest gromadzenie i podział publicznych zasobów pieniężnych; te stosunki społeczno - gospodarcze to stosunki finansowe.

Stosunki finansowe - po uregulowaniu przekształcają się w stosunki prawno - finansowe, którego treścią są zjawiska ekonomiczne z gromadzeniem i podziałem publicznych zasobów pieniężnych.

Finanse krajowe są związane z jego gospodarką pieniężną (pieniądz krajowy).

Pieniądz krajowy - leży w gestii państwa; centralny bank upoważniony jest do emisji pieniądza krajowego.

Waluta krajowa - prany środek płatniczy na terenie danego państwa.

Zjawisko finansowe - czyli treść stosunków finansowych polega na przepływie środków pieniężnych pomiędzy rożnymi podmiotami, dwie strony stosunku finansowy.

Przepływ strumieni pieniężnych między podmiotami - prowadzi zmiany wielkości zasobów pieniężnych poszczególnych podmiotów.

Alokacja zasobów - w planowaniu strategicznym, jest planem użycia dostępnych środków, w szczególności w bliskiej przyszłości po to aby osiągnąć konkretne cele w dalekiej przyszłości.

Znaczenie finansów publicznych:

1. Zjawisko ekonomiczne (j.w.)

2. Dyscyplina dydaktyczna.

3. Finanse publiczne jako dziedzina nauki, której przedmiot badano; stanowią zjawisko finansowe występujące w obiektywnej rzeczywistości.

4. Rozumienie jurydyczne - jest to skrót myślowy , pojecie prawa regulującego gromadzenie i podział środków pieniężnych = prawo finansów publicznych.

Prawo finansów publicznych = system finansów publicznych = prawo finansowe w szerokim rozumieniu.
5. Skrót myślowy na pojecie publicznej działalności finansowe; a publiczna działalność finansowa to czynności związane z tworzeniem i podziałem publicznych zarobków pieniężnych (skrót od finansów publicznych).

Budżet - instrument gromadzenia i podziału środków pieniężnych.

Charakterystyczne cechy finansów publicznych (stosunków finansowych):

1. przynajmniej jeden z podmiotów stosunku finansów publicznych musi być podmiotem prawa publicznego.

2. stosunki finansowe w zakresie finansów publicznych z reguły oparta są na zasadach władztwa i podporządkowania; istnieje możliwość wiążącego ukształtowania sytuacji prawnej jednego podmiotu przez drugi podmiot.

3. stosunki finansowe z zakresu finansów publicznych realizują interes publiczny; treścią tych stosunków nie może być nigdy realizacja stosunków prywatnych; podmioty publiczne realizują cele społeczne uznane za publiczne

4. wysoki stopień reglamentacji prawnej oznacza, iż zdecydowana większość stosunków finansowych przekształciła się w stosunki prawno - finansowe.

5. charakter finansów publicznych:
a). charakter scentralizowany - finanse publiczne

b). charakter zdecentralizowany - finanse lokalne, miejscowe, samorządowe, finanse jednostek samorządu terytorialnego znajdują wyraz w budżecie jednostek samorządu terytorialnego

6. państwo ma bardzo duży wpływ na gospodarkę pieniężną

Podmioty finansów publicznych:

1. podstawowym podmiotem publicznym jest PAŃSTWO - o charakterze samoistnym i pierwotnym, bo nie podlega żadnym innym organom; korzysta z władztwa publicznego, które dotyczy prawa finansowego; jako podmiot samoistny może przekazywać uprawnienia (władztwo) na rzecz innego podmiotu publicznego (jednostkom samorządu terytorialnego).

2. JEDNOSTKI samorządu TERYTORIALNEGO - mają prawo do swobodnego kształtowania swoich wydatków w zakresie uprawnień; żadna jednostka samorządu terytorialnego nie może wprowadzić nowego podatku, opłat; posiadają uprawnienie do określenia stawek podatkowych, które konkretyzują.

3. INNE PODMIOTY PUBLICZNE - np. Centralny Bank Polski - NBP (Narodowy Bank Polski), inne podmioty, które stały się podmiotami publicznymi.

Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:

1) dochody własne,

2) subwencja ogólna,

3) dotacje celowe z budżetu państwa.

Podział władztwa finansowego:

1. władztwo finansowe w sferze stanowienia prawa

2. władztwo finansowe w sferze stosowania prawa

Władztwo finansowe w sferze stanowienia prawa - podział kompetencji w zakresie kreowania dochodów to tzw. autonomia finansowa, która oznacza konstytucyjne przekazanie innym podmiotom stanowienia dochodów publicznych (w Polsce nie istnieje). WYJĄTEK: jednostki samorządu terytorialnego mogą wprowadzać samo opodatkowanie.

Władztwo finansowe w sferze stosowania prawa - decentralizacja finansowa polega na konstytutywnym przekazaniu uprawnień do poboru danin publicznych oraz stosowanej w związku z tym polityki finansowej.

Sektor finansów publicznych:

- rządowy

- samorządowy

i jednostki tego sektora mogą być tworzone tylko w formach (postaciach) przewidzianych w ustawie czyli w postaci:

- jednostki budżetowej

- zakładu budżetowego

- gospodarstwa pomocniczego

- środka specjalnego

- funduszu celowego (państwowego lub wojewódzkiego).

Sektor a typ finansów publicznych:

1. Państwa Federacyjne - stany, kantony, republiki + JST (jednostopniowe, wielostopniowe) + państwo

2. Państwa Unitarne - JST + państwo

Nowa kategoria finansów publicznych:

Funkcje finansów publicznych:

1. Funkcja alokacyjna

2. Funkcja redystrybucyjna

3. Funkcja stabilizacyjna

4. Funkcja kontrolna

5. Funkcja stymulacyjna (w ramach niej wyróżniamy funkcje interwencyjną)

Funkcja alokacyjna - polega na właściwym podziale czynników dóbr i kapitału, aby były poprawnie rozmieszczone terenie kraju ma zapewnić równomierny rozwój kraju, chodzi o to żeby zapowiedz nadmiernym dysproporcjom regionalnym.


Funkcja redystrybucyjna -
bezspornie uznana za najważniejszą funkcję; wtórny podział zasobów publicznych, czyli środków publicznych rzadziej majątków publicznych; zgromadzone zasoby są dzielone i kierowane do konkretnych podmiotów(jednostek samorządu terytorialnego), które przeznaczają na określone zadania. Instrumentem realizowania funkcji retrybutywnej i do jej realizacji służy BUDŻET.

Wtórny podział - przeniesienie odpowiedzialności wartości z sfery produkcyjnej do nieprodukcyjnej (administracja, edukacja, cz. oświaty i kultury).

Funkcja stabilizacyjna - zabezpieczenie dokonań w ramach funkcji lokacyjnej rozmieszczenia czynników produkcji; stabilizacja określonych mechanizmów rynkowych, kontrola nad gospodarką państwową, eliminacja zjawisk negatywnych (bezrobocie, inflacja).

Funkcja kontrolna - planuje wielkości strumieni przepływu pieniądza, sygnał pewnych nieprawidłowości.

Funkcja stymulacyjna (bodźcowa) - stosowanie określonych bodźców finansowych generuje stymulacje lub zahamowanie bodźców określonych dziedzin; w ramach tej funkcji wyróżniamy:

Funkcję interwencyjną - każde sięgniecie do dochodu podatnika lub zasilenie danego podmiotu prowadzi do interwencji w określoną rzeczywistość.

Funkcje finansów publicznych zajmują się gromadzeniem środków w celu dalszego rozpowszechnienia.

Funkcja fiskalna - gromadzenie środków celem dalszego ich rozdysponowania.

Działalność finansów państwa = publiczna działalność finansowa, u podstawy leży zaspokojenie podstaw społecznych uznanych za potrzeby państwa.

Prawo Wagnera - przedstawił pogląd, że wraz z rozwojem społecznym rosną wydatki publiczne państwa na pokrycie, których niezbędne są coraz większe dochody. Stąd zrodziło się prawo wzrastających wydatków publicznych, określane mianem prawa Wagnera. Sprowadza się to do obserwacji, że mechanizm rynkowy nie jest w stanie sprostać potrzebom ludzkim, gdyż potrzeby publiczne rosną szybciej od potrzeb indywidualnych.

Świadczenia:

1. osobiste

2. rzeczowe w naturze

3. pieniężne

Świadczenia osobiste - świadczenie rozumiane w charakterze militarnym(pokój, stan wojenny, roboty publiczne).

Świadczenia rzeczowe w naturze - nieodpłatna dostawa na rzecz państw gotowych produktów pracy.

Świadczenia pieniężne - publiczne zasoby pieniężne

Treść finansów publicznych - czerpanie i podział środków w ramach publicznych zasobów pieniężnych.

Działalność finansów państwa - całokształt czynności faktycznych i pieniężnych, których treścią jest czerpanie, gromadzenia i podział środków pieniężnych celem zaspokojenia określonych potrzeb społecznych.

Rodzaje czynności:

1. czerpanie

2. gromadzenie

3. podział = rozdysponowanie

Zasada jedności materialnej budżetu - nie ma powiązania pomiędzy określonymi rodzajami dochodów i wydatków budżetu.

Potrzeby społeczne zaspokaja:

Metody i formy publicznej działalności finansowej.

Metody - duża elastyczność, sposoby w działalności finansowej, maja charakter uniwersalny.

Formy - konstrukcje, którymi się posługujemy w działalności finansowe, które nazywamy instytucjami prawa finansowego.

Podział form:

1. podział środków

2. czerpanie środków

Dwie podstawowe metody w działalności finansowej państwa:

1. bezzwrotna - brak prawnego obowiązku zwrotu uzyskanych środków - charakter definitywny i ostateczny (np. stypendium)

2. zwrotna - występuje prawny obowiązek zwrotu uzyskanych środków - charakter przejściowy (np. kredyt)

Źródła czerpania środków finansowych:

Państwo czerpie środki pieniężne poprzez uczestnictwo w podziale majątku narodowego i dochodu narodowego, równocześnie wydatkuje środki pieniężne tym samym dysponuje zasobami pieniężnymi. Stosunki społeczne, które powstają mają charakter ekonomiczny.

Państwo prawa - publiczna działalności finansowa podlegająca stosunkom społecznym występującym w tej działalności, które zmieniają sie w stosunki prawno - finansowe.

System finansowy państwa (problematyka systemu finansowego państwa):

1. system praktyczny - obejmuje określone zasady postępowania,

2. system teoretyczny - uporządkowywanie wiedzy z danej dziedziny.

1. ekonomiczny - ekonomiści rozpatrują daną kwestie pod względem ekonomicznym uwzględniając kwestie prawa,

2. jurydyczny - dotyczy kwestii prawnych wraz z ujęciem ekonomicznym.

1. wielkość ekonomiczna - wielkość norm prawnych,

2. jedność systemu - funkcjonalne powiązanie miedzy elementami

Podstawowe instytucje prawa finansowego:

I. Aspekt przedmiotowy.

Instytucje prawne - kompleks norm prawnych regulujących pokrewny zakres stosunków społecznych; wszystkie kompleksy tworzą Instytucje prawa finansowego.

Kompleks norm - składa się na daną instytucję prawną.

Instytucja prawa finansowego - szczególny rodzaj instytucji prawnej, instytucje stosowane w działalności państwa w danym miejscu i czasie.

Instytucje prawa finansowego - powstaje na podstawie uogólnienie występujących regulacji w danym miejscu i czasie, analogia występujących regulacji.

Teoretyczna instytucja prawa finansowego - ma taki sam zakres podmiotowy.

Normy prawne, które regulują instytucje prawa finansowego - mają charakterystyczne cechy, brak równorzędności podmiotów, zawsze regulują:

Podział systemu finansowego państwa:

II. Aspekt podmiotowy.

Instytucja finansowa - spojrzenie pod kontem widzenia kryterium podmiotowego (aspekt podmiotowy).

Jednostki instytucji - Jednostki organizacyjne prowadzące określony rodzaj działalności finansowej (gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych) np. Banki, zakłady i towarzystwa ubezpieczeniowe, niektóre fundacje.

System finansowy poszczególnych państw - wszelkie normy prawne regulujące działalność finansową określonych podmiotów.

Każdy podatnik - jego dochód podlega uszczupleniu po przez płacenie podatków.

Czynniki wpływające na kształt finansowy każdego państwa: to tzw. Czynniki natury społeczno - gospodarczej:

a). system finansowy państwa niewolniczego,

b). system finansowy państwa feudalnego,

c). system finansowy państwa kapitalistycznego,

d). system finansowy państwa realnego socjalizmu.

Polityka finansowa - pole swobody w zakresie wyborów celów, które mają być realizowane w toku polityki finansowej, wybór środków, które mają służyć realizacji tych celów.

Środki służące realizacji celów polityki finansowej - to instytucje prawa finansowego czyli instrumenty polityki finansowej.

Środki=instrumenty - stają się często celami niższego rzędu np. celem jest rozwój działalności usługowej - szukamy środków realizacji celu, drogą rozwoju rzemiosła, możemy postawić sobie niższe cele :

Przesłanką każdej polityki jest możliwość dokonywania wyboru; rozumiemy warunki obiektywne lecz musimy mieć na względzie możliwość dokonania wyboru (subiektywne cechy wyboru) np. wykształcenie podmiotu, intuicja.

Cele działalności finansowej państwa - podstawowe cele to realizowanie drogą wydatków (kierowanie strumieni pieniężnych na konkretne zadania/działania), również drogą czerpania (sięganie do dochodów określonych podmiotów) środków finansowych realizuje się cele finansowe.

Podział działalności celów finansowych:

  1. fiskalne - uzyskanie odpowiedniej masy środków pieniężnych

  2. pozafiskalne - kształtowanie życia społecznego

a). cele ekonomiczne

- charakter ogólny np. rozkład majątków

- charakter szczególny np. rozwój lub zahamowanie importu

b). cele pozaekonomiczne

- występuje rzadko np. dążenie do popraw estetycznej miejscowości

- cel moralno - społeczny, przyrost ludności np. becikowe, ulga rodzinna - instytucje wykorzystywane do osiągnięcia celu ( cel ekonomiczny).

Cele ekonomiczne i pozaekonomiczne realizowane są zawsze drogą ekonomiczną.

25.10.2007

Wymogi racjonalnej polityki finansowej - konieczność przewidywania wszelkich skutków dokonanego wyboru, określonego celu.

Skutki:

Jeżeli ustawodawca ustali skutki społecznie pozytywne i negatywne, należy je wówczas zbilansować (ustawodawca powinien dążyć do eliminacji skutków negatywnych)

Przewidywanie skutków - koszty realizacji określonego celu (koszty aparatu który realizuje dane rozwiązanie, koszty w zwiadu z realizacja tego celu ponosi ludność, koszty zwalczania, naruszania określonych środków)

Nie wszystkie skutki są przewidywalne

Skutki:

Skutki (kryterium czasu):

Nauka polityki finansowej

Prawo finansów publicznych

Gospodarka finansowa

Działy gospodarki finansowej danego podmiotu:

Czy pojecie prawa finansowego obejmuje wszystkie instytucje w rozumieniu :

Instytucje, którymi posługuje się państwo:

1. Charakter celu danej instytucji:

a). czerpanie środków,
b). gromadzenie środków,
c). wydatkowanie środków.
2. Miejsce stworzenia instytucji:

a). państwo - np. uzyskuje środki z tytułu umów dzierżawy, najmu, odsetek z kredytów, budżetu - w postępowaniu cywilnym; kary pieniężne - w postępowaniu karnym też są dochodami z budżetu, środki finansowe otrzymywane z instytucji prawa cywilnego, ogólne odwołanie do prawa cywilnego. karnego, administracyjnego.

b). instytucje nie mające jednolitego charakter

Przedmiot prawa finansowego - instytucja prawno finansowa. ich elementy, powiązania ciągle się zmieniają, rozwijają bądź są likwidowane = ciągła zmienność kształtu prawa finansowego.

Swoiste cechy prawa finansowego:

Cele, które realizuje normy prawa finansowe mają charakter ekonomiczny w związku z tym występuje daleko idące powiązanie z naukę finansów (powiązanie ścisłe, trudno określić zakresy podmiotowe).

Nauka finansów - warunki społeczne, proponuje rozwiązanie normatywne.

Nauka prawa finansów rozszerza swój zasięg na prawo nie tylko pozytywne.

Instytucja autoryzacji - ma zastosowanie powszechne (do podstaw fizycznych spółek), podstawa prawna uległa zmianie (w ustawie podatkach od dochodów).

Stosunki prawno - finansowe: regulują ja normy prawa finansowego, jedną ze stron jest organy publiczne w dużej liczbie przypadków organ finansowy. Normy prawne, które określa ustawa prawa finansowego oznaczają w ich treści i sytuacje faktyczne w których obowiązki i uprawnienia powstają/istnieją czy się zmieniają.

Szerszy krąg podmiotów. nigdy to nie jest jeden podmiot. W ten sposób powstaje tzw. podstawowe stosunki prawno finansowe (z mocy przepisu prawa ex lege).

Realizuje tych norm następuje w wyniku zastosowania ich konkretnych sytuacji - indywidualizacja i konkretyzacja stosunków prawno - finansowych.

0x08 graphic
Akt finansowy - jest szczególnie rodzajem aktu administracyjnego, wydawane w oparciu o przepisy prawa administracyjnego lub własne przepisy proceduralne.

konkretyzacja z mocy prawa

Działy prawa finansowego:

1. System budżetowy (instytucja budżetu)

2. Prawo podatkowe.

3. System pieniężno - kredytowy (prawo pieniężno - kredytowe; prawo bankowe);

- obieg pieniądza krajowego:

*gotówkowy

*bezgotówkowe

*związane przedmiotowo z zagranicą - obrót obcymi walutami lub dewizami,

*związane podmiotowo z zagranicą - obrót walutami z obcymi państwami, nie rezydentami.

4. System majątkowi i osobowy

*metoda zwrotna

* metoda bezzwrotna

* metoda polegająca na występowaniu ujemnych założeń losowych

- podmiot ubezpieczone uzyskują odszkodowanie (działalność prewencyjna), zapobiega ujemnym zażaleniom np. akcja powodziowa.

System ubezpieczeń społecznych

Ubezpieczenia społeczne obejmują:

System Finansowy państwa

1. regulacje działalności podmiotów państwowych,

2. regulacje działalności podmiotów niepaństwowych,

3. regulacje działalności podmiotów spółdzielczych.

08.11.2007

Normy prawa finansowego - systemu finansowego:

  1. Normy prawa materialnego.

  2. Normy prawa proceduralnego - formalnego.

  3. Normy prawa ustrojowego.

Normy prawa materialnego - regulują prawa i obowiązki o charakterze pierwotnym; prawa i obowiązki związane z gromadzeniem i podziałem środków pieniężnych.

Normy prawa proceduralnego - formalnego - regulują zasady postępowania uczestników stosunków finansowych.

Normy prawa ustrojowego - regulują zasady organizacji podmiotów; dysponują - administrują środkami publicznymi.

Źródła prawa finansowego (ujecie teoretyczne):

  1. źródła prawa państwowego,

  2. źródła prawa lokalnego (miejscowego, samorządowego),

  3. źródła prawa międzynarodowego (umowy międzynarodowe, akty normatywne wydawane przez organy organizacji międzynarodowych).

Źródła prawa państwowego:

Źródła prawa lokalnego (miejscowego, samorządowego):

1. krajowy porządek prawny,

2. akty prawa miejscowego,

3. prawo stanowiące przez organizacje międzynarodowe.

Krajowy porządek źródeł prawa - art. 91 ust.1 Konstytucji RP -  Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

Typ umów:

Art.93 ust.1 Konstytucji RP - Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty.

Akty prawa miejscowego - Art. 87 ust.2 Konstytucji RP  Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

Prawo stanowiące rzez organizacje międzynarodowe - Art.90 Konstytucji RP 1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.

4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Związki źródeł prawa finansowego z innym gałęziami prawa:

Normatywne uregulowanie zagadnień:

- finanse publiczne - kilka definicji - Art.3 ustawy o finansach publicznych - Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności:

1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;

2) wydatkowanie środków publicznych;

3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;

4) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

5) zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;

6) zarządzanie środkami publicznymi;

7) zarządzanie długiem publicznym;

  1. rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

Sektor finansów publicznych - nie jest zdefiniowany, można wymienić jedynie poszczególne jednostki: np. sady, organy kontroli, jednostki samorządu terytorialnego - gminy, powiaty, województwa; zakłady budżetowe, zakład ubezpieczeń społecznych, NFZ, PAN...

Sektory finansów publicznych :

  1. sektor rządowy,

  2. sektor samorządowy,

  3. sektor ubezpieczeń społecznych (KRUS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych).

Środki publiczne (art.5 ust.1):

a) ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,

b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

c) ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,

d) z otrzymanych pożyczek i kredytów;

Dochodami publicznymi są (art.5 ust 2):

a) wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o po­dobnym charakterze,

b) odsetki od środków na rachunkach bankowych,

c) odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych,

d) dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;

Do środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej zalicza się (art.5 ust.3):

Przychody:

Środki publiczne najważniejszą ich kategorią są dochodów publicznych.

Dochody publiczne najważniejszą ich kategorią są daniny publicznych.

Daniny publiczne najważniejszą ich kategoria są podatków.

Środki publiczne przeznacza się na (art. 6 ust. 1 ):

- wydatki publiczne;

Rozchodami publicznymi są (art. 6 ust.2):

Przychody - źródła przejściowe - ze sprzedaży papierów wartościowych; przychód z otrzymanych pożyczek i kredytów,

Rozchody - źródła przejściowe - z wykupu papierów wartościowych; rozchody ze spłaty pożyczek i kredytów.

Państwowy dług publiczny - wartość nominalną zadłu­żenia jednostek sek­tora finansów publicznych ustaloną po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań pomiędzy jednostkami tego sektora.

Dług Skarbu Państwa - rozumie się wartość nominalną zadłużenia Skarbu Państwa.

Potrzeby pożyczkowe budżetu państwa - zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do:

1) sfinansowania deficytu budżetu państwa;

2) spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań;

3) sfinansowania udzielanych przez Skarb Państwa pożyczek;

4) wykonywania innych operacji finansowych związanych z dłu­giem Skarbu Państwa.

0x08 graphic
Budżet a gospodarka rynkowa.

0x08 graphic

  • akt prawny - normatywny, uchwalany przez Parlament; zawierający zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków;uwzględnia przychody i rozchody odgrywa podstawową rolę w zakresie gospodarki rynkowej; po prze wielkość wydatków uchwalanych w budżecie podejmuje sie decyzje co do zakresu działań publicznych; kategorie mające wpływ na podejmowanie decyzji dotyczących budżetu to: np. kategorie pracowników i kategorie konsumentów itd.; instrument podziału dobór i usług;

  • rozwój gałęzi gospodarki rynkowej, ma na to bardzo duży wpływ budżet po przez dotacje budżetowe; budżet może finansować roboty publiczne = zwiększenie miejsc pracy, zmniejszanie bezrobocia; zmniejszenie wpływów podatkowych w przypadku załamania rynku;

Geneza budżetu:

Fiskus = Skarb Państwa - forma zorganizowania działalności gromadzenia, wydatkowania i finansowania w celu zaspokojenia celów publicznych.

Zestawienie młode - wydatki bieżące = RACHUNKOWOŚĆ

Zestawienie starsze - wydatki za okres poprzedni = SPRAWOZDAWCZOŚĆ

Historia:

17171 r. - Na terenie Polski, został wprowadzano stały etat wojskowy, planowanych dochodów i wydatków ale dotyczyło to tylko wojska;

1791 r. - (Konstytucja 3 Maja) - postanowiła iż co roku będzie uchwalać dochody i wydatki na rok budżetowy;

Funkcje budżetu:

Teorie pojęcia budżetu:

Budżet nie jest jedynym planem finansowym.

Dyrektywność budżetu:

Roczny budżet Państwa = dochody + wydatki + przychody + rozchody wszystkich organów

Roczny budżet samorządów = dochody + wydatki + przychody + rozchody organów jednostek samorządu terytorialnego

Zamieszczenie jakichkolwiek wielkości w budżecie nie rodzi roszczeń budżetu do roszczeń wobec osoba trzecich i na odwrót = nie ma podstawy prawnej do roszczeń - WYJĄTKI - zamieszczenie subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego, można dochodzi subwencji, prawo do subwencji z zaległościami za zwłokę.

15.11.2007

Budżet pełni podstawowe funkcje - te co finanse publiczne

Zasady budżetowe:

1. Zasada jawności budżetu:

- możliwe jest powiązanie finansowe (pod względem fakultatywnym), miedzy budżetem samorządowym - pomoc finansowa innej jednostce samorządu terytorialnego,

0x08 graphic
1 B.JST 2 B.JST

pomoc finansowa

(wobec klęski żywiołowej)

-istnieje rozwiązanie normatywne, które powoduje ze jednostki samorządu terytorialnego dokonują obligatoryjnie wpłaty do budżetu państwa w określonych sytuacjach; dopłata ta trafia na tzw. subwencje ogólne (dzieli się je na poszczególne JST) - wraca - redystrybuje

0x08 graphic
B. JST B. PAŃSTWA

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
obligatoryjna wpłata do b. państwa

subwencja ogólna

3 B.JST

1 B.JST

2 B.JST

- zasilenie środkami z budżetu państwa budżetów jednostek samorządu terytorialnego

0x08 graphic
B. PAŃSTWA B. JST

KIEDYŚ

DZIŚ

budżet centralny

budżet państwa

terenowe organy władzy państwowej

jednostki samorządu terytorialnego (JST)

zasada jedności strukturalnej budżetu

zasada jedności budżetu - budowa/struktura budżetu, rodzaje, wzajemne powiązania budżetów i

Rodzaje budżetów - typu samorządowego:

Dotacje celowe:

a). zasada jawności materialnej budżetu

- kiedyś wyjątkiem były DOCHODY CELOWE - czyli określona część dochodu przekazywana była na określony cel.

b). zasada jawności formalnej budżetu:

2. Zasada zupełności budżetu.

a). ujęcie przedmiotowe - tradycyjne - kiedyś:

  1. wszystkie dochody i wydatki Państwa mają być objęte budżetem,

  2. możliwa do zastosowania w początkowej fazie sost. problematyki budżetowej,

  3. stała się z byt wąska, było dużo wyjątków od tej zasady.

b). ujęcie podmiotowe - obecne

1. bezpośrednie - metoda budżetowania brutto

2. pośrednie - metoda budżetowania netto.

Budżetowanie brutto

0x08 graphic
0x08 graphic
wydatki z budżetu

0x08 graphic
B - budżet

J.O. - jednostka organizacyjna

0x08 graphic

dochody do budżetu

Budżetowanie netto

1. forma prosta - nie ma zastosowania

2. forma złożona - różny stopień złożoności

Forma prosta budżetowania netto:

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

pokrywanie z budżetu

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
nadwyżka do budżetu wydatków D D - mniejsze od wydatków

Forma złożona budżetowania netto:

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
J. O. - jednostka organizacyjna

B - budzet

J.O. - niezależnie od siebie dokonuje do B wpłat

0x08 graphic

Każda jednostka organizacyjna musi mieć podstawę prawną działalności podst. pr. gosp. finansowej - w jednym lub rożnym akcie normatywnym.

Podstawą działalności i gospodarki finansowej - jest ustawa o finansach publicznych (jednostek budżetowych i zakładów budżetowych - tylko dla tych, a dla innych w innych ustawach).

Jednostki budżetowe:

* gospodarstwo pomocnicze - nie jest samodzielną jednostką organizacyjna, działa w ramach jednostki budżetowej, rozlicza się metodą budżetowania netto, może otrzymywać dotacje przedmiotowa, a podmiotową nie (muzę za to zakład budżetowy),

* rachunek dochodów własnych - dochody określone przepisami mogą być tam zamieszczane, dochody własne jednostek pomocniczych i JST, dochody tylko jednostek pomocniczych, organ stanowiący samorząd terytorialny może określić rodzaj dochodu JST,

* fundusze motywacyjne.

Rozkłady budżetowe

Gospodarstwo finansowe - również ma plan finansowy.

Fundusze celowe - mogą stanowić odrębne jednostki organizacyjne ale nie muszą:

1.ma osobowość prawną i posiadają własne organy - te organy realizują cele budżetu,

2. nie mam osobowości prawnej i nie ma organów - wówczas ustawa mówi, jaki organ administruje finansami np. minister.

* powiązanie określonych dochodów z określonymi wydatkami

* wtedy mamy rachunek (dochodów własnych) wyodrębniony bankowy - fundusz go ma - kieruje w nim : - sam organ(który ma osobowość prawna) - określony organ (który nie ma osobowości prawnej).

* ma plan finansowy

*mogą otrzymywać dotacje budżetowe (może pokrywać wydatki z bieżących dochodów, a dotacje to też tu dochody)

* mogą pokrywać swoje wydatki z pozostałości ze środków z lat ubiegłych - podstawowa przesłanka funkcjonowania funduszy celowych) jest to wyjątek od zasady roczności w której kasa w następnym roku przepada

* mają usprawnienie do zaciągania kredytów i pożyczek

* sejm w rocznej ustawie może w stos. dotowanego funduszu przewidzieć, że jego środki będa przekazywane na inne cele,

* scentralizowane - na szczeblu państwowym,

* decentralizowane - tworzone przez podmioty IST

* najwięcej funduszy jest realizowanych w emeryturach i rentach,

22.11.2007

Zasada szczegółowości - inaczej zasada przejrzystości. Jest to terminologia wymienna aczkolwiek treść zasady szczegółowości ma większy zakres niż zasady przejrzystości.

Najtrafniejsze jest stwierdzenie iż - Zasada przejrzystości w ramach zasady szczegółowości.

Zasada przejrzystości ukształtowana w I cz. ustawy o finansach publicznych dlatego że jest zastosowana w odniesieniu do sektora finansów publicznych a nie do samego budżetu.

Cz. II jest odwołaniem do cz.I ustawy o finansach publicznych.

Zasada szczegółowości zawiera wymóg określenia dochodów i wydatków budżetu, zadań budżetu tzw. optymalna szczegółowość - pojęcie to jest nieostre.

Nadmierna szczegółowość - powoduje nadmierne usztywnienie.

Niedostateczna szczegółowość - pozbawia dyrektywny charakter budżetu.

Budżet ma mieć szczegółowo określone zadania - nie mogą być określone kazuistycznie ani w jednej sumie.

Klasyfikacja budżetowa:

Rodzaje rachunkowości:

Cz. I ustawy o finansach publicznych - klasyfikacja dotyczy wszystkich jednostek sektora finansów publicznych.

Cz. II ustawy o finansach publicznych - klasyfikacja budżetowa - podziałka.

Klasyfikacja budżetowa :

Podział na podziałki - jest obowiązkowy:

Kryterium rozbicia podziałek:

Rozbicie podmiotowe:

Rozbicie przedmiotowe:

Rozbicie mieszane (podmiotowo - przedmiotowe):

Klasyfikacja przedstawiona w układzie dziesiątkowym, co ułatwia dokonywanie porównań.

Najniższa podziałka to paragraf.

Podziałki klasyfikacyjne (podział):

I. Charakter.

1. O charakterze obligatoryjnym - muszą występować.

2. O charakterze fakultatywnym - mogą ale nie muszą występować.
II. Zależność.
1.Niezależne od rodzaju budżetu - występują w każdym budżecie (państwa i JST),
2. Zależne od rodzaju budżetu - występują tylko w budżecie państwa.
Obecnie wszystkie podziałki mają charakter obligatoryjny.

Rodzaje podziałek:

W budżecie mamy: części, działy, rozdziały, paragrafy.

- budżet państwa: podział klasyfikacji na zależne jak i niezależne od rodzaju budżetu; części stanowiące najwyższy stopień: działy, rozdziały, paragrafy,

- obejmuje części odpowiadające : subwencjom ogólnym dla gmin, rezerwie ogólnej, źródłem pokrycia deficytu pożyczkowego, potrzeb budżetu, można również wprowadzić dodatkowe części kryterium przedmiotowego,

Stopień szczegółowości budżetu w stanowionych budżetach:

- identyczny - po stronie dochodów i wydatków w chwili uchwalenia,

- różny - po stronie dochodów i wydatków w chwili uchwalenia - częściej występuje ( mniejszy stopień szczegółowości po stronie dochodów, większy stopień szczegółowości po stronie wydatków).

W Polsce:

Identyczne po stronie dochodów i wydatków w chwili uchwalenia,

B. Państwa - części, działy

B. JST - części

Rożny - po stronie dochodów i wydatków w chwili uchwalenia:

B. Państwa - Części, działy, rozdziały

B. JST - działy, rozdziały.

Dochody - są prognozą.

Wydatki - stanowią nieprzekraczalny limit - są bardzo szczególne.

Niezbędne jest dopuszczenie budżetu po jego uchwaleniu do pełnej szczegółowości - przez powołany do tego specjalnie organ wykonawczy.

Układ wykonawczy budżetu:

Dysponenci części budżetu - organ posiadający swoją wyodrębnioną cześć w budżecie, e największej podziałce; sporządzają układ wykonawczy dla budżetu państwa.

Układ wykonawczy budżetu państwa sporządzają - Dysponenci części budżetu.

Układ wykonawczy budżetu JST sporządzają - Zarząd, wójt, prezydent.

Zakres układu wykonawczego budżetu:

Układ wykonawczy obejmuje : części, działy, rozdziały, paragrafy

Zakres układu wykonawczego obejmuje : wówczas są już zamieszczone wszystkie elementy i nie mamy już co dodawać, jet to etap końcowy, nie można czegoś wykluczyć można tylko dodać gdyż Sejm już to zatwierdził.

Układ wykonawczy budżetu:

Zasada uprzedniości budżetu:

Instytucja rezerw budżetowych:

Rodzaje rezerw Budżetowych:

Charakter rezerw budżetowych:

I.

II.

Górna granica rezerwy - określa się w odsetkach i procentach do wydatków budżetu państwa, 0,5% wydatków budżetu państwa, b. JST - fakultatywny do 0,5 %, b. państwa do 0,5 %.

Organy kompetentne do dysponowania rezerwami :

Dotyczy to Polski:

Rada Ministrów - dysponuje rezerwą ogólna.

Minister finansów - dysponuje rezerwa celowa.

Zarząd - wójt, burmistrz, prezydent - dysponuje rezerwami JST.

Ograniczenie czasowe do wykorzystania rezerw:

Wykorzystanie rezerw:

Zasada równowagi budżetu:

1. faza projektowania budżetu do momentu jego uchwalenia Funkcja Opracowywania Budżetu, Projektowania i uchwalania budżetu. Planowana równowaga budżetowa.

2. faza wykonywania budżetu - bieżąca równowaga budżetu,

3. faza zamknięcia budżetu - sprawozdawczość budżetu , wielkości te nie pokrywają się w tych 3 momentach czasowych.

Dochody równe wydatkom = zrównoważenie ścisłe, równowaga ścisła.

Dochody wyższe do wydatków = nadwyżka budżetowa

Dochód niższy od wydatków = niedobór budżetu/deficyt budżetu.

29.11.2007

Deficyt = niedobór budżetu.

Organ kompetencyjny do dysponowania rezerwami nałżą od struktury klasyfikacji budżetowej i rodzaju budżetu:

Orany czasowe do wykorzystywania rezerw:

Wykorzystywanie rezerwy

Przenoszenie wydatków z rezerw.

Zasada równowagi budżetowej.

1. Faza Projektowania - budżet do momentu uchwalenia,

- tzw. faza opracowania budżetu

- planowana równowaga budżetu

2. Faza Wykonawcza budżetu - bieżąca równowaga budżetu

3. Faza zamknięcia budżetu - sprawozdawczość budżetu, faktyczna równowaga budżetu.

Porównujemy tylko dochód i wydatki,

Równowaga w ujęciu doktryny:

Równowaga budżetu w poglądzie teoretycznym 9zagadnienia dotyczące deficytu):

1. Teoria ścisłego równoważenia

2. Teoria systematycznego budżetu.

- pokrycie deficyt znajduje w źródłach z pożyczek, kredytów - co jest negatywne,

* narasta Państwowy Dług Publicznych

* coraz trudniej jest zaciągnąć nową pożyczkę lub kredyt, a jeżeli już się uda to na gorszych warunkach,

- gdy deficyt będzie pokryty zwiększoną emisja pieniądza to powstanie inflacja.

3. Teoria budżetu cyklicznego - pośrednia teoria.

4. Teoria impasu - pośrednia teoria.

- przy spełnieniu określonych warunków,

- co do określonej wysokości,

Aktualnie powinien być zrównoważony bilans.

W Polsce deficyt ma być na 3% ale tego nie ma. Unia Europejska wymaga do 3%.

Reguła - gdy mamy dopuszczenie deficytu to mamy też jego górna granice - w Polsce obecnie takiej granicy nie ma, mamy za to górną granicę długu publicznego (deficyt i inne elementy).

Górna granica długu publicznego - uregulowana w Konstytucji RP- art.216 - jest to 3/5 PKB (60%) - nie można przekroczyć tej wielkości. Zaś art.220 ust.6 Konstytucji RP mówi że nie można przewidywać pokrycia deficytu przez rozciągniecie zobowiązań NBP.

Budżety samorządowe - górna granica zadłużenia; w rzeczywistości mamy dwie takie granice:

  1. globalne granic zadłużenia JST

  2. roczna granice zadłużenia JST

Gdy uchwalone są deficyty to muszą być też uchwalone źródła pokrycia deficytu!

- gdyby ich nie było to budżet byłby fikcja.

Deficyt może być pokryty:

Podziały źródeł pokrycia deficytu:

I.

II.

*co do zasady pokrycie jest ze źródeł o charakterze przejściowym.

Rodzaje źródeł pokrycia deficytu:

  1. kredyty,

  2. pożyczki,

  3. środki pochodzące z emisji papierów wartościowych,

  4. lokaty budżetowe,

  5. inne źródła.

Kredyty

Pożyczki

międzynarodowe - udzielane przez organizacje międzynarodowe),

Kredyty i pożyczki dzielimy na (kryterium czasu) :

Środki pochodzące z papierów wartościowych:

- krótko i średnioterminowe (bony skarbowe),

- długoterminowe (obligacje)

- dochody napływają wcześniej - przejściowe nadwyżki tzw. wolne środki,

- nie ma dochodu a mamy wydatki - bieżąca równowaga pokrywana z krótkoterminowych.

Lokaty (budżetowe)

Inne źródła

Państwowe pożyczki wewnętrzne:

  1. imienne - dowody wystawiane na określone podmioty (np. banki),

  2. emisyjne - wystawiane na okaziciela.

Pożyczki wiążą się z oprocentowaniem albo tzw. dyskontem, czasami jest to po łączenie obu tych form.

Obligacje

- stałe oprocentowanie,

- podlega wykupowi,

Pożyczki państwowe, wiążą się z tym tzw:

Finansowe instrumenty pochodne:

Metody równoważenia budżetów samorządowych (lokalnych, miejscowych) - sposób pokrywania:

  1. skrajny - koncepcja teoretyczna, wszystkie dochody wpływają na rzecz budżetu państwa

  2. przeciwstawna skrajnej - wszystkie dochody wpływają do budżetu państwa a budżet państwa partycypuje te dochody,

  3. pośrednia koncepcja teoretyczna - określone źródła dochodu zostają przydzielone budżetom JST i dochody płynące z tych źródeł stanowią (nazywają się) budżety własne tych budżetów; równoważenie dochodów własnych do poziomu dochodów własnych:

1. dochód własny jest równy planowanym wydatkom --- zrównoważenie ścisłe

2. dochody własne są większe od wydatków --- wystarczy nadwyżka budżetowa:

a). nadwyżka pozostaje w budżecie realnym

b). nadwyżka w całości lub w części jest przejęta przez budżet państwa = Metoda redukcji

  1. dochody własne są mniejsze od wydatków --- czyli niewystarczające; mamy ujemną wielkość (deficyt) i wtedy mówimy o metodach uzupełniania dochodów do wydatków - ich poziomów planowanych; nie musi to być uzupełnienie całkowite, może być częściowe.

Istnieje wielość źródeł dochodów, całość źródeł jest podzielona na budżet państwa i budżety samorządowe.

Źródła dochodów budżetów samorządowych ulegają podziałowi na budżety poszczególnych stopni. Podział dochodów własnych:

Źródła, które przydzielone są na określony czas ( z reguły na 1 rok) :

B

J.O.

B

J.O.

B

J.O.

B

J.O.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Podatek od spadków i darowizn - informacje z Min. Fin, Prawo finansowe(19)
Podatek od towarów i usług, Prawo finansowe(19)
Podatek hody od osób prawnych, Prawo finansowe(19)
Finanse publiczne 30.01.11, Finanse publiczne i prawo finansowe(19)
Podatek od nieruchomości, Prawo finansowe(19)
PODATKI CA, Finanse publiczne i prawo finansowe(19)
podatki 2, Finanse publiczne i prawo finansowe(19)
Prawo finansowe - dr Fill, Prawo finansowe(19)
Prawo finansowe - opracowanie (3), Prawo finansowe(19)
TEST PRAWO FINANSOWE 2009 (2), Prawo finansowe(19)
Podatek rolny, Prawo finansowe(19)
Finanse publiczne 20.11.10, Finanse publiczne i prawo finansowe(19)
Finanse Publiczne CA, Finanse publiczne i prawo finansowe(19)
Skrypt, Prawo finansowe(19)
Prawo fiansowe - opracowanie, Prawo finansowe(19)
Prawo finansowe - opracowanie (2), Prawo finansowe(19)

więcej podobnych podstron