Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

morbus ulcerosus ventriculi et duodeni

Polega na powstaniu owrzodzenia w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy.

wrzód żołądka

wrzód XII - cy

Przyczyny:

• stres

• nieregularne odżywianie

• nałogi, papierosy, alkohol

• bakterie Helicobacter pylori są w 80 % przyczyną wrzodów na żołądku i 100 % na dwunastnicy

Objawy:

• bóle odczuwalne w 30 - 60 min po spożyciu pokarmów (wrzody żołądka)

• bóle odczuwalne w 1 - 2 h po spożyciu pokarmów (wrzody dwunastnicy)

• bóle w nadbrzuszu

• bóle ssące (czcze) nad ranem ( łagodzi szklanka mleka)

• bóle maja charakter sezonowy (zaostrzenie wiosna i jesienią)

• nudności, kwaśne wymioty, zgaga, odbijanie

• niesmak w ustach

• czkawka

• biegunki na przemian z zawarciami

Powikłania choroby wrzodowej żołądka

• krwawienie z wrzodów żołądka

• fusowate wymioty

• smoliste stolce

• tachykardia

• osłabienie

• bladość skóry i spojówek i błony śluzowej jamy ustnej

• objawy wstrząsu hipowolemicznego

• perforacja wrzodu żołądka (pęknięcie ściany żołądka)

• silny ból w jamie brzusznej

• zaostrzenie rysów twarzy

• zimne poty

• brzuch deskowato napięty

• zatrzymanie perystaltyki jelit

• objawy zapalenia otrzewnej (ból w nadbrzuszu, wymioty, biegunka)

• objawy wstrząsu bólowego

• zwężenie odźwiernika

• wymioty co 3 - 4 dni

• rak żołądka

Przyczyny:

• nie leczony wrzód żołądka

• bezkwaśność soku żołądkowego

• nieprawidłowa dieta (potrawy wędzone, kwaszone, grillowane)

• zły stan sanitarno - higieniczny na wsi

Objawy:

• nie charakterystyczne

• pobolewania w nadbrzuszu

• utrata apetytu

• zmniejszenie masy ciała

• mięso wstręt

Ostre zapalenie trzustki

Pancreatitis acuta

Stanowi poważne zagrożenie życia.

Przyczyna ostrego zapalenia trzustki może być uaktywnienie się enzymów trawiennych w trzustce (do tej pory nie aktywne).

Przyczyny:

• nieprawidłowa dieta ( bogato tłuszczowa, alkohol)

• kamica przewodu żółciowego wspólnego

Objawy:

• nagłe silne bóle w jamie brzusznej promieniujące do okolicy podżebrowej lewej

• wzdęcia brzucha

• brzuch deskowato napięty

• brak perystaltyki jelit

• twarz Hipokratesa

• wymioty

• objawy wstrząsu

• obniżone RR

• tachykardia

Śpiączka wątrobowa

coma hepatica

Jest wyrazem samozatrucia organizmu, spowodowane niewydolnością wątroby.

Przyczyny:

• toksyczne uszkodzenie wątroby

• marskość wątroby

• pozapalna (wzw)

• toksyczne działanie alkoholu

• zastoinowa, żółciowa, toksyczne działanie leków

• wzmożone działanie odczynów immunologicznych

Objawy:

• utrata apetytu, ubytek masowy ciała

• nietolerancja pokarmów tłustych, pieczonych, alkoholu

• biegunki i zaparcia

• apatia, ociężałość, senność

• żółte zabarwienie skóry i twardówek

• wodobrzusze

• naczyniaczki pajączkowate na skórze

• rumień dłoni i opuszków palców

• skłonność do krwawień (krwawienie dziąseł podczas mycia zębów)

• skaza krwotoczna

• uszkodzenie mózgu

Przełom tarczycowy

To zagrażające życiu nasilenie nadczynności tarczycy, w którym dochodzi do niewydolności szeregów narządów i układów.

(Przy niedoczynności działanie jest odwrotne).

Przyczyny:

• operacja tarczycy (strumectomia)

• poród

• radioterapia

Objawy:

• zwiększenie ciepłoty ciała

• zaburzenie układu sercowo - naczyniowego

• tachykardia

• częstoskurcz

• migotanie

• niewydolność serca

• zaburzenia układu pokarmowego

• nudności

• wymioty

• biegunka

• żółtaczka

• zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN)

• pobudzenie

• majaczenie

• drgawki

• śpiączka

Przełom tarczycowy może rozwinąć się, nagle, w ciągu kilku godzin, lub kilku dni.

Patogeneza przełomu tarczycowego

• Gwałtowny wzrost dostarczania hormonów surowicy na skutek nagłego uwolnienia hormonów w tarczycy np

• w czasie operacji tarczycy

• intensywnego obmacywania tarczycy

• po przerwanym leczeniu TYROKSYNAMI

• po podaniu preparatów jodowych

• Zmniejszenie wiązania hormonów tarczycy z białkiem nośnikowym osocza i w następstwie tego zwiększenie puli wolnych hormonów np.

• chorych po strumectomia

• z ostrą infekcją

• kwasicą cukrzycową

• Upośledzenie procesów utleniania komórkowego

• Udział układu współczulnego

Rozpoznanie:

• wysokie stężenie hormonów tarczycy w surowicy T₃ i T₄ - TRÓJ i CZTEROJODYTOTYRANINA

• podwyższenie ciepłoty ciała (nawet do 40 ⁰)

• częstoskurcz powyżej 150 / min (tachykardia)

• zaburzenia rytmu pochodzenia przedsionkowego

• niewydolność serca

• nudności, wymioty, biegunka (odwodnienie)

• żółtaczka

• zasinienie końców palców pod płytką paznokciowa

• miastenia (nużliwość mięśniu)

• niepokój, pobudzenie, senność

• objawy psychotyczne

• śpiączka

Stopnie zaawansowania

Okres I - bez objawów za strony CUN

Okres II - dołączenie się zaburzeń orientacji, objawów psychotycznych, otępienie, senność

Okres III - śpiączka

Mocznica

Ostra niewydolność nerek

To nagłe zaburzenia czynności wydalniczej nerek, prowadzący do zatrzymania produktów przemiany materii wydalanych prawidłowo z moczem.

POLIURIA - wielomocz > 2 l / doba

OLIURIA - skąpomocz około 0.5 l / doba

ANURIA - bezmocz < 100 ml / doba

Przyczyny mocznicy:

1. przednerkowe

• stany zmniejszające nagłe ilości krwi krążącej lub płynu poza naczyniowego np:

• krwotok

• oparzenia

• wymioty, odwodnienia, biegunka

• stany pooperacyjne

jest to mocznica przednerkowa

2. pozanerkowa (mechaniczna)

• zatkanie cewki moczowej

• niedrożność obu moczowodów ( kamica nerkowa, guz)

• niedrożność moczowodu zdrowej nerki

taki stan może wywołać mocznica pozanerkowa

3. nerkowe

• prowadzą do ostrego uszkodzenia miąższu nerki

1. zapalne

- zapalenie kłębuszków nerwowych,

- odmiedniczkowe zapalenie nerek

b) toksyczne

- zatrucia

o solami ciężkimi

o rozpuszczalnikami itp

c) niezapalne

- ostre stany alergiczne

- hemoliza (rozpad krwinek czerwonych)

Objawy:

Mocznica może rozwijać się podstępnie.

• skąpomocz

• podenerwowanie, drażliwość, senność

• brak łaknienia

• nudności

• uporczywe wymioty, biegunka (odwodnienie)

• nadmierne pragnienie

• objawy hiperkaliemi (duży potas we krwi)

• parestezja (mrowienie)

• mrowienie wokół ust, dłoni, stóp

• niepokój, lęk

• obfite poty

• niemiarowość

• zwolnienie tętna

• obniżenie ciśnienia

• osłabienie mięśni, porażenie mięśniowe

• kwasicy oddech KUSSMALA

• migotanie komór

• amoniakalny zapach z ust

• śmierć z zatrucia

Cukrzyca

Diabetes mellitus

Poziom cukru norma - 80 - 120 mg %

Nefropatia - uszkodzenie naczyń włosowatych nerki

- uszkodzenie siatkówki oka

Angiopatia -

Śpiączka cukrzycowa - śpiączka ketonowa

Przyczyny:

• wzrost poziomu cukru we krwi powyżej 600 mg %

Objawy:

• nadmierne pragnienie - POLIDYPSJA

• nadmierne łaknienie - POLIFAGIA

• wielomocz - POLIURIA

• wysychanie ust (brązowe naloty w jamie ustnej)

• osłabienie organizmu

• świąd skóry, i sromu ( niedocukrzenie)

• chudnięcie

• oddech Kussmala

• zapadnięte gałki oczne

• zanik śluzu (ślinianki)

• wymioty (śluzowate, fusowate)

• kończyny blade, zimne

• twarz różowa

• tętno nitkowate, szybkie

• zaburzenia świadomości

• zapach acetonu z ust i ciała ( zapach zielonego jabłuszka)

Postępowanie:

• podać tlen

• zapewnić kontakt z żyłą

• zaintubować (jeżeli jest konieczność)

• zgłębnik do żołądka (przy wymiotach)

• zmierzyć poziom cukru (pomiar gleukometrem)

Śpiączka hipoglikemiczna

Wywołana jest niedoborem cukru we krwi.

Objawy:

• wilczy głód

• zmiany psychiczne i agresja

• zaburzenia widzenia i mowy

• drżenia

• zimne poty

• bladość skóry

• tachykardia

• zaburzenia świadomości aż do utraty przytomności

• napad drgawek

• czasami porażenie połowicze

Postępowanie:

• uspokoić pacjenta

• monitoring (pulsoksymetr, monitor)

• udrożnić drogi oddechowe

• podać tlen w przepływie 4 - 6 l / min

• zapewnić dostęp do żyły

• sprawdzić poziom cukru

• podać 20 - 60 ml glukozy (i.v)

• podać płyny we wlewie kroplowym (płyny + glukoza)

Drgawki

1. Drgawki pochodzenia ośrodkowego

To zaburzenia czynności mózgu w wyniku nadmiernego wyładowania neuronów.

Przyczyny:

• choroby ośrodkowego układu nerwowego OUN

• krwawienia

• zapalenia

• guzy

• przyczyny ogólne

• leki

• narkotyki

• odstawienie alkoholu (delirium Klemens)

• zatrucie różnymi substancjami

• deprywacja snu (nie pozwolenie pacjentowi zasnąć)

• padaczka

Padaczka - epilepsja

(Epi)

Grand Mal - napad duży

Objawy PRODROMALNE:

• zaburzenia wegetatywne (gorąco, pocenie się)

• automatyzmy ruchowe

• aura (widzenie kół, poświaty, błysków przed oczami, czasem słyszenie dźwięków, głosów, czasem posmak w ustach, czasem wyczuwanie zapachu

Aura może wystąpić nawet 1 - 2 dni przed napadem padaczki. Pacjenci z aurą potrafia określić kiedy nadejdzie atak padaczki.

1. Faza toniczna

Trwa około 30 sek i występuje w niej uogólniony skurcz mięśni prostowników.

Następuje:

• upadek z głośnym przerażającym krzykiem (bo zaciskają się mięśnie krtani i powietrze przeciska się przez nie)

• bezdech

• sinica

• utrata przytomności

2. Faza kloniczna

Trwa od 2 - 5 minut

Są to gwałtowne skurcze mięśni o charakterze uderzeniowym (5 uderzeń / sek)

Tej fazie towarzyszy:

• piana z ust

• możliwość przegryzienia języka

• bezwiedne oddawanie moczu lub stolca

• szerokie źrenice nie reagujące na światło

• hiperwentylacja

3. Faza III

To sen po napadowy.

Sen trwa od kilku minut do kilku godzin.

Postępowanie:

• chronić przed obrażeniami

• po napadzie ułożyć w pozycji bezpiecznej (boczna ustalona)

• okryć i zabrać do szpitala

Postępowanie z dzieckiem w razie napadu padaczkowego

• chronić przed obrażeniami

• po napadzie ułożyć w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej)

• przerwać napad farmakologicznie (DIAZEPAM doodbytniczo)

• podać tlen 2 - 4 l / min

• monitorować układ krążenia

Inne rodzaje drgawek

Drgawki gorączkowe

Występuje u dzieci od 6-tego miesiąca do 5 roku życia. Częściej u chłopców.

Przyczyny:

• gorączka towarzysząca chorobom infekcyjnym

• Odra

• gorączka 3 dniowa

• zapalenie ucha

• odczyny poszczepienne

Niebezpieczeństwa drgawek trwających ponad 15 minut;

• zaburzenia oddychania

• zachłyśnięcie

• hipoksja (niedotlenienie)

• obrzęk mózgu

Drgawki należy natychmiast przerwać !!!

Postępowanie:

• zimne okłady na kark, czoło, piersi, golenie

• podać leki przeciw gorączkowe (najlepiej doodbytniczo PARACETAMOL, PYRALGINA ½ czopka w zależności od wagi ciała)

Drgawki z przegrzania

Przyczyna:

• wysoka temperatura otoczenia.

Suche powietrze prowadzi do odwodnienia organizmu i zaburzeń elektrolitowych (razem z potem tracimy sód i potas itp)

Objawy:

• uczucie pragnienia

• nudności

• bóle i zawroty głowy

• zaburzenia widzenia

• szum w uszach

• skóra blada, pokryta potem

• TACHYPCHONE (płytki szybki oddech)

• TACHYKARDIA

• drgawki mięśniowe

Postępowanie:

• uspokoić pacjenta

• rozpiąć ubranie

• przenieść w chłodne zacienione miejsce

• można zastosować kompresy chłodzące na czoło, kark, podudzia

• ułożenie w pozycji przeciw wstrząsowej (nogi wyżej o 30 ^{0 ­­­})

• monitorowanie układu krążenia (EKG, pulsoksymetr)

• podać tlen

• zapewnić kontakt z żyłą

• zastosować płynoterapię (można podać do 1 l NaCl 0,9%)

• przerwać drgawki farmakologicznie podając RELANIUM w postaci 2mg, 5mg ampułki (i.v)lub domięśniowo (i.m)

Zapalenie opon mózgowych

3 opony licząc od czaszki.

• miękka

• pajęcza

• twarda

Pomiędzy miękką i pajęczą znajduje się płyn mózgowo - rdzeniowy

Przyczyny:

• bakterie MENINGOKOKI

• wirusy

1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych

Objawy:

• choroba najczęściej atakuje dzieci

• szerzy się drogą kropelkową

• zły stan ogólny

• bóle głowy

• wymioty

• wysoka goraczka

• SZTYWNOŚĆ KARKU (podrażnienie opon mózgowo - rdzeniowych)

• u niemowląt napięte tętniące ciemiączko

Potwierdzenie choroby:

• nakłucie lędźwiowe

• pobranie płynu mózgowo - rdzeniowego na posiew

Leczenie:

• antybiotykoterapia

• leki przeciw gorączkowe (paracetamol w czopkach)

• leki przeciw drgawkowe (diazepam w czopkach)

2. Wirusowe zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych

Choroba najczęściej atakuje dzieci.

Objawy podobne do objawów bakteryjnego zapalenia opon, ale przebiegają łagodniej i stan dziecka jest stosunkowo dobry.

Powikłania:

• zapalenie mózgu

• padaczka

• wodogłowie pozapalne

• głuchota

• porażenia mięśniowe

• przy zapaleniu bakteryjnym nawet śmierć

Gruźlica

Wywołana jest przez prątki KOCHA, które atakują różne narządy:

• płuca

• skórę

• układ kostny

• układ płciowy

• OUN (opon, mózgu)

• węzły chłonne

Gruźlica pozapłucna stanowi 8 % wszystkich przypadków gruźlicy.

Drogi szerzenia:

• ssaki (psy, koty, ludzie)

• droga kropelkowa

• źródłem zakażenia jest prątkujący chory

Czynniki ryzyka:

• narkomania, alkoholizm

• chorzy na AIDS, obniżona odporność

• osoby starsze, bezdomni

• niedożywienie

• imigranci z innych krajów

• pylica

• cukrzyca

Objawy gruźlicy płucnej

• zmiany w obrazie RTG płuc

• ból w klp, krwioplucie

• przewlekły kaszel

• dreszcze, gorączka

• nocne poty

• ubytek masy ciała

Nie leczona gruźlica może doprowadzić do śmierci, w płucach powstają nacieki gruźlicze (dziury).

Wirusowe zapalenie wątroby WZW

Typy:

• A, B, C (D, E, F)

Infekcja zagraża wątrobie i prowadzi do wyniszczenia i degeneracji, oraz do całkowitej niewydolności i zgonu.

1. WZW typu A

żółtaczka pokarmowa

To choroba brudnych rąk.

Rozprzestrzenia się droga pokarmowa.

Rozwija się na:

• stołówkach

• internatach

• gdzie nie przestrzega się higieny

Przyczyna:

• spożycie zanieczyszczonej wody pitnej

• mycie w takiej wodzie owoców

• brudne ręce po wyjściu z toalety

• u osób podróżujących (PKP, PKS)

Objawy:

• początkowo nieżyt górnych dróg oddechowych

• zażółcenie powłok skórnych i białek ocznych

• ciemny mocz

• odbarwiony stolec

Leczenie:

• trudne trwa 2 - 3 tygodnie

• może wymagać hospitalizacji

• właściwa dieta

• odizolowanie

• higiena

• podanie glukozy % % z wit C

Powikłania WZW typu A:

• żółtaczka

• zanik szpiku kostnego

• niewydolność nerek

2. WZW typu B

100 % bardziej zakaźny niż HIV

Jest schorzeniem zagrażającym zdrowiu i życiu.

Wirus uszkadza wątrobę powodując jej marskość i może atakować inne narządy np. serce.

Drogi zakażenia:

• krwionośną

• naruszenie ciągłości skóry, lub błon śluzowych

• skaleczenie

• tatuaże, przekłucia uszu

• zabiegi w salonach kosmetycznych i gabinetach fryzjerskich

• przez przetaczanie zakażonej krwi i produktów

• zanieczyszczone igły i strzykawki u narkomanów

• stosunki płciowe (przygodne), zakażenia wewnątrz maciczne

Objawy:

• okres wylęgania 2 -3 miesiące

• przypominają WZW typu A

• może pojawić się niedokrwistość i powiększona wątroba

Leczenie:

Jest trudne i długotrwałe nawet do 3 miesięcy. U 10 % pacjentów prowadzi do stanu przewlekłego.

Typ A i B szczepimy się 3 szczepieniami

3. WZW typu C

Przebiega przewlekle i po kilku dziesięciu latach prowadzi do marskości wątroby.

Drogi zakażenia:

• w czasie leczenia szpitalnego (iniekcje, przetaczanie krwi, endoskopia)

• w czsie zabiegów stomatologicznych

• w czasie stosunków seksualnych

• w gabinetach fryzjerskich i kosmetycznych

Osoby wysokiego ryzyka:

• narkomani

• dializowani

• hemofilitycy

• po zabiegach endoskopowych

Objawy:

• choroba przez długi czas przebiega bezobjawowo

• objawy jak przy WZW typu B

Choroba ma proces długotrwały i powoduje marskość wątroby.

---