Prawo w medycynie, Pielęgniarstwo(1)


Kryteria oceny:

L.p.

Umiejętności
ogólne

Umiejętności szczegółowe

I.

Wyjaśni podstawy zagadnień prawnych

1. Scharakteryzuje znaczenie prawa

2. Omówi cechy prawa

3. Przedstawi źródła prawa w Polsce

4. Scharakteryzuje system prawa w Polsce

5. Poda przykłady wydawnictw, w których ogłaszane są akty prawne

6. Przedstawi strukturę aktów prawnych

7. Poda przykłady praw człowieka

8. Wyjaśni znaczenie wykładni prawa i jej rodzajów

II.

Scharakteryzuje prawo o zakładach opieki zdrowotnej

1. Scharakteryzuje zakład opieki zdrowotnej i omówi jego przykłady

2. Omówi świadczenia zdrowotne i jego przykłady

3. Określi organy uprawnione do tworzenia zakładów opieki zdrowotnej

4. Scharakteryzuje czas pracy pracowników zakładów opieki zdrowotnej

5. Omówi wymagane kwalifikacje i zasady konkursów na niektóre stanowiska w publicznych zakładach opieki zdrowotnej

6. Omówi cel i funkcjonowanie systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego

7. Przedstawi wytyczne dotyczące pobierania, przechowywania i przeszczepiania komórek, tkanek
i narządów

8. Omówi rodzaje, sposoby prowadzenia
i udostępniania dokumentacji medycznej

III.

Uzasadni znaczenie prawa o ubezpieczeniach zdrowotnych

1. Omówi reformy ubezpieczenia zdrowotnego
w Polsce

2. Scharakteryzuje obecnie funkcjonujący system ubezpieczenia zdrowotnego.

3. Przedstawi katalog świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych i niefinansowanych ze środków publicznych

IV.

Omówi ustawodawstwo o zawodach pielęgniarki i położnej i samorządach zawodowych

1. Scharakteryzuje zasady i warunki wykonywanie zawodu pielęgniarki

2. Omówi uzyskiwanie kwalifikacji zawodowych
i kształcenie podyplomowe

3. Przedstawi warunki przyznania i posiadania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki

4. Wyjaśni znaczenie oraz zakres samodzielności zawodowej

5. Omówi zakres i rodzaj świadczeń wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarza

6. Scharakteryzuje obowiązki i uprawnienia pielęgniarki

7. Określi funkcjonowanie i zadania samorządu pielęgniarek i położnych

V.

Scharakteryzuje prawa pacjenta

1. Przedstawi prawa pacjenta w polskim systemie ochrony zdrowia oraz organy przyjmujące skargi pacjentów

2. Omówi prawa pacjenta gwarantowane w Konstytucji RP

3. Określi prawa pacjenta wynikających z Ustawy
o zakładach opieki zdrowotnej,

4. Scharakteryzuje zawarte w Ustawie o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek tkanek
i narządów prawa pacjenta,

5. Określi prawa pacjenta zawarte w Ustawie
o zawodzie lekarza

6.Przedstawi prawa pacjenta zagwarantowane
w Ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej

7. Omówi na przykładzie Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego prawa pacjenta

VI.

Określi rodzaje odpowiedzialności w zawodach medycznych

1. Zróżnicuje odpowiedzialność karną od odpowiedzialności cywilnej

2. Określi kryteria odpowiedzialność pracowniczą

3. Omówi zasady odpowiedzialności zawodowej

VII.

Scharakteryzuje podstawy prawa pracy

1. Omówi podstawowe zasady prawa pracy

2.Przedstawi warunki zawarcia i rozwiązania umowy o pracę (za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia), wygaśnięcie umowy o pracę,

3. Określi obowiązki pracodawcy i pracownika oraz kwalifikacje zawodowe pracowników,

4. Scharakteryzuje odpowiedzialność porządkowa
i materialną pracowników

5. Omówi bezpieczeństwo i higiena pracy: podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika, profilaktyczną ochrona zdrowia, wypadki przy pracy, choroby zawodowe.

6.Zróżnicuje formy zatrudnienia: umowę o pracę, umowę-zlecenie, umowę o dzieło.

  1. PODSTAWY ZAGADNIEN PRAWNYCH

SYSTEM PRAWA

Prawo- (w ujęciu przedmiotowym) to ogół (zbiór) norm regulujących stosunki społeczne, ustanowionych lub uznanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym.

Prawo nie może istnieć bez państwa, ponieważ jedynie państwo jest w stanie zagwarantować przestrzeganie prawa. Z drugiej strony prawo jest państwu potrzebne jako instrument zapewniający zbiorowy ład i kształtujący stosunki społeczne.

Cechy prawa:

  1. normatywność- określa stany pożądane;

  2. jest wiążące dla adresatów;

  3. jest wsparte przymusem państwowym.

Zgodnie z Polską Konstytucją w Polsce źródłami powszechnie obowiązującego prawa są:

  1. Konstytucja (ustawa zasadnicza);

  2. Ustawy;

  3. Ratyfikowane umowy międzynarodowe;

  4. Rozporządzenia;

  5. Akty prawa miejscowego.

System prawa - całokształt norm prawnych, obowiązujących w danym państwie, uporządkowany wg wybranych cech (kryteriów).

Do systemu prawa ciągle przybywają nowe normy. System prawa ma charakter dynamiczny. O systemie prawa decydują różne czynniki, przede wszystkim jednak istniejące w danym państwie stosunki społeczne, ekonomiczne i polityczne. System prawa każdego państwa ma swoje niepowtarzalne cechy.

STRUKTURA AKTÓW PRAWNYCH

W nauce prawa sformułowano zasady, na jakich powinno opierać się tworzenie aktów prawnych, aby mogły one później prawidłowo wypełniać swoja role społeczną. Każdy akt prawny musi mieć ściśle określony zakres przedmiotowy (obszar spraw, które reguluje) oraz podmiotowy (osoby, do których się odnosi). Powinien także w sposób maksymalnie wyczerpujący normować dany zakres spraw, by nie pozostawiać kwestii nieuregulowanych. Nie może być także sprzeczny z aktami wyższego rzędu. Jest również istotne, by uchwalone ustawy czy akty wykonawcze uwzględniały normy prawa międzynarodowego.

Każdy akt prawny składa się z 2 części:

  1. części nieartykułowanej w skład której wchodzi nagłówek, określenie podstawy prawnej (w przypadku aktów wykonawczych do ustaw) i wstęp zwany tez preambułą.

Nagłówek zawiera określenie aktu, datę jego wydania oraz tytuł np. USTAWA z dnia 30 sierpnia 1991 r.o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. 1991 Nr 91 poz. 408)

Preambuła występuje w konstytucjach a także w przypadku ustaw o doniosłym znaczeniu społecznym. Omawia ona cele przeprowadzonej regulacji prawnej i odwołuje się do tradycji
i założeń ideowych.

  1. część artykułowana składa się z przepisów prawnych. Są one zgrupowane w poszczególnych artykułach, które dzielą się z kolei na ustępy, paragrafy, litery i punkty np.:

W Polsce istnieją dwa takie wydawnictwa:

  1. Dziennik Ustaw;

  2. Monitor Polski.

W Dzienniku Ustaw zamieszczane są ustawy oraz akty wykonawcze do nich.

Monitor Polski publikuje uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia prezydenta, prezesa Rady Ministrów i poszczególnych ministrów.

WYKŁADNIA PRAWA

Wykładnia prawa pozwala na wyjaśnienie i ustalenie właściwego znaczenia przepisów prawnych. „Przez wykładnię prawa rozumiemy ogół czynności poznawczych zmierzających do ustalenia właściwego sensu przepisów prawnych” (J. Kowalski)

Wykładnia prawa jest to interpretacja (objaśnianie) znaczenia norm zawartych w przepisach prawnych. Ma ona miejsce wówczas, gdy organ mający zastosować prawo ma wątpliwości dotyczące znaczenia normy prawnej, która zdaniem organu powinna być zastosowana. Wykładni dokonują różne organy. Biorąc pod uwagę to kryterium wyróżniamy:

  1. Wykładnię autentyczną- dokonuje jej sam prawodawca. Jej istotą jest wyjaśnienie w samym tekście ustawy, co należy rozumieć przez użyte w nim określenia;

  2. Wykładnię legalną- dokonuje jej specjalnie upoważniony organ państwa. Jest nim Trybunał Konstytucyjny;

  3. Wykładnie sądową- dokonuje jej sąd;

  4. Wykładnię organów administracji państwowej- dokonują jej nadrzędne organy administracji i odnoszą ją do organów administracji niższych szczebli;

  5. Wykładnię doktrynalną- dokonują jej profesorowie i teoretycy prawa;

Biorąc pod uwagę sposób dokonywania wykładni prawa wyróżnia się:

  1. Wykładnie językową (gramatyczną)- opiera się na znaczeniu słów i interpretacji danego przepisu ze względu na język;

  2. Wykładnie systemową- ustalającą znaczenie normy
    w całokształcie systemu, do którego należy i w powiązaniu z innymi normami;

  3. Wykładnię funkcjonalną (celowościową)- ustala znaczenie normy ze względu na funkcje i cele, które ma spełniać;

  4. Wykładnie historyczną- przepis jest inaczej interpretowany niż kiedyś;

II. PRAWO O ZAKŁADACH OPIEKI ZDROWOTNEJ

    1. Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 30 sierpnia
      1991r. (Dz. U. Nr 91, poz. 408) z późniejszymi zmianami;

    2. Ustawa z dnia 8 września 2006r. o Państwowym
      Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191 poz 1410)

    3. Ustawa z dnia 1 lipca 2005r. o pobieraniu,
      przeszczepianiu i przeszczepianiu komórek, tkanej
      i narząd      ów (Dz. U. Nr 169, poz. 1411)

    4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia z dnia
      21 grudnia 2006 r.       w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania. (Dz U. Nr 247 poz. 1819)

Dział I- Rozdział 1- Przepisy ogólne

  1. Definiuje pojęcie zakładu opieki zdrowotnej- jest to wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków majątkowych, utworzony w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia.

Zakład opieki zdrowotnej może być również tworzony
i utrzymywany w celu prowadzenia badań naukowych oraz realizacji zadań dydaktycznych i badawczych. Zakłady opieki zdrowotnej mogą uczestniczyć a część uczestniczy w przygotowaniu osób do wykonywania zawodu medycznego i kształcenia osób wykonujących zawód medyczny.

  1. Określa, jaka instytucja jest zakładem opieki zdrowotnej. Nazwa zakładów powinna odpowiadać zakresowi świadczeń zdrowotnych udzielanych przez ten zakład.

  2. Rozdział tez definiuje świadczenie zdrowotne jako działanie służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania.

  3. Zakład opieki zdrowotnej udziale świadczeń zdrowotnych bezpłatnie, za częściowa odpłatnością lub odpłatnie na zasadach określonych w ustawie,
    w przepisach odrębnych lub umowie cywilnoprawnej.

  4. Żadne okoliczności nie mogą stanowić podstawy do odmowy udzielania świadczenia zdrowotnego, jeżeli osoba zgłaszająca się do zakładu opieki zdrowotnej potrzebuje natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia.

  5. Ustawa precyzuje, kto lub, co może utworzyć zakład opieki zdrowotnej:

Publiczne:

  1. minister lub centralny organ administracji rządowej;

  2. wojewoda;

  3. jednostka samorządu terytorialnego;

III a. Państwowa uczelnia medyczna lub państwowa uczelnia prowadząca działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych;

Niepubliczne:

  1. kościół lub związek wyznaniowy;

  2. pracodawca;

6.fundacja, związek zawodowy, samorząd zawodowy lub stowarzyszenie;

7. inna krajowa albo zagraniczna osoba prawna lub osoba fizyczna z wyjątkiem s.p. z.o.z.

8.spółka nie mająca osobowości prawnej

W zakładach opieki zdrowotnej świadczenia zdrowotne udzielane są wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach.

  1. Rozdział precyzuje również dokumenty, jakie powinny funkcjonować w zakładzie opieki zdrowotnej, tj. statut, wpis do rejestru i regulamin porządkowy.

  2. Ustawa nakłada również na z.o.z. obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej osób korzystających z usług tego zakładu. Precyzuje również, jakim osobom lub instytucjom zakład może udostępniać dokumentację (pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi lub osobie upoważnionej, zakładom opieki zdrowotnej lub osobom wykonującym zawód medyczny niezbędnej do dalszego leczenia, samorządom zawodowym, sądom
    i prokuraturze, organom rentowym, zakładom ubezpieczeń)

  3. Określony został również tryb wydawania certyfikatu akredytacyjnego.

  4. Ustawa określa także: osoba wykonująca zawód medyczny, promocję zdrowia, publiczny zakład opieki zdrowotnej, dyżur medyczny.

Dział I - Rozdział 1a - Prawa Pacjenta.

M.in. precyzuje, kiedy można wprowadzić zakaz odwiedzin „w przypadku zagrożenia epidemiologicznego lub ze względu na warunki przebywania innych osób chorych w szpitalu kierownik zakładu opieki zdrowotnej lub upoważniony lekarz może ograniczyć prawo pacjenta do kontaktu osobistego z osobami z zewnątrz, w tym do sprawowania opieki przez osoby bliskie lub inne wskazane przez chorego”.

W razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu Karnego.

Rozdział 4 - Czas pracy pracowników zakładów opieki zdrowotnej.

  1. Czas pracy pracowników uzależniony jest od rodzaju komórek organizacyjnych, w których są oni zatrudnieni i tak:

  1. dla większości jest to w przyjętym okresie rozliczeniowym 7 godzin i 35 minut na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień.

  2. dla pracowników technicznych, obsługi
    i gospodarczych     w przyjętym okresie rozliczeniowym nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 42 godzin na tydzień;

  3. dla pracowników radiologii, radioterapii, medycyny nuklearnej, fizykoterapii, patomorfologii, histopatologii, cytopatologii, cytodiagnostyki, medycyny sądowej i prosektoriów nie może przekraczać 5 godzin na dobę i przeciętnie 26 godzin i 15 minut na tydzień;

  4. dla pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach wymagających kontaktu z pacjentami w przyjętym okresie rozliczeniowym nie może przekraczać 6 godzin na dobę i przeciętnie 31 godzin 30 minut na tydzień

Szczegółowe przepisy dotyczące czasu pracy w z.o.z.-ach regulują art. 32g-32ł niniejszej ustawy.

    1. USTAWA O PAŃSTWOWYM RATOWNICTWIE MEDYCZNYM
      z dnia 8 września 2006r. (Dz. U. Nr 191, poz. 1410)

Cel utworzenia systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego jest zapewnienie pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Jednostkami systemu są:

1) szpitalne oddziały ratunkowe,

2) zespoły ratownictwa medycznego, w tym lotnicze zespoły ratownictwa medycznego

Nadzór nad funkcjonowaniem całości systemu ustawodawca powierzył ministrowi właściwemu do spraw zdrowia. Zadania administracji publicznej w zakresie ratownictwa medycznego w terenie wykonywać mają na swoich obszarach działania właściwi wojewodowie.

W urzędzie wojewódzkim działają:

1) centra powiadamiania ratunkowego przyjmujące zgłoszenia z numeru alarmowego 112 i przekierowujące zgłoszenia do właściwej jednostki Policji, Państwowej Straży Pożarnej i pogotowia ratunkowego;

2) lekarz koordynator ratownictwa medycznego działający w wojewódzkim centrum zarządzania kryzysowego.

Zostały zdefiniowane określenia:

1) dysponent jednostki, kwalifikowana pierwsza pomoc, lekarz systemu, medyczne czynności ratunkowe, miejsce zdarzenia

2) pielęgniarka systemu - pielęgniarkę posiadającą tytuł specjalisty lub specjalizującą się w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii
i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii, a także pielęgniarkę posiadającą ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii oraz posiadającą co najmniej 3-letni staż pracy w oddziałach tych specjalności, oddziałach pomocy doraźnej, izbach przyjęć lub pogotowiu ratunkowym;

3). Pierwsza pomoc, stan nagłego zagrożenia życia, szpitalny oddział ratunkowy, zespół ratownictwa medycznego

W ustawie zostały sprecyzowane wymagania
i uprawnienia lekarza koordynatora ratownictwa medycznego, ratowników medycznych i dyspozytorów medycznych.

USTAWA z dnia 1 lipca 2005r. o pobieraniu, przeszczepianiu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. Nr 169, poz. 1411)

        1. Ustawa reguluje pobieranie, przeszczepianie
          i przeszczepianie komórek (szpiku, krwi pępowinowej) tkanek i narządów pochodzących ze zwłok lub od żywego człowieka oraz zwierząt.

        2. Ustawa nie dotyczy pobierania i przeszczepiania komórek rozrodczych i gonad, tkanek embrionalnych i płodowych oraz narządów rozrodczych i ich części a także pobierania, przechowywania, przetaczania i dystrybucji krwi.

        3. Komórki, tkanki i narządy mogą być pobierane ze zwłok ludzkich w celach diagnostycznych, leczniczych, naukowych i dydaktycznych.

4. Pobierania komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła zażycia sprzeciwu.

5.Sprzeciw wyraża się w formie:

- wpisu w centralnym rejestrze sprzeciwów prowadzony przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant”(również rejestr dawców i biorców);

- oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis;

- oświadczenia ustnego złożonego w obecności, co najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego.

        1. Pobranie komórek, tkanek i narządów do przeszczepiania jest dopuszczalne po stwierdzeniu trwałego i nieodwracalnego ustania funkcji pnia mózgu (śmierci mózgowej).

        2. Ustawa reguluje tryb powołania i skład komisji stwierdzającej śmierć mózgową (3 lekarzy-anestezjolog i neurolog lub neurochirurg).

ROZPORZADZENIE MINISTRA ZDROWIA Z DNIA z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania

              1. Indywidualną dokumentację medyczną, zwaną dalej "dokumentacją", stanowią zbiory dokumentów medycznych, zawierających dane i informacje medyczne, dotyczące stanu zdrowia pacjenta oraz udzielanych świadczeń zdrowotnych.

              2. Dokumentem medycznym, jest każdy fizycznie wyodrębniony nośnik informacji, który zawiera, co najmniej:

  1. oznaczenie pacjenta, którego stanu zdrowia lub udzielanych świadczeń zdrowotnych dokument dotyczy, pozwalające na ustalenie jego tożsamości,

  2. oznaczenie lekarza, który sporządził dokument,

  3. dane odnoszące się do stanu zdrowia pacjenta lub udzielonych świadczeń zdrowotnych,

  4. datę sporządzenia.

              1. Dokumentację dzieli się na dokumentację wewnętrzną, przeznaczoną dla lekarza, oraz dokumentację zewnętrzną, przeznaczoną dla pacjenta korzystającego ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez lekarza.

              2. Dokumentacją wewnętrzną jest historia zdrowia i choroby.

              3. Dokumentacją zewnętrzną są: skierowania do szpitala lub innego zakładu opieki zdrowotnej, skierowania na badania diagnostyczne i konsultacje, karta przebiegu ciąży, zaświadczenia, orzeczenia i opinie lekarskie oraz inne dokumenty o podobnym charakterze i przeznaczeniu.

              4. Dokumentację należy prowadzić czytelnie.

              5. Kolejne wpisy sporządza się w porządku chronologicznym, zaznaczając koniec każdego wpisu.

              6. Każdy wpis do dokumentacji musi być opatrzony datą wpisu oraz podpisem lekarza.

              7. Wpis dokonany w dokumentacji nie może być z niej usunięty, a jeśli został dokonany błędnie, powinien być skreślony oraz opatrzony datą skreślenia i podpisem lekarza.

              8. Każdą stronę dokumentacji indywidualnej oznacza się, co najmniej imieniem i nazwiskiem pacjenta.

              9. Dokumentację podpisuje pracownik zakładu zgodnie z uprawnieniami zawodowymi i ustalonym w zakładzie zakresem czynności.

              10. Wpisy w karcie indywidualnej pielęgnacji są dokonywane i podpisywane przez pielęgniarkę, położną sprawującą opiekę nad pacjentem. Osoba realizująca plan opieki dokonuje adnotacji o wykonaniu zlecenia, czynności pielęgniarskiej lub położniczej i opatruje ją podpisem.

              11. Szpital sporządza i prowadzi:

1) dokumentację indywidualnà wewnętrzną składającą

się co najmniej z historii choroby;

2) dokumentację zbiorczą wewnętrzną składającą się z:

a) księgi głównej przyjęć i wypisów,

b) księgi odmów przyjęć i porad ambulatoryjnych wykonywanych w izbie przyjęć,

c) księgi oczekujących na przyjęcie do szpitala,

d) księgi chorych oddziału lub równorzędnej komórki organizacyjnej,

e) księgi porad ambulatoryjnych wykonywanych w komórce organizacyjnej szpitala,

f) księgi raportów lekarskich,

g) księgi raportów pielęgniarskich,

h) księgi zabiegów,

i) księgi bloku lub sali operacyjnej bądź porodowej,

  1. księgi pracowni diagnostycznej;

14. Historia choroby składa się z:

1) formularza historii choroby;

2) dokumentów dodatkowych, a w szczególności:

a) kart indywidualnej pielęgnacji,

b) kart obserwacji,

c) karty gorączkowej,

d) kart zleceń lekarskich,

e) karty przebiegu znieczulenia, jeżeli było wykonywane w związku z udzielonymi świadczeniami

zdrowotnymi,

f) wyników badań diagnostycznych,

g) wyników konsultacji, jeżeli nie zostały wpisane

w formularzu historii choroby,

h) protokołu operacyjnego, jeżeli była wykonana operacja,

  1. kart zabiegów fizjoterapeutycznych, jeżeli były wykonane zabiegi.

III. PRAWO O UBEZPIECZENIACH ZDROWOTNYCH .

  1. Ustawa z 6 lutego 1997r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

  2. Ustawa z dnia 23 stycznia 2003r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia

  3. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 210, poz.2135)z póź zm.,

I. Ustawa ta m.in. definiuje:

  1. Świadczenie opieki zdrowotnej jest to świadczenie zdrowotne, świadczenie zdrowotne rzeczowe i świadczenie towarzyszące.

  2. Świadczenie zdrowotne to działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujące zasady ich udzielania.

  3. Świadczenie zdrowotne rzeczowe są to związane z procesem leczenia leki, wyroby medyczne, w tym wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi i środki pomocnicze.

  4. Świadczenie towarzyszące to zakwaterowanie i wyżywienie w zakładzie opieki zdrowotnej całodobowej lub całodziennej oraz usługi transportu sanitarnego.

  5. Świadczenie gwarantowane to świadczenie opieki zdrowotnej finansowane w całości ze środków publicznych na zasadach i trybie określonych w ustawie.

  6. Świadczenie wysokospecjalistyczne to świadczenie opieki zdrowotnej lub procedura medyczna spełniające łącznie następujące kryteria:

  1. udzielenie świadczenia wymaga wysokiego poziomu, zaawansowania technicznego, świadczeniodawcy i zaawansowanych umiejętności osób udzielających świadczenia.

  2. koszt jednostkowy świadczenia jest wysoki.

  1. pielęgniarka lub położna ubezpieczenia zdrowotnego jest to pielęgniarka lub położna będąca świadczeniodawcą, z którym fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo pielęgniarkę lub położną zatrudnioną lub wykonującą zawód
    u świadczeniodawcy, z którym fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

  2. Art. 15 kpt. 2 określa katalog świadczeń zapewnionych i finansowanych ze środków publicznych na zasadach i w zakresie określonych w ustawie.

1) badanie diagnostyczne, w tym medyczną diagnostykę laboratoryjną;

2) świadczenia na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom i wczesnego wykrywania chorób, w tym obowiązkowe szczepienia ochronne;

3) podstawową opiekę zdrowotną;

4) świadczenia w środowisku nauczania i wychowania;

5) ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne;

6) rehabilitację leczniczą;

7) świadczenia stomatologiczne;

8) leczenie szpitalne;

9) świadczenia wysokospecjalistyczne;

10) leczenie w domu chorego;

11) badanie i terapię psychologiczną;

12) badanie i terapię logopedyczną;

13) świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze, w tym opiekę paliatywno-hospicyjną;

14) pielęgnację niepełnosprawnych i opiekę nad nimi;

15) opiekę nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu;

16) opiekę nad kobietą w okresie karmienia piersią;

17) opiekę prenatalną nad płodem i opiekę nad noworodkiem oraz wstępną ocenę stanu zdrowia i rozwoju niemowlęcia;

18) opiekę nad zdrowym dzieckiem, w tym ocenę stanu zdrowia i rozwoju dziecka do lat 18;

19) leczenie uzdrowiskowe;

20) zaopatrzenie w produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki pomocnicze;

21) transport sanitarny;

22) ratownictwo medyczne.

  1. W stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie.

  2. Skierowanie, nie jest wymagane do świadczeń:

1) ginekologa i położnika;

2) dentysty;

3) dermatologa;

4) wenerologa;

5) onkologa;

6) okulisty;

7) psychiatry;

8) dla osób chorych na gruźlicę;

9) dla osób zakażonych wirusem HIV;

10) dla inwalidów wojennych i osób represjonowanych;

11)dla osób uzależnionych od alkoholu, środków
odurzających i substancji psychotropowych
w zakresie lecznictwa odwykowego.

V. W stanach nagłych świadczenia zdrowotne są
udzielane bez wymaganego skierowania.

VI. Świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej zapewni świadceniobiorcom w kosztach własnej działalności dostęp do:

  1. opieki ambulatoryjnej w tym opieki w domu chorego,

  2. badań diagnostycznych.

VI. Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne finansowane ze środków publicznych są udzielane na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.

VII. Dokumentem potwierdzającym prawo ubezpieczonego do świadczeń opieki zdrowotnej jest Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego typu elektronicznego.

IV. USTAWODAWSTWO
w PIELĘGNIARSTWIE

USTAWA Z DNIA 5 LIPCA 1996R. O ZAWODACH PIELĘGNIARKI I POŁOZNEJ (Dz. U. 1996, Nr 91, poz. 410)

Ustawa określa zasady i warunki wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej.

  1. Zawody pielęgniarki i położnej są zawodami samodzielnymi.

  2. Wykonywanie zawodu pielęgniarki i położnej polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych a w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz z zakresu promocji zdrowia.

Udzielanie świadczeń pielęgniarka wykonuje przede wszystkim poprzez:

1) rozpoznawanie warunków i potrzeb zdrowotnych,

2) rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych,

3) sprawowanie opieki pielęgnacyjnej,

4) realizację zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji,

5) samodzielne udzielanie w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych,

6) edukację zdrowotną.

Za wykonywanie zawodu pielęgniarki uważa się również:

1) nauczanie zawodu pielęgniarki,

2) prowadzenie prac naukowo-badawczych w dziedzinie pielęgniarstwa,

3) kierowanie pracą zawodową pielęgniarek i położnych.

Rozdział 2 - Uzyskiwanie kwalifikacji zawodowych.

1.Pielęgniarka uzyskuje kwalifikacje zawodowe po ukończeniu szkoły pielęgniarskiej, którą w myśl ustawy jest szkoła prowadząca kształcenie
w zawodzie pielęgniarki w ramach:

a). szkoły pomaturalnej;

b). szkoły wyższej, prowadzącej kształcenie
w formie:

  1. studiów magisterskich jednolitych lub uzupełniających,studiów wyższych zawodowych.

Analogicznie jest w sytuacji położnych, które zdobywają wiedzę w szkole położnych.

  1. Studia wyższe zawodowe trwają, co najmniej 6 semestrów i obejmują 4600 godzin, w tym, co najmniej 50% stanowią zajęcia praktyczne (wymóg UE).

  2. Po ukończeniu w/w szkół pielęgniarka/położna uzyskuje:

a). w przypadku szkoły pomaturalnej - tytuł zawodowy pielęgniarki/położnej;

b). w przypadku studiów wyższych magisterskich - tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa/położnictwa;

c). w przypadku studiów wyższych zawodowych - tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa/położnictwa.

  1. Ustawa określa również zasady tworzenia i działania Krajowej Rady Akredytacyjnej Szkolnictwa Medycznego.

  2. Pielęgniarka i położna po ukończeniu szkoły pomaturalnej w celu uzyskania prawa wykonywania zawodu są zobowiązane do odbycia 12-miesięcznego stażu podyplomowego w zakładzie opieki zdrowotnej. Organizacja i zapewnienie odbycia stażu jest zadaniem marszałka województwa, w którym zamieszkuje absolwent.

  3. Przepisy dotyczące zawodu pielęgniarki i położnej
    w krajach Unii Europejskiej.

Rozdział 2a - Kształcenie podyplomowe pielęgniarek i położnych.

a). Ustawa nakłada na pielęgniarkę i położną obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych oraz daje prawo do doskonalenia zawodowego w różnych rodzajach
kształcenia podyplomowego.

b). Rodzaje kształcenia podyplomowego:

1).szkolenie specjalizacyjne zwane „specjalizacją” - ma ono na celu uzyskanie przez pielęgniarkę/położną specjalistycznych kwalifikacji w określonej dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia oraz tytuł specjalisty w tej dziedzinie;

2).kurs kwalifikacyjny ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę/położną specjalistycznych kwalifikacji do udzielania określonych świadczeń zdrowotnych wchodzących w zakres danej dziedziny pielęgniarstwa lub dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia;

3)kurs specjalistyczny ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę/położną kwalifikacji do wykonywania określonych czynności zawodowych przy udzielaniu świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych.

4)kurs dokształcający ma na celu pogłębienie i aktualizacja wiedzy i umiejętności zawodowych pielęgniarki/położnej.

Kształcenie podyplomowe może być prowadzone
w trybie dziennym, wieczorowym, zaocznym lub mieszanym.

Rozdział ten reguluje tryb zdobywania zezwolenia na prowadzenie kształcenia podyplomowego oraz warunki, jakie należy spełnić przy jego realizacji.

Rozdział 3 - Prawo wykonywania zawodu

  1. Prawo wykonywania zawodu stwierdzone zostaje przez okręgową radę pielęgniarek i położnych.

  2. Warunki, jakie należy wypełnić, aby prawo otrzymać:

- posiada obywatelstwo polskie;

-posiada dyplom ukończenia polskiej szkoły pielęgniarskiej lub odpowiednio polskiej szkoły położnych bądź uzyskany w innym państwie dyplom uznany w Rzeczpospolitej Polskiej za równorzędny;

- odbyła wymagany staż podyplomowy;

- posiada pełną zdolność do czynności prawnych;

- posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu.

  1. Ograniczone prawo wykonywania zawodu okręgowa rada pielęgniarek i położnych przyznaje osobie, która nie odbyła wymaganego stażu podyplomowego.

  2. Podjęcie wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej po upływie pięciu lat od ukończenia stażu podyplomowego lub po przerwie w wykonywaniu zawodu dłużej niż pięć lat wymaga odbycia przeszkolenia.

  3. Prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej wygasa w razie:

1) utraty obywatelstwa polskiego,

2) utraty prawa stałego pobytu,

3) utraty pełnej zdolności do czynności prawnych,

4) upływu czasu, na jaki zostało przyznane

  1. Ustawa reguluje także tryb postępowania
    w przypadku, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie całkowitej albo częściowej niezdolności do wykonywania zawodu, spowodowanej jej stanem zdrowia.

  1. Ustawa w art. 20 nakłada na pielęgniarkę/położna obowiązek:

    1. poinformowanie pacjenta o jego prawach;

    2. udzielania pacjentom lub jego przedstawicielowi ustawowemu informacji
      o stanie zdrowia pacjenta, w zakresie koniecznym do sprawowania opieki pielęgniarskiej;

    3. prowadzenie dokumentacji medycznej określonej odrębnymi przepisami.

  2. Pielęgniarka/położna nie może podać do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta bez jego zgody.

Przepisu nie stosuje się, gdy:

1) tak stanowią odrębne przepisy,

2) zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób,

3) pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy,

4) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych osobom uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń,

5) jest to niezbędne do praktycznej nauki zawodów medycznych,

6) jest to niezbędne dla celów naukowych.

  1. Pielęgniarka, położna zobowiązana jest do wykonywania zleceń lekarskich odnotowanych w dokumentacji medycznej.

  1. Zapis w dokumentacji medycznej, nie dotyczy zleceń wykonywanych podczas zabiegów ratujących życie pacjenta i w sytuacjach grożących bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia lub poważnym uszczerbkiem na zdrowiu pacjenta.

  2. Pielęgniarka, położna ma prawo uzyskania od lekarza informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych metodach diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych
    i dających się przewidzieć następstwach podejmowanych działań, w zakresie niezbędnym do udzielanych przez siebie świadczeń zdrowotnych.

  3. W przypadku uzasadnionych wątpliwości pielęgniarka, położna ma prawo domagać się od lekarza, który wydał zlecenie, by uzasadnił potrzebę wykonania tego zlecenia.

  4. W wyjątkowych przypadkach pielęgniarka, położna ma prawo odmówić wykonania zlecenia lekarskiego, podając niezwłocznie przyczynę odmowy na piśmie.

  5. Pielęgniarka, położna ma prawo uzyskania pełnej informacji o celowości, planowanym przebiegu
    i dających się przewidzieć skutkach eksperymentu medycznego, w którym ma uczestniczyć.

  6. W przypadku uzasadnionych wątpliwości pielęgniarka, położna może odmówić uczestniczenia w eksperymencie, podając przyczynę odmowy na piśmie.

  7. Pielęgniarka, położna może powstrzymać się, po uprzednim powiadomieniu na piśmie przełożonego, od wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jej sumieniem,

  8. Pielęgniarka, położna może wykonywać indywidualną praktykę po uzyskaniu zezwolenia właściwej ze względu na miejsce wykonywania praktyki okręgowej rady pielęgniarek i położnych.

A. Zezwolenie na wykonywanie indywidualnej praktyki wydaje się, jeżeli pielęgniarka, położna:

1) posiada prawo wykonywania zawodu,

2) legitymuje się 2-letnim stażem w zawodzie, bezpośrednio przed podjęciem indywidualnej praktyki.

B. Zezwolenie na wykonywanie indywidualnej specjalistycznej praktyki wydaje się, jeżeli pielęgniarka, położna:

1) spełnia warunki, o których mowa w ust. 2,

2) posiada specjalizację w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia.

ROZPORZADZENIE MINISTRA ZDROWIA
O OPIEKI SPOŁECZNEJ Z DNIA 7 listopada 2007R. W SPRAWIE ZAKRESU I RODZAJU ŚWIADCZEŃ ZAPOBIEGAWCZYCH, DIAGNOSTYCZNYCH, LECZNICZYCH I REHABILITACYJNYCH, WYKONYWANYCH PRZEZ PIELĘGNIARKĘ SAMODZIELNIE, BEZ ZLECENIA LEKARSKIEGO ORAZ ZAKRESU I RODZAJU TAKICH SWIADCZEŃ WYKONYWANYCH PRZEZ POŁOZNĄ SAMODZIELNIE. (DZ. U. NR 210,POZ. 1540)

W związku z samodzielnym wykonywaniem świadczeń pielęgniarka/położna jest uprawniona do podania pacjentowi doraźnie w nagłych przypadkach, bez zlecenia lekarza, leków zamieszczonych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia, a w przypadku braku możliwości interwencji lekarskiej, gdy zwłoka w ich podaniu stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia matki i(lub) dziecka - położna również leków zamieszczonych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia.

Pielęgniarka lub położna zatrudniona w zakładzie opieki zdrowotnej informuje bez zbędnej zwłoki lekarza zatrudnionego w tym zakładzie o samodzielnym wykonaniu świadczeń oraz o podanych lekach.

Pielęgniarka, położna przy podejmowaniu czynności związanych z samodzielnym wykonywaniem świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych nie powinna wykraczać poza swoje umiejętności zawodowe,
a w szczególności podejmować czynności wymagających umiejętności zawodowych, uzyskiwanych w drodze doskonalenia zawodowego
w odpowiedniej formie kształcenia podyplomowego.

Pielęgniarka jest uprawniona do wykonywania samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego:

I.Świadczeń zapobiegawczych obejmujących:

1).prowadzenie poradnictwa w zakresie samoopieki
w życiu z chorobą i niepełnosprawnością w stosunku do człowieka chorego i jego rodziny,

2).psychoedukację chorych z zaburzeniami i uzależnieniami oraz ich rodzin, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

3).prowadzenie poradnictwa w zakresie żywienia dorosłych oraz dzieci zdrowych,

4).prowadzenie poradnictwa w zakresie żywienia dzieci chorych, pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego,

5).prowadzenie poradnictwa w zakresie sprawowania opieki nad dziećmi z grup dyspanseryjnych, pod warunkiem odbycia kursu kwalifikacyjnego
w zakresie pielęgniarstwa w środowisku nauczania i wychowania lub uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego,

6).pielęgnację skóry i błon śluzowych z zastosowaniem środków farmaceutycznych i materiałów medycznych,

7).wykonywanie szczepień ochronnych w ramach kalendarza szczepień i na zlecenie właściwych jednostek organizacyjnych służby zdrowia oraz wystawianie związanych z tym zaświadczeń, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

8).organizację izolacji chorych zakaźnie w miejscach publicznych i w warunkach domowych,

II.Świadczeń diagnostycznych obejmujących:

  1. wykonywanie badania fizykalnego, pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa,

  2. wykonywanie badania fizykalnego umożliwiającego wczesne wykrywanie chorób sutka, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  3. kierowanie na badania diagnostyczne i(lub) pobieranie materiałów do badań diagnostycznych, pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa; rodzaje pobieranych materiałów do badań i rodzaje badań diagnostycznych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia,

  4. kierowanie na badania i(lub) pobieranie materiałów do badań bakteriologicznych (mocz, kał, plwocina, wymazy z nosa, gardła i narządów płciowych i inne wydzieliny), pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa,

  5. wykonywanie testów diagnostycznych dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu,

  6. oznaczanie glikemii za pomocą glukometru,

  7. wykonywanie badań przesiewowych oraz kierowanie do lekarzy, pod warunkiem odbycia kursu kwalifikacyjnego w zakresie pielęgniarstwa w środowisku nauczania i wychowania lub w zakresie pielęgniarstwa środowiskowego (rodzinnego),

  8. wykonywanie EKG, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  9. wykonywanie pulsoksymetrii,

  10. wykonywanie pomiarów stężenia gazów biorących udział w procesie oddychania (gazometrii, kapnometrii), pod warunkiem odbycia kursu kwalifikacyjnego w zakresie anastezjologii i intensywnej terapii,

  11. ocenę wydolności oddechowej metodą spirometrii,

  12. wstępną ocenę ciężkości urazów i organizację bezpiecznego transportu chorego,

  13. ocenę stopnia i powierzchni oparzeń oraz podjęcie działań leczniczych w ramach pomocy przedlekarskiej, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  14. ocenę stanu świadomości chorego z wykorzystaniem właściwych metod oceny (schematów, klasyfikacji), pod warunkiem odbycia kursu kwalifikacyjnego w zakresie anestezjologii
    i intensywnej terapii lub uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa,

  15. ocenę poziomu znieczulenia pacjenta oraz relaksometrię, pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa w zakresie anestezjologii i intensywnej terapii,

  16. prowadzenie bilansu wodnego,

  17. ocenę stopnia przewodnienia pacjenta dializowanego, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  18. ocenę i monitorowanie bólu oraz innych objawów u przewlekle chorych objętych opieką paliatywną oraz ocenę wydolności fizycznej chorego, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  19. ocenę jakości życia chorego objętego opieką paliatywną, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

III.Świadczeń medycznych obejmujących:

IV.Świadczeń rehabilitacyjnych obejmujących:

  1. prowadzenie rehabilitacji przyłóżkowej w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym
    z unieruchomienia,

  2. prowadzenie usprawniania ruchowego (siadanie, pionizacja, nauka chodzenia, nauka samoobsługi),

  3. prowadzenie aktywizacji podopiecznych
    z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  4. prowadzenie terapii kreatywnej i rehabilitacji chorych wymagających opieki paliatywnej, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  5. prowadzenie instruktażu w zakresie treningu pęcherza moczowego u chorych z problemem nietrzymania moczu, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  6. prowadzenie instruktażu w zakresie hartowania
    i kształtowania kikuta amputowanej kończyny, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  7. rehabilitację podopiecznych z zaburzeniami psychicznymi, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,

  8. wnioskowanie o objęcie opieką społeczną, pod warunkiem odbycia kursu kwalifikacyjnego
    w zakresie pielęgniarstwa środowiskowego (rodzinnego).

Pielęgniarka systemu w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410 oraz z 2007 r. Nr 89, poz. 590 i Nr 166, poz. 1172) jest uprawniona do wykonywania samodzielnie bez zlecenia lekarskiego medycznych czynności ratunkowych obejmujących:

1) ocenę stanu pacjenta w celu ustalenia postępowania
i podjęcia decyzji o prowadzeniu lub odstąpieniu od medycznych czynności ratunkowych;

2) układanie pacjenta w pozycji właściwej dla jego stanu zdrowia lub odniesionych obrażeń;

3) podjęcie i prowadzenie podstawowej
i zaawansowanej resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dorosłych i dzieci według standardów ogłoszonych w obwieszczeniu wydanym na podstawie art. 43 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym;

4) bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych;

5) przyrządowe przywracanie i zabezpieczanie drożności dróg oddechowych z zastosowaniem w szczególności:

a) rurki ustno-gardłowej,

b) rurki nosowo-gardłowej,

c) maski krtaniowej,

d) rurki krtaniowej,

e) konikopunkcji, pod warunkiem odbycia dodatkowego kursu specjalistycznego;

6) odsysanie dróg oddechowych;

7) podjęcie tlenoterapii biernej lub wspomagania oddechu lub wentylacji zastępczej powietrzem lub tlenem:

a) ręcznie - z użyciem:

- maski twarzowej,

- zastawki jednokierunkowej i worka oddechowego,

b) mechanicznie - z użyciem respiratora;

8) intubację dotchawiczą w laryngoskopii bezpośredniej w nagłym zatrzymaniu krążenia przez usta lub przez nos, bez użycia środków zwiotczających oraz prowadzenie wentylacji zastępczej;

9) wykonanie EKG;

10) wykonanie defibrylacji ręcznej na podstawie EKG;

11) wykonanie defibrylacji zautomatyzowanej;

12) monitorowanie czynności układu oddechowego;

13) monitorowanie czynności układu krążenia metodami nieinwazyjnymi;

14) wykonanie kaniulacji żył obwodowych kończyn górnych i dolnych oraz żyły szyjnej zewnętrznej;

15) wykonanie dojścia doszpikowego przy użyciu gotowego zestawu, pod warunkiem odbycia dodatkowego kursu specjalistycznego;

16) podawanie leków drogą dożylną, domięśniową, podskórną, dotchawiczą, doustną, doodbytniczą i wziewną oraz doszpikową, przy użyciu gotowego zestawu (podawanie leków drogą doszpikową pod warunkiem odbycia dodatkowego kursu specjalistycznego);

17) odbarczenie odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej, pod warunkiem odbycia dodatkowego kursu specjalistycznego;

18) oznaczanie poziomu parametrów krytycznych z użyciem dostępnego sprzętu, w tym w szczególności:

a) poziomu glukozy w surowicy,

b) poziomu elektrolitów w surowicy,

c) badania gazometrycznego krwi włośniczkowej;

19) opatrywanie ran;

20) tamowanie krwotoków;

21) unieruchamianie kręgosłupa ze szczególnym uwzględnieniem odcinka szyjnego;

22) odebranie porodu nagłego w warunkach pozaszpitalnych;

23) segregację medyczną w rozumieniu art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym;

24) podejmowanie działań zabezpieczających w celu ograniczenia skutków zdrowotnych zdarzenia;

25) przygotowanie pacjenta i opieka medyczna podczas transportu przez zespół ratownictwa medycznego w rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

3. Pielęgniarka, wykonująca określone w rozporządzeniu medyczne czynności ratunkowe jest uprawniona do podania pacjentowi doraźnie w nagłych wypadkach bez zlecenia lekarza leków zamieszczonych w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia.

W związku z samodzielnym wykonywaniem świadczeń leczniczych pielęgniarka jest uprawniona do podania pacjentowi doraźnie w nagłych wypadkach, bez zlecenia lekarza, leków zamieszczonych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia.

Grupa leków

Nazwa leku

Postać

Drogi podawania

Leki przeciw
bólowe

Paracetamolum

tab, syrop, czopek

doustnie, doodbytniczo

Metamizolum Natricum

tab, czopek

doustnie, doodbytniczo

Leki miolityczne

Drotaverini Hydrochloridum

tab

doustnie

Vegentalgin

tab, czopek

doustnie, doodbytniczo

Tolargin

czopek

doodbytniczo

Leki przeciw

gorączkowe

Paracetamolum

tab,

czopek

doustnie, doodbytniczo

Metamizolum Natricum

tab, czopek

doustnie, doodbytniczo

AC. Acetylsalicylicum

tab, czopek

doustnie, doodbytniczo

AC. Acetylsalicylicum

c.A.Ascorbicum

tab,

doustnie,

Leki przeczyszczające

Suppositoria Glyceroli

czopek

doodbytniczo

Altra

draż.

doustnie,

Alax

draż.

doustnie,

Leki przeciw

biegunkowe

Carbo medicinalis

tab,

doustnie,

Tanninum Albuminatum

tab,

doustnie,

Leki nasenne/

uspakajające

Hydroxyzinum

draż,

syrop

doustnie,

Neospasmina

płyn

doustnie,

Tinctura Valerianae

płyn

doustnie,

Leki podwyższające stężenie glukozy we krwi

Glucagoni Hydrochloridum

amp. fiolki

dożylnie, domięśniowo,

doraźnie w przypadku niedocukrzenia

Glucosum 20%

amp

Leki stosowane w niewydolności wieńcowej serca

Glyceroli Trinitras

tabl

pod język doraźnie w zaostrzeniu choroby

Pielęgniarka po uzyskaniu tytułu specjalisty upoważniona jest do kierowania i pobierania: morfologia, OB., cukier, jonogram, mocznik, kreatynina, cholesterol, Hbs, mocz bad. ogólne, kał na pasożyty i krew, plwocina na BK - u pacjentów dializowanych - czas krzepnięcia, HCV, HIV.

WYKAZ LEKÓW PODAWANYCH PACJENTOWI PRZEZ PIELĘGNIARKĘ DORAŹNIE W NAGŁYCH WYPADKACH BEZ ZLECENIA LEKARZA

 

Lp.

Nazwa leku

Postać

Droga podania

1

2

3

4

1

Acetylsalicylic acid

tabletki od 0,3 do 0,5 g

doustnie

2

Amiodarone

roztwór do wstrzyknięcia 150 mg/3 ml

dożylnie, doszpikowo

3

Atropinum sulfuricum

roztwór do wstrzyknięcia (0,5 mg/ml; 1 mg/ml)

domięśniowo, podskórnie, dożylnie, dotchawiczo, doszpikowo

4

Captoprilum

tabletki 12,5 mg

doustnie

5

Clemastine

roztwór do wstrzyknięcia 2 mg/2 ml

domięśniowo

6

Clonazepamum

roztwór do wstrzyknięć 1 mg/ml

domięśniowo, dożylnie

7

Diazepam

roztwór do wstrzyknięcia lub wlewka doodbytnicza (do 10 mg/2 ml)

domięśniowo, dożylnie, doszpikowo, doodbytniczo

8

Drotaverini hydrochloridum

roztwór do wstrzyknięcia 20 mg/1 ml

domięśniowo, dożylnie, podskórnie

9

Epinephrine bitartrate

roztwór do wstrzyknięcia (1 mg/ml)

domięśniowo, podskórnie, dożylnie, doszpikowo, dotchawiczo

10

Flumazenil

roztwór do wstrzyknięcia 500 ľg/5 ml

dożylnie, doszpikowo

11

Furosemide

roztwór do wstrzyknięcia (20 mg/2 ml)

domięśniowo, dożylnie, doszpikowo

12

Glucagon hydrochloride

roztwór do wstrzyknięcia 1 mg/fiolka + rozpuszczalnik

domięśniowo

13

Glucosum 20%

roztwór do wstrzyknięcia dożylnego (200 mg/ml)

dożylnie, doszpikowo

14

Glucosum 5%

roztwór do wlewu dożylnego

dożylnie, doszpikowo

15

Glyceryl trinitrate

tabletki 0,5 mg, aerozol do stosowania podjęzykowego

podjęzykowo

16

Hydrocortisone lub Methylprednisolone

roztwór do wstrzyknięcia (Hydrocortisone 100 mg/ml, 250 mg/2 ml; Methylprednisolone 500 mg/fiolka, 1 g/fiolka)

dożylnie, doszpikowo

17

Magnesii sulfuricum

roztwór do wstrzyknięcia 2 g/10 ml

dożylnie, doszpikowo

18

Ketoprofen

roztwór do wstrzyknięcia 100 mg/2 ml

domięśniowo, dożylnie, doszpikowo

19

Lignocainum hydrochloricum

roztwór do wstrzyknięcia 100 mg/2 ml

dożylnie, dotchawiczo, doszpikowo

20

Midazolam po konsultacji z lekarzem

roztwór do wstrzyknięcia 5 mg/amp.

domięśniowo, dożylnie, doszpikowo

21

Metoclopramidum

roztwór do wstrzyknięcia 10 mg/2 ml

dożylnie, domięśniowo, doszpikowo

22

Morphine sulphate

roztwór do wstrzyknięcia (10 mg/ml; 20 mg/ml)

domięśniowo, podskórnie, dożylnie, doszpikowo

23

Naloxonum hydrochloricum

roztwór do wstrzyknięcia (400 ľg/ml)

domięśniowo, podskórnie, dożylnie, doszpikowo, dotchawiczo

24

Natrium chloratum 0,9%

roztwór do wlewu dożylnego

dożylnie, doszpikowo

25

Płyn fizjologiczny wieloelektrolitowy izotoniczny

roztwór do wlewu dożylnego

dożylnie, doszpikowo

26

Salbutamol

aerozol wziewny w roztworze do nebulizacji

wziewnie

27

Solutio Ringeri

roztwór do wlewu dożylnego

dożylnie, doszpikowo

28

Tlen

gaz

wziewnie, dotchawiczo

 

USTAWA Z DNIA 19 KWIETNIA 1991R. O SAMORZADZIE PIELEGNIARKI I POŁOZNEJ (DZ. U. NR 41 POZ.178)

        1. Tworzy się samorząd pielęgniarek i położnych dla reprezentowania zawodowych, społecznych
          i gospodarczych interesów tych zawodów, zwany dalej "samorządem".

        2. Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną są: okręgowe izby pielęgniarek i położnych oraz Naczelna Izba Pielęgniarek
          i Położnych, zwane dalej odpowiednio "okręgowymi izbami" i "Naczelną Izbą".

Samorząd wykonuje swoje zadania w szczególności przez:

1) stwierdzanie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki i prawa wykonywania zawodu położnej oraz prowadzenie rejestru pielęgniarek
i rejestru położnych,

2) negocjowanie warunków pracy i płac,

3) opiniowanie i wnioskowanie w sprawach kształcenia przed-
i podyplomowego, a w szczególności specjalizacji zawodowej pielęgniarek
i położnych,

4) przewodniczenie komisjom konkursowym na stanowiska pielęgniarek naczelnych, przełożonych
i pielęgniarek oddziałowych oraz uczestnictwo w konkursach na inne kierownicze stanowiska w służbie zdrowia,

5) opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących ochrony zdrowia i wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej,

6) orzekanie w zakresie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek
i położnych oraz sprawowanie sądownictwa polubownego.

9. W celu realizacji zadań Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych oraz okręgowe izby pielęgniarek i położnych mogą tworzyć w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw zdrowia ośrodki informacyjno-edukacyjne.

10. Uprawnienia samorządu wymienione nie naruszają uprawnień związków zawodowych, wynikających z ustawy o związkach zawodowych i Kodeksu pracy.

11. Pracodawca nie może wypowiedzieć lub rozwiązać umowy o pracę ani wypowiedzieć warunków pracy i płacy pielęgniarce lub położnej pełniącej funkcję z wyboru w organach izb, w czasie jej pełnienia oraz w okresie jednego roku po ustaniu kadencji, bez zgody właściwej okręgowej rady pielęgniarek i położnych.

12. Na listę członków okręgowej izby wpisuje się pielęgniarki i położne, które:

1) posiadają prawo wykonywania zawodu,

2) zamierzają wykonywać lub wykonują zawód na obszarze działania izby.

13. W razie wykonywania zawodu na obszarze działania dwóch lub więcej izb, pielęgniarka lub położna podlega wpisaniu na listę członków wybranej przez siebie izby.

14.Skreślenie z listy członków okręgowej izby następuje wskutek:

1) śmierci,

2) prawomocnego pozbawienia prawa wykonywania zawodu z mocy orzeczenia sądu pielęgniarek i położnych lub z wyroku sądu,

3) zrzeczenia się prawa wykonywania zawodu,

4) przeniesienia się na teren innej izby.

15. Członkowie samorządu obowiązani są:

1) postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej,

2) sumiennie wykonywać obowiązki zawodowe,

3) przestrzegać uchwał organów izb,

4) regularnie opłacać składkę członkowską.

VI. ODPOWIEDZIALNOŚĆ W ZAWODACH MEDYCZNYCH

  1. Odpowiedzialność cywilna.

  2. Odpowiedzialność karna.

  3. Odpowiedzialność pracownicza.

  4. Odpowiedzialność zawodowa.

Odpowiedzialność- konieczność, obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje czyny i ponoszenia za nie konsekwencji; w etyce odpowiedzialność jest określana jako świadomość człowieka, że za czyny wykonane bądź za niewykonanie czynów a więc za zachowanie nakazane lub zakazane norma moralną, jest oceniany pozytywnie lub negatywnie.

Odpowiedzialność cywilna- obowiązek wynagrodzenia wyrządzonej komuś szkody lub straty- obciąża sprawcę lub gwaranta: z reguły ma charakter majątkowy. Np. pielęgniarka może być pociągnięta do odpowiedzialności cywilnej z powodu szkody wyrządzonej pacjentowi lub jego rodzinie, jeżeli na skutek wykonywanych przez nią czynności zawodowych, zaniedbania lub zaniechania, doszło do utraty lub ograniczenia zdolności pacjenta do wykonania określonej pracy, trwałego inwalidztwa lub śmierci. W zakresie odpowiedzialności cywilnej orzekają sądy powszechne.

Odpowiedzialność cywilna pielęgniarki i położnej w świetle obowiązującego prawa

Pielęgniarka i położna może wykonywać swój zawód w zakładzie opieki zdrowotnej na podstawie umowy o pracę. Jest to najczęściej stosowana forma wykonywania zawodu. W przypadku wyrządzenia szkody pacjentowi, odpowiedzialność cywilną (odszkodowawczą) ponosi pracodawca, a więc zakład opieki zdrowotnej. W takiej sytuacji dochodzi do odpowiedzialności pracowniczej, w oparciu o art. 114 i następne kodeksu pracy. Odpowiedzialność pracownicza ograniczona jest maksymalnie do kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia, chyba, że szkoda została wyrządzona przez pielęgniarkę lub położną z winy umyślnej (art.122 kp).

Inaczej kształtują się zasady odpowiedzialności cywilnej pielęgniarki, położnej w przypadku wykonywania zawodu w formie kontraktowej (umowy cywilnoprawnej). Wówczas mamy do czynienia z ogólnie obowiązującymi przepisami prawa cywilnego.

Zasadniczą cechą odpowiedzialności cywilnej jest funkcja kompensacyjna, której celem jest wyrównanie (zadośćuczynienie) uszczerbku za doznane krzywdy (art. 445 § 1 kodeksu cywilnego) i/lub naprawienie szkody (art. 444 kc). Odpowiedzialność z powyższych tytułów jest odpowiedzialnością deliktową tzw. z tytułu czynów niedozwolonych.

Źródłem odpowiedzialności odszkodowawczej może być również umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy pielęgniarką lub położną a pacjentem. Odpowiedzialność tę reguluje art. 471 kodeksu cywilnego.

Odpowiedzialność prawna- prawo, obowiązek ponoszenia przewidzianej przez przepisy prawne konsekwencji zachowania się człowieka. W zależności od kryterium przyjętego dla ustalenia odpowiedzialności prawnej rozróżnia się: odpowiedzialność karną, służbową, zawodową i inne. Odpowiedzialność prawna z reguły jest określana szczegółowymi przepisami danej dziedziny prawa.

Odpowiedzialność karna- jest to odpowiedzialność za popełnienie przestępstwa (określonego przez ustawę). Skutkiem jest orzeczenie kary: pozbawienia wolności, ograniczenia wolności, grzywny.

Odpowiedzialność pracownicza- zobowiązanie jednostki do wypełniania wyznaczonych umową zadań w sposób możliwie najlepszy. Zadania te mogą być zawarte w wykazie specyficznych obowiązków, które powinno się wykonywać w ramach pełnionych funkcji.

Odpowiedzialność zawodowa- obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za wykonane osobiście lub zlecone innej osobie czynności zawodowe, bądź za ich zaniechanie lub zaniedbanie w wykonywaniu tych czynności. Odpowiedzialność zawodowa jest związana z przynależnością do określonej grupy zawodowej
i wynika z interpretacji przyjętych przez tę grupę norm moralnych ujętych w kodeksie deontologicznym. Zgodnie z Ustawa o samorządzie pielęgniarek
i położnych członkowie samorządu podlegają odpowiedzialności zawodowej przed sądami pielęgniarek i położnych za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki zawodowej oraz za zawinione naruszenie przepisów dotyczących wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej.

KODEKS PRACY

PODSTAWY PRAWA PRACY

  1. Podstawowe zasady prawa pracy.

  • Zawarcie umowy o pracę.