Jak ustawić antenę satelitarną

Wstępniak

Aby umożliwić łatwy i tani odbiór programów telewizyjnych (jak również radiovvych bądź innych usług np. dostęp do Internetu) za pomocą. satelity, należało zapewnić stale położenie satelity na niebie. Ponieważ każdy przedmiot umieszczony w kosmosie w pobliżu Ziemi, aby nie spadł pod wpływem ziemskiej grawitacji, jest wprawiony w ruch wokół naszej planety. Dzięki równowadze siły grawitacji i siły przyspieszenia odśrodkowego możliwy jest ruch obiektu na stabilnej orbicie. Okres obrotu (czas potrzebny do zatoczenia pełnego Kola orbity) zależy od ciężaru obiektu i odległości. Poprzez dobór odległości od Ziemi i dobór ciężaru satelity znaleziono orbity, na której obiekt może się. poruszać z prędkością kątowa. identyczna jak prędkość kątowa obrotu dziennego Ziemi. Taką orbitę nazywa się orbitą geostacjonarna. Satelity są rozmieszczone nad równikiem. Na satelitach umieszczone są anteny nadawcze które emitują fale radiowe uformowane w wiązki w określone miejsca na Ziemi. Im szersza wiązka (tzn. pokrywa większy obszar na powierzchni Ziemi) to moc docierającego sygnału jest większa. Początkowe układy antenowe charakteryzowały się wiązkami o łagodnie zanikającej sile sygnału. Wewnątrz strefy odbioru należało się liczyć z dużymi wahaniami mocy odbieranego sygnału. Obecne anteny na satelitach potrafią nadawać fale radiowe w wiązkach o 'ostrym' przejściu do strefy braku odbioru. Ponadto wewnątrz obszaru moc sygnału nieznacznie się waha. Jako przykład podam charakterystyki wiązek starego satelity, rysunek la i nowego typu rysunek b.

Na moc nadawanego sygnału nakłada się kilka ograniczeń. Pierwszy to maksymalna dopuszczalna moc sygnału promieniowanego w kierunku Ziemi. Ma to zapobiegać szkodliwemu wpływowi mikrofal na organizmy żywe, a ponadto redukuje wzajemne zakłócanie się sygnałów z rożnych satelitów. Następne ograniczenie to moc jaką można zasilać elektronikę satelity.

Wielkość baterii słonecznych jest ograniczona przez konieczność zachowania konkretnej masy satelity aby mógł się poruszać po orbicie geostacjonarnej. Antena odbierająca sygnał nadawany przez satelitę. musi być kierunkowa aby nie odbierać sygnałów od innych satelitów.

Dodatkowo od anteny wymaga się tzw. zysku energetycznego. Wynika on z faktu iż powierzenia czaszy anteny jest wielokrotnie większa niż powierzenia odbiorcza w konwerterze. Im większa czasza tym większy zysk energetyczny anteny. W praktyce oznacza to ze większe anteny lepiej sobie radzą z obiorem słabych sygnałów.

Położenie anteny odbiorczej

Jak już wcześniej napisałem zadanie anteny jest odbiór sygnałów z konkretnego kierunku i jego 'wzmocnienie' (zysk energetyczny) przed doprowadzeniem fal radiowych do konwertera. W odróżnieniu od anten TV naziemnej nie wystarczy tylko ustawienie anteny względem płaszczyzny poziomej.

Konieczne jest jej ustawienie również w płaszczyźnie pionowej. Jako miary ustawienia anteny przyjęto podawać: azymut, czyli kat pomiędzy kierunkiem południowym a kierunkiem odbioru anteny w płaszczyźnie poziomej; jak również elewacje. czyli kat odchylenia od pionu anteny (czyli zorientowanie anteny w płaszczyźnie pionowej).

Ponieważ azymut może oznaczać obrócenie w jednym z dwóch kierunków, to przyjęto azymut skręcenia anteny w kierunku wschodnim podawać jako wartości ujemne, a w kierunku zachodnim jako wartości dodatnie. Typowa. miarą katów azymutu i elewacji są stopnie.

Kąty azymutu i elewacji anteny satelitamej

Wartości kątów azymutu i elewacji zalezą od umiejscowienia anteny na Ziemi. W celu ich wyznaczenia musimy znać współrzędne geograficzne miejsca (szerokość i długość geograficzna) gdzie chcemy anteny zainstalować. Można posłużyć się mapami topograficznymi dla celów orientacyjnych Dla środka polski można przyjąć współrzędne: szerokość geograficzna 52 stopnie i długość geograficzna 19 stopni. Aby na podstawie współrzędnych geograficznych miejsca instalacji anteny obliczyć kąty azymutu i elewacji należy posłużyć się następującymi wzorami:

Kat elewacji (El)

El = arc tan[(cosx - 0,1513)/sinxj

wielkość pomocnicza x - arccos[cos(L-S) * cosB]

Kąt azymutu (Az)

Az = arctan[tan(L-S)/sinB]

Współrzędne dla Kielc :

Długość geograficzna 20.6391* E

Szerokość geograficzna 50.8708*N

Konstrukcja i geometria anteny satelitarnej

Teraz zajmiemy się sama anteną satelitarna.. Podstawowym typem jest antena paraboliczna. W jej osi znajduje się ognisko i tam umieszczany jest konwerter. Teoretycznie te anteny mają najlepsze parametry kierunkowe. Ognisko jest dość precyzyjne i niewielkie co zapewnia duży zysk i dobra kierunkowość. Niestety tego typu antena ma dwie istotne wady. Pierwsza to cień rzucany przez konwerter na czaszy anteny. W jego wyniku tracimy pewną część powierzchni czaszy. Czyli faktycznie mamy mniejszy zysk energetyczny. Druga wada to fakt ze antena patrzy dość mocno odchylona od kierunku pionowego, co przy kształcie czaszy prowadzi do zalegania wody deszczowej na jej powierzchni. Również śnieg z łatwością utrzymuje się na powierzchni czaszy. W celu wyeliminowania wspomnianych wad zmieniono pozycje ogniska odchylając je ku dołowi. Antena wtedy patrzy ku górze. W ten sposób czasza jest ustawiona bardziej pionowo. Woda nie gromadzi się wewnątrz czaszy, śnieg trudniej zalega na powierzchni, a konwerter nie rzuca cienia na antene. Anteny te nazywane są, antenami offsetowymi. Z powodu braku cienia, antena offsetowa o średnicy 90 cm ma zbliżony zysk energetyczny co antena paraboliczna o średnicy 120 cm. Wadą anten offsetowych jest zazwyczaj nieco gorsza kierunkowość spowodowana mniej precyzyjnym ogniskiem.

Hot Bird 13,0 E

Długość geograficzna				Szerokość geograficzna
								48		49	50		51			52		53	54	55
			Elewacja	34.87		33.7S	32.69		31.60			30.51		29.43	28.35	27.2S
13			Azymut	0.00		0.00	0.00		0.00			0.00		0.00	0.00	0.00
			Konwerter	0.00		0.00	0.00		0.00			0.00		0.00	0.00	0.00
			Elewacja	34.86		33.77	32.68		31.59			30.51		29.42	28.35	27.27
14			Azymut	1.34		1.32	1.30		1.28			1.26		1.25	1.23	1.22
			Konwerter	0.90		0.80	0.80		0.80			0.70		0.70	0.70	0.70
			Elewacja	34.84		33.75	32.66		31.57			30.48		29.40	28.32	27.25
15			Azymut	2.69		2.64	2.61		2.57			2.53		2.50	2.47	2.44
			Konwerter	1.70		1.70	1.60		1.60			1.50		1.50	1.40	1.30
			Elewacja	34.80		33.70	32.62		31.53			30.45		29.37	28.29	27.22
16			Azymut	4.03		3.94	3.91		3.85			3.80		3.75	3.70	3.66
			Konwerter	2.60		2.60	2.50		2.40			2.30		2.20	2.10	2.00
			Elewacja	34.74		33.65	32.56		31.48			30.33		29.32	28.24	27.17
17			Azymut	5.37		5.29	5.21		5.14			5.07		5.00	4.94	4.87
			Konwerter	3.50		3.40	3.30		3.20			3.10		3.00	2.90	2.70
			Elewacja	34.66		33.57	32.49			31.41	30.30		29.25		28.18		27.11
18			Azymut	6.71		6.61	6.51			6.42	6.33		6.25		6.17		6.09
			Konwerter	4.40		4.30	4.10			4.00	3.80		3.70		3.60		3.40
			Elewacja	34.56		33.48	32.40			31.32	30.25		29.18		28.11		27.04
19			Azymut	8.05		7.92	7.81			7.70	7.59		7.49		7.40		7.31
			Konwerter	5.30		5.10	5.00			4.80	4.60		4.50		4.30 |4.10
			Elewacja	34.45		33.37	32.30			31.22	30.15		29.08		28.02		26.95
20			Azymut	9.38		9.24	9.10			8.97	8.85		8.74		8.62		8.52
			Konwerter	6.20		6.00	5.80			5.60	5.40		5.20		5.00		4.80
			Elewacja Azymut	34.33		33.25	32.18			31.11	30.04		28.98		27.92		26.86
21					10.70		10.54	10.39			10.25	10.11		9.98		9.85		9.73
			Konwerter	7.10		6.80	6.60			6.40	6.20		5.90		5.70		5.70
			Elewacja	34.18		33.11	32.05			30.98	29.92		28.86		27.SO		26.75
22			Azymut Konwerter	12.03		11.85	11.68			11.51	11.36		11.21		11.07		10.94
						8.00		7.70	7.40			7.20	6.90		6.70		6.40		6.20
			Elewacja	34.02		32.96	31.09		30.84		29.78		28.73		27.67	26.62
23			Azymut	13.34		13.15	12.96		12.78		12.61		12.45		12.29	12.14
			Konwerter	8.80		8.50	8.20		8.00		7.70		7.40		6.40	6.90
			Elewacja	33.84		32.79	31.73		30.68		29.63		2S.58		27.53	26.49
24			Azymut	14.65		14.44	14.23		14.04		13.85		13.67		13.51	13.34
			Konwerter	9.70		9.40	9.00		8.70		8.40		8.10		7.80	7.60
			Elewacja	33.65		32.60	31.55		30.51		29.46		28.42		27.38	26.34
25			Azymut Konwerter	15.96 10.60		15.72 10.20	15.50 9.80		15.29 9.50		15.09 9.20		14.90 8.90		14.72 8.50	14.54 8.20
						Astra 1			19.2 E
Długość geogaficzna				Szerokość geograficzna
								48		49	50		51		52		53		54	55
			Elewacja	:34.54		33.46	32.3S		131.31		30.23		29.16		28.09	J27.02
13			Azymut Konwerter	-8.32		-8.20	-8.08		-7.96		-7.85		-7.75		-7.65	-7.56
								1.40		1.60	1.80		2.00		2.10		2.30		2.50	2.60
			Elewacja		34.64	33.56		32.47	31.39		30.31		29.24		28.17	27.10
14			Azymut		-6.99	-6.88		-6.78	-6.68		-6.59		-6.51		-6.42	-6.34
			Konwerter		2.30	2.40		2.60	2.80		2.90		3.00		3.20	3.30
			Elewacja		34.72	33.63		32.55	31.46		130.38		29.31		28.23	27.16
15			Azymut		-5.65	-5.56		-5.49	-5.40		-5.33		-5.26		-5.19	-5.13
			Konwerter		3.20	3.30		3.40	3.60		3.70		3.80		3.90	4.70
			Elewacja		34.78	33.69		32.61	31.52		30.44		29.36		28.28	27.21
16			Azymut		-4.31	-4.42		-4.18	-4.12		-4.06		-4.01		-3.96	-3.91
			Konwerter		4.10	4.20		4.30	4.40		4.50		4.50		4.60	4.70
			Elewacja		34.83	33.74		32.65	31.56		30.48		29.40		28.32	27.24
17			Azymut		-2.96	-2.92		-2.88	-2.83		-2.80		-2.76		-2.72	-2.69
			Konwerter		5.00	5.00		5.10	5.20		5.20		5.30		5.40	5.40
			Elewacja		34.86	33.77		32.68	31.59		30.50		29.42		28.34	27.27
18			Azymut		-1.62	-1.59		-1.57	-1.55		-1.53		-1.51		-1.49	-1.47
			Konwerter		5.90	5.90		5.90	6.00		6.00		6.00		6.10	6.10

		Elewacja	34.87	33.78	32.69	31.60	30.51	29.43	28.35	27.28
19		Azymut	-0.27	-0.27	-0.27	-0.26	-0.26	-0.26	-0.25	-0.25
		Konwerter	6.80	6.80	6.80	6.80	6.80	6.80	6.80	6.80
		Elewacja	34.87	33.77	32.68	31.59	30.51	29.43	28.35	27.28
20		Azymut	1.07	1.05	1.04	1.02	1.01	1.00	0.98	0.97
		Konwerter	7.70	7.60	7.60	7.60	7.60	7.60	7.60	7.60
		Elewacja	34.84	33.75	32.66	31.57	30.49	29.41	28.33	27.25
21		Azymut	2.42	2.38	2.34	2.13	2.28	2.25	2.22	2.19
		Konwerter	8.60	8.50	8.50	8.40	8.40	8.30	8.20	8.20
		Elewacja	34.81	33.71	32.63	31.54	30.46	29.38	28.30	27.22
22		Azymut	3.76	3.70	3.65	3.60	3.55	3.50	3.45	3.41
		Konwerter	9.50	9.40	9.30	9.20	9.10	9.10	9.00	8.90
		Elewacja	34.75	33.66	32.57	31.49	30.41	29.33	28.25	27.18
23		Azymut	5.10	5.02	4.95	4.88	4.81	4.75	4.69	4.63
		Konwerter	10.40	10.20	10.10	10.00	9.90	9.80	9.70	9.60

		Elewacja	34.67	33.59	32.50	31.42	30.34	29.27	28.19	27.12
24		Azymut	6.44	6.34	6.25	6.16	6.08	6.00	5.92	5.85
		Konwerter	11.30	11.10	11.00	10.80	10.70	10.60	10.40	10.30
		Elewacja	34.5S	33.50	32.42	31.34	30.27	29.19	28.12	27.06
25		Azymut	7.78	7.66	7.55	7.44	7.34	7.24	7.15	7.06
		Konwerter	12.10	12.00	11.80	11.60	11.50	11.30	11.10	11.00

Wartości elewacji, azymutu i kąta obrotu konwertera dla różnycb wartości długości i szerokości geograficznej

Elewacja - wartość kąta elewacji w stopniach.

Azymut - wartość kata azymutu mierzonego od kierunku południowego. Dodatnie wartości określają kierunek zachodni, ujemne wschodni.

Konwerter - wartość kąta skręcenia konwertera. Dodatnia wartość oznacza obrót w prawo patrząc w kierunku satelity (w lewo- patrząc w kierunku czaszy anteny).

Z podanych wzorów, wykresu i tabeli wynika ze dla naszego kraju maksymalny kąt elewacji nie przekracza 35 stopni. Wynika z tego fakt iz w pewnych porach roku miejsce orbity geostacjonarnej na niebie pokrywa się z drogą słońca. Ma to ogromne znaczenie ponieważ słońce jest silnym źródłem fal radiowych w tym mikrofal w zakresie częstotliwości używanych przez telewizję satelitarną. Ma to miejsce w okresie wiosennym i jesiennym. Wtedy w ciągu dnia około godzin południowych możemy się spodziewać kłopotów z odbiorem.

Analogowe	Cyfrowe
Hot Bird 13.0 E Astra 1 19.2 E	Hot Bird 13.0 E Astra 1 19.2 E

Podane częstotliwości dla tunerów cyfrowych posiadają, transmisje. o SR = 27500 i FEC = 3/4 Gwiazdką oznaczono częstotliwości zalecane.

Aby wykorzystać to w praktyce muszę podać ze konwertery pracują w dwóch zakresach częstotliwosci. Dolny od 10700 MHz do około 11900 MHz i górny od około 11550 MHz do 12750 MHz. Jako punkt graniczny przyjmuje s'\q częstotliwość 11700 MHz. Dla dolnego zakresu częstotliwosc oscylatora konwertera (LOF) wynosi 9750 Mhz. Dla górnego zazwyczaj 10600 MHz. Warto się upewnić Te dane są wypisane na obudowie konwertera. Górny zakres jest wybierany przez włqczenie sygnału 22kHz. Dolny jest aktywny gdy jego brak. Oznaczenia polaryzacji: H -pozioma, V - pionowa. Podane częstotliwosci słabe w kolumnie cyfrowe nie zapewniają rozroznienia pomiędzy Astrą 1 a Hot Bird'em (za wyjątkiem oznaczonych gwiazdką.

Pozostaje jeszcze powiedzieć cos o położeniu konwertera. Otóż w celu zwiększenia pojemności zakresu częstotliwości używanej w telewizji satelitarnej przyjęto używać fale radiowe o określonej polaryzacji. W początkowym okresie używano polaryzacje kątowe (lewo i prawoskrętna). Obecnie stosuje się polaryzacje ortogonalne (tj. pionowa i pozioma).

Jeśli polaryzacja fali radiowej odpowiada polaryzacji sondy w.cz. w konwerterze to mamy najlepsze warunki odbioru. Najsilniejsze tłumienie jest gdy polaryzacja fali jest obrócona o 90 stopni w stosunki do płaszczyzny polaryzacji sondy, która pobiera sygnał z fali w.cz. docierającej do czoła konwertera. Dla większości przypadków kierunek polaryzacji pionowej pokrywa się z kierunkiem pionowym na Ziemi gdy antena patrzy na satelity dokładnie w kierunku południowym. Patrząc na rys.l oraz patrząc na drogę. słońca po niebie możemy wywnioskować ze gdy antena patrzy dokładnie na południe to konwerter ma być ustawiony pionowo. Ale nie jest to regułą. Wyjątkiem są satelity Astra, gdzie płaszczyzna względem której zdefiniowano kierunki polaryzacji, jest skręcona o około 7 stopni w prawo patrząc w kierunku satelity.

Gdy antena patrzy w kierunku zachodnim to konwerter należy obrócić w lewo patrząc od przodu anteny. Nie znam i nie spotkałem wzoru na obrót konwertera. Charakterystyki sond w konwerterach wykazują niewielkie tłumienie dla odchyleń polaryzacji sondy od polaryzacji fali do kąta około 5-10 stopni. Znając pozycje popularnych satelitów jak również współrzędne środka Polski to można zauważyć ze antena będzie patrzyć w kierunku zbliżonym do południowego. Wynika z tego że na wstępie można ustawić konwerter w kierunku pionowym, a po odnalezieniu satelity dopiero skorygować kąt skręcenia konwertera. Dla Polski skręcenie konwertera jest prawie identyczne dla Astry 1 i Hot Bird'a. Różnica waha się od 1.5 do 3 stopni. Dokładne dane zamieściłem w tabeli.

Producenci anten offsetowych nie zdecydowali się na ujednolicenie kąta odchylenia ogniska od osi czaszy. Z tego względu trudno będzie zastosować wiedzę o kącie elewacji, chyba ze z anteną producent dostarczy nam wartość o którą należy skorygować kąt elewacji. Niestety w większości przypadków nie będziemy znali tej liczby. Czasem na elementach regulacji można znaleźć podziałkę z naniesionymi kątami elewacji. Ja nie spotkałem się z takim rozwiązaniem. W tej sytuacji możemy jedynie dokładnie określić azymut.

Ustawienie kąta konwertera-A.

Jeśli na konwerterze jest skala, bądź posiadasz kątomierz, obróć konwerter w mocowaniu o kąt A odczytany z tabeli właściwy dla najbliższego miasta. Kąt A odmierzaj od pionu przeciwnie do ruchu wskazówek zegara patrząc na anteny z przodu, od strony konwertera. Na tym etapie instalacji dokładne ustawienie kąta A nie jest konieczne. Poprawki wprowadzisz w końcowej fazie regulacji anteny. Zablokuj ustawienie śrubami mocującymi konwerter w wysięgniku.

Ustawienie kqta elewacji - B.

Drugim krokiem jest ustawienie kąta B - tzw. kąta elewacji, czyli takiego, pod którym antena patrzy w górę. Kat ten ustaw według podziałki na mocowaniu anteny uwzględniając ewentualne odchylenie masztu od pionu. Nie jest to kąt odchylenia anteny do góry, ponieważ anteny paraboliczne offsetowe „patrzą" w gorę już wówczas, gdy czasza jest zamontowana pionowo. W przypadku braku podziałki można zacząć od prawie pionowego ustawienia czaszy. Zablokuj tymczasowo to ustawienie śrubami do regulacji pochylenia czaszy.

Ustawienie kierunku anteny (kąta- C).

Trzeci krok to ustawienie kata C {azymut minus 180°). Liczy się go od kierunku południowego w kierunku ruchu wskazówek zegara. Zamocuj antene na maszcie i ustaw kąt C

Wycelowanie i regulacja anteny.

Podłącz do odbiornika satelitarnego przewody do konwertera i telewizora w kolejności zgodnej z Instrukcją obsługi i uruchom go. Na ekranie telewizora (po wyborze formatu ekranu TV) pojawi się plansza „Konfiguracja anten' zawierająca wskaźnik sygnału. Należy spodziewać się zerowego wskazania^, gdyż "trafienie" w satelitę przy wstępnych ustawieniach jest mało prawdopodobne. Obserwując wskazania wskaźnika sygnału (tu przyda sie pomoc drugiej osoby) wykonuj bardzo drobne ruchy anteną tak, by konwerter przesuwał się jednorazowo o mniej niż pół centymetra i po każdym ruchu odczekaj chwile na ustabilizowanie się odczytu. Poszukuj położenia anteny, w którym wskazania będą większe od zera, a następnie ustaw ją w położeniu gdzie będą najwyższe. Pasek wskaźnika sygnału powinien zmienić kolor na zielony (6 dB i więcej). Jeśli wstępne ustawienie kątów B i C było właściwe, to ostatecznie położenie będzie różnić się o kilkanaście milimetr6w. Po wyszukaniu satelity należy wyregulować ustawienie konwertera obracając konwerter (kąt A) oraz przesuwając konwerter w uchwycie bliżej i dalej od czaszy tak by możliwie poprawić wynik pomiaru sygnału.

Następnie dokręć śruby mocujące konwerter oraz Sruby mocujące anteny do masztu. Te ostatnie należy przykrecać na przemian, jednocześnie kontrolując parametry sygnału. aby powstałe odkształcenia elementów mocowania anteny nie zmieniły jej ustawienia. Anteny mocowane do masztu dwiema śrubami, po ich dokręceniu, mogą wymagać dodatkowej korekcji elewacji (kata B). Pamiętaj o mocnym dokręceniu śrub ustalających elewacje anteny (potrzebne będą dwa klucze).

Po właściwym ustawieniu anteny, sprawdzeniu dostępności nowszej wersji oprogramowania, wyszukaniu programów i pobraniu danych EPG wyświetlona zostanie plansza z informacja. o sposobie aktywowania telewizji na kartę.

Odbiór dwóch satelitów za pomocą jednej anteny.

Jest możliwe wykorzystanie jednej anteny do odbioru sygnałów z więcej niż jednego satelity. Najczęstszym rozwiązaniem jest odbiór z dwóch dość pobliskich satelitów, np. z Astry 1 i Hot Birda. Ponieważ wymaga to umieszczenia dwóch konwerterów obok siebie, to ich rozmiary ograniczają w praktyce minimalną różnice położeń odbieranych satelitów.

W praktyce to minimum wynosi około 5 stopni. Istnieją, dwie możliwe konfiguracje anten z podwójnym konwerterem. Pierwsze rozwiązanie to umieszczenie drugiego konwertera obok tego umieszczonego we właściwym ognisku. W takiej konfiguracji dodatkowy konwerter odbiera sygnał z mniejszym zyskiem energetycznym. Można przyjąć ze na antenie 90 cm drugi konwerter może mieć warunki odbioru takie jak na antenie 70 cm.

Drugie rozwiązanie to dwa konwertery umieszczony po obydwu stronach właściwego ogniska. Pomimo ze obydwa konwertery maja, gorsze warunki odbioru, to pogorszenie jest jednakowe dla obydwu.

W sumie ta konfiguracja jest lepszym rozwiązaniem. Dla odbioru z Astry 1 i Hot Birda w środkowej Polsce obydwa konwertery są wtedy umieszczone obok siebie w odległości w poziomie około 6-7 cm. W pionie można przyjąć te same położenie. Opisany wcześniej program SMW LINK daje nam możliwość obliczenia położenia dodatkowego konwertera względem gotowego umocowanego we właściwym ognisku.

Ostatnio pojawiły się na rynku anteny o specjalnym kształcie czaszy przewidziane do odbioru dwóch satelitów. Jednak stosunkowo niewielkie ich rozmiary raczej nie powinny zachęcać do ich użytku w Polsce centralnej a zwłaszcza wschodniej.

Zdarza się, że to co w teorii wydaje się proste w rzeczywistości sprawia wiele problemów. W przypadku jakichkolwiek instalacji satelitarnych jest to zazwyczaj ustawienie anteny.

W przypadku pierwszych niepowodzeń bardzo często można dojść do wniosku, że czynność ta jest za trudna i musimy skorzystać z pomocy fachowców. Nie zawsze jest to jednak konieczne. Wystarczy trochę dobrej woli...

Pierwszym krokiem do ustawienia anteny są założenia odbioru, czyli co tak właściwie chcemy odbierać i na antenie o jakiej średnicy. Zapewne będzie to Hotbird czy Astra 19,2E ale gdy szukamy czegoś innego warto przejrzeć wykazy programów. Pomocne są tu te z Satkuriera (zarówno programy kodowane jak i nie kodowane, orientacyjne średnice anten) czy TVSAT magazynu (tylko niekodowane mniej czytelne niż te z Satkuriera). Można także wejść na www.lyngsat.com są tam zawsze aktualne wykazy programów posortowane chyba na każdy możliwy sposób.

Jeżeli już wiemy co chcemy odbierać i posiadamy antenę o dostatecznej średnicy (wykazy średnic anten są dostępne na stronach operatorów satelitarnych np. www.astra.lu czy www.eutelsat.com) możemy dalej działać.

Kolejnym krokiem jest ustalenie pozycji na którą mamy wcelować naszą antenę. Koordynaty jakie musimy znaleźć to: azymut, elewacja, i polaryzacja konwertera. Brzmi to może na pierwszy rzut ucha nieco strasznie, ale można ująć to tak: kąt w poziomi, pionie i kąt skręcenia konwertera. Wszystkie te informacje możemy wyznaczyć za pomocą programu SMW, który można pobrać ze strony www.smw.se. Istnieją dwie wersje tegoż programu 2.0 i 3.0. Nie zawsze co nowsze jest lepsze: wersja 2.0 umożliwiała w łatwy sposób obliczyć odległość zeza i wizualnie pokazywała to na rysunku - czasem bywa to pomocne. Za to wersja 3.0 zawiera wiele nowych opcji, które zwykłemu śmiertelnikowi rzadko się przydadzą . W poniższym przykładzie posłużę się wersją 3.0. A więc do roboty. Odpalamy program, wchodzimy na zakładkę Antenna Alignment i podajemy swoje namiary czyli szerokość geograficzną (latitude), długość geograficzną (longitude) i pozycję anteny jaką chcemy ustawić (satellite position - znak minus przed liczbą oznacza zachód, czyli np. Hispasat 30W to -30). I mamy już wszystkie niezbędne dane

Jeśli mamy miernik selektywny to dostrajamy się do jednej z częstotliwości w wierszu silny. Jeśli mamy tuner analogowy to albo programujemy dany kanał lub wybieramy wcześniej zaprogramowany.

W przypadku tunera cyfrowego posługujemy się miernikiem ustawienia anteny. Jeśli chodzi o Mediasat'a to istotny jest kolor paska a nie jego długość. Musimy pamiętać że pomiar za pomocą tunera cyfrowego jest obarczony dużą bezwładnością wskazań. Po każdym małym przesunięciu należy odczekać aż do zmiany odczytu. Jeżeli nie mamy profesjonalnego miernika to powinniśmy znaleźć miejsca pogorszenia odbioru i wybrać położenie środkowe. Następnie próbujemy skorygować ustawienie anteny na średnim sygnale. Teraz już tylko wykonujemy niewielkie przesunięcia. Do znalezieniu optimum. Teraz spróbujmy dobrać ustawienie konwertera i jego skręcenie nie zmieniając położenia anteny. Następnie ustawiamy antenę na słabym sygnale (na małych antenach może to być niewykonalne). Jeśli to ostatnie wykonywaliśmy za pomocą odpowiedniego miernika to powinniśmy to sprawdzić za pomocą tunera cyfrowego. W razie konieczności powtórzyć ustawienie na słabym sygnale. Na koniec możemy jeszcze popróbować z ustawieniem konwertera. Teraz możemy dokręcać śruby mocujące tak aby nie przestawić ani anteny ani konwertera. Po dokręceniu śrub, należy sprawdzić odbiór słabych sygnałów, sprawdzając czy nie nastąpiło przestawienie anteny. W tym celu delikatnie łapiemy za konwertera i z niewielką siłą odginamy pałąk mocujący w różnych kierunkach sprawdzając poziom sygnału najlepiej na tunerze cyfrowym. Jeśli mamy drugi dodatkowy konwerter to teraz próbujemy go ustawić ale ostrożnie aby nie przestawić anteny. Kolejność czynności identyczna jak dla pierwszego konwertera.

Ustawiliśmy antenę, co dalej?.

Po upływie pewnego okresu powinniśmy sprawdzić i ewentualnie skorygować ustawienie anteny. Dla nowo mocowanych powinniśmy to zrobić już po około trzech miesiącach. Później okres ten możemy stopniowo wydłużać. Jeśli w międzyczasie pojawiły się silne wichury to po ich ustaniu powinniśmy sprawdzić mocowanie anteny i ewentualnie skorygować jej ustawienie.

Jeśli stwierdzimy pogorszenie się odbioru to po uprzednim sprawdzeniu kabla łączącego konwerter z tunerem powtórnie kontrolujemy ustawienie anteny. Robimy to bez poluzowywania śrub mocujących delikatnie odginając pałąk podtrzymujący konwerter.

W razie konieczności luzujemy sruby i przeprowadzamy normalna, czynność ustawiania anteny ale z pominięciem etapu ustawiania na silnym sygnale. Powinniśmy pamiętać ze warunki atmosferyczne mogą utrudniać odbiór sygnałów satelitarnych. Ponadto w okresach wiosennym i jesiennym słońce ma prawo osłabić odbiór.

Niekiedy gęsta mgła lub niewielka chmura burzowa mogą silniej osłabić sygnał niz dość intensywny jesienny deszcz. Marznący deszcz może spowodowac oblodzenie konwertera co całkowicie uniemozliwi odbiór programów satelitarnych.

Opis udostepniony dzieki uprzejmosci autora strony: http://www.secapl. pry, pi/

czyli azymut, elewację i polaryzację. W powyższym przykładzie posłużyłem się przykładem Astry 19,2E. Jeżeli spojrzymy na kąt polaryzacji bez problemu stwierdzimy, że wynosi on ( w tym przykładzie) zero stopni. Niestety nie jest to prawdą - oto wyjątek od zasady. Nie wiadomo dlaczego satelity Astry z 19E zostały inaczej spolaryzowane niż wszystkie inne na niebie. Wersja 2.0 programu SMW uwzględniała ten wyjątek - 3.0 już jednak nie. Z pomocą przychodzą tutaj materiały ze stron www.astra.lu . Można tam znaleźć bardzo ładną mapkę polski z zaznaczonymi azymutami, elewacjami i polaryzacjami. Wiele osób ustawiając antenę nie ustawia kątów skręcenia konwertera. Tak też można - warto mieć jednak dobry nawyk.

Mamy już wszystkie potrzebne nam dane. Pora wziąć się do roboty. Wskazanymi materiałami pomocniczymi są kompas i wskaźnik poziomu satelitarnego FSAT 1. O ile bez kompasu obejść się można (dla przykładu większość anten w Polsce jest nastawionych na Astrę 19,2E lub Hotbirda 13E. Jeżeli chcemy antenę ustawić na Hotbirda rozglądamy się dookoła i szukamy anten z napisem Cyfra+ lub innych i mniej więcej celujemy w to samo miejsce) o tyle bez wskaźnika jest o wiele trudniej. Fakt można się obyć bez niego, ale komfort ustawienia anteny znacznie spada. W zasadzie przy użyciu wskaźnika pojedyncza osoba poradzi sobie z ustawieniem anteny - inne metody to zabawa dla dwóch osób.

Lokalizacja anteny satelitarnej jest bardzo ważna, gdyż to od niej zależy powodzenie ustawienia odpowiedniej pozycji orbitalnej: Antena powinna mieć swobodny widok na niebo. Nie powinno być przed nią wysokich drzew i budynków, które przysłaniają sygnał w 100%.

Zaleca się montaż anteny na ścianie. Jeśli nie jest to możliwe i trzeba zamontować ją na maszcie - należy go wypoziomować a antenę umieścić tak nisko jak jest to możliwe.

Wskaźnik FSAT 1 jest prostym analogowym wskaźnikiem poziomu satelitarnego

Posiada on podświetlaną skalę i brzęczyk, dzięki któremu można obserwować zmianę poziomu sygnału bez odrywania wzroku od anteny. Wskaźnik ten posiada także regulator wzmocnienia sygnału. Teraz nieco o metodzie pomiaru. Przyrząd wpinamy między konwerter a tuner satelitarny, który służy tylko jako źródło zasilania zarówno konwertera jak i wskaźnika. O odpowiedni przewód podłączeniowy postarać się musi użytkownik, bowiem razem z urządzeniem otrzymujemy tylko instrukcję obsługi. Przewód taki powinien nie być zbyt krótki, tak by nie krępował ruchu oraz z końcówkami typu F. Należy pamiętać, że podczas podłączania wskaźnika tuner satelitarny był wyłączony oraz aby pokrętło wzmocnienia znajdowało się w najniższym położeniu oraz to, że wejścia są opisane - jedno idzie do tunera, drugie do konwertera. Ustawiamy antenę w miejscu gdzie spodziewamy się szukanej satelity, włączamy tuner. Przy ustawieniu minimalnego wzmocnienia wskazówka przyrządu powinna wychylić się do poziomu 1. Kręcimy pokrętłem tak by doszło do poziomu 5 i kręcimy anteną, gdy sygnał dojdzie do 10 kręcimy gałką do poziomu 5 i dalej dokładniej dostrajamy. Teraz nieco praktycznych uwag. Wskaźnik ten ma potężne wzmocnienie sygnału. Jest to sporą zaletą, czasami wadą (ustawiając Astrę 19,2E na antenie 90 cm musiałem przed wskaźnik podłączyć tłumik - w moim przypadku było to 20m przewodu - gdyż sygnał był tak silny, że wskazówka przy najmniejszym wzmocnieniu wychylała się na maksimum).

Satelity, które ustawimy zazwyczaj mają spora moc nadawczą, tak więc jeśli wskazówka się wychyli przy maksymalnym wzmocnieniu nawet do np. 8 nie oznacza to wcale, że poziom złapanego czegoś jest wysoki. W tym przypadku należy zdobyć praktykę i nauczyć się ignorować szumy. Zazwyczaj będzie tak, że wskazówka będzie się wychylać przy prawie minimalnym wzmocnieniu (dotyczy to silnych satelit).

Nie ważne jest jaki kanał ustawiony jest na tunerze, nie ważne jest także jaki jest to tuner - analogowy czy cyfrowy bowiem wskaźnik ten pokazuje całkowitą moc nadawczą satelity nie zaś wybranego transpondera. W przypadku satelit silnych - takich jak np. Astra 19,2 czy Hotbird może się zdarzyć, że nawet przy najmniejszym ustawieniu wzmocnienia wskazówka wychylona jest maksymalnie. W takim wypadku z tyłu urządzenia pod nalepką znajduje się dodatkowe pokrętło wzmocnienia - zabawa nim powinna pomóc.

Jeżeli nie - nie pozostaje nic innego jak w inny sposób obniżyć poziom sygnału poprzez zastosowanie tłumika np. 5dB. Nic nie stoi na przeszkodzie by zamiast tłumika wpiąć po prostu dłuższy fragment przewodu - skutek jest ten sam, czyli obniżenie poziomu sygnału. Osobiście zamierzam dokupić sobie tłumik - znalazłem model z regulacją od 3-15 dB.

Warto wiedzieć, że zmiana polaryzacji następuje poprzez podanie napięcia 13V (pionowa polaryzacja) lub 18 V (polaryzacja pozioma). Poziomy sygnałów tych polaryzacji powinny być mniej więcej równe, jeżeli tak nie jest należy pobawić się kątem skręcenia konwertera - powinno pomóc.

I jeszcze uwaga odnośnie poziomów na wskaźniku. U mnie przy źle ustawionej antenie (Astra 19,2E, z 12 metrów przewodu, przełącznik diseqc, antena 90cm, konwerter 0,6dB) poziom sygnału na wskaźniku przy tunerze satelitarnym przy gałce wzmocnienia ustawionej na koniec kreski przed napisem dB wskazania wynosiły ok. 1-2. Przy średnio ustawionej antenie takie same odczyty miałem przy pokrętle ustawionym na połowę kreski - daje to mniej więcej porównanie jakie sygnały są na wskaźniku mocne a jakie nie (czyli te które należy ignorować)

Teraz nieco o wadach tegoż wskaźnika: w posiadanej przeze mnie wersji ( FSAT 1L) pokrętło wykonane jest z jednolitego tworzywa, co sprawia problemy z jego obsługą jeśli spocą się ręce, a nawet i bez tego potrzebne jest użycie dwóch rąk (z rysunków z jakimi się spotkałem wynika, że jest jeszcze wersja z innym pokrętłem i nieco inną obudową). O tym, że jest to produkt Chiński oprócz nalepki informują nas także złącza F, które mają dość charakterystyczny kształt. Jednak ogólnie są to tylko detale, ważne że obudowa nie skrzypi i nie wgina się. Szkoda także, że brzęczyka nie da się wyłączyć - trzeba go po prostu polubić.

Przy większych wzmocnieniach maleje bezwładność wskazówki co utrudnia określenie siły sygnału (np. wahania sygnału od 4 do 6)

Co by nie mówić warto go nabyć, szczególnie że jego cena wysoką nie jest. Ja swój kupiłem w promocji za 40 zł brutto. Bez większych problemów można go nabyć za ok. 50 zł. Dziwi mnie fakt, że nadal sporo instalatorów anten satelitarnych woli używać analogowego tunera satelitarnego niż urządzenie, które w jednoznaczny sposób wskazuje siłę sygnału. Pewnie dopiero gdy znikną analogowe programy lub klienci zaczną szukać czegoś poza Hotbirda czy Astrę zainteresują się bardziej wskaźnikami

W sprzedaży są także wersje z diodami zamiast wskazówki. Osobiście wole jednak wersję ze wskazówką - jest ona dokładniejsza. Nabyć można także bardziej rozbudowane wskaźniki, jednak przy zastosowaniach domowych w zupełności FSAT 1 wystarcza.

Do graficznego szacunkowego okreslenia kata elewacji mozna sie postuzyc rysunek ponizej

	10974H TRT Int. *	10964 H ZDF	10758 V	11720 H *
	11431 H Polsat	11229 V RTL *	11881 V *	11992 H
Silne
	11474 H TV Polonia	11273 H Vox	11958 V	12090 V
	11727 V RTP Int.	11494 H ARD	11996 V	12304 H
1	11280 V Joy TV *		12303 V *	11895 V *
Srednie		11377 V Sky News *
	11010 H Venus TV		12169 H	12441V
			12015 H	11934 V
		11656 V ORB
Stabe		11686 V BR-alpha *	12597 V * 12673 V	11973 V 12285 V *

Wykaz kilku czqstotliwosc't z podziatem na srff sygnatu

---