Makroekonomia. Spojrzenie na całość gospodarki.

1. Istota i podstawy wyodrębnienia makroekonomii

2. Cele i narzędzia makroekonomii

1. Główne problemy makroekonomiczne

1. Produkcja i wzrost gospodarczy

2. Zatrudnienie i bezrobocie.

3. Ceny i inflacja

4. Międzynarodowe stosunki gospodarcze

3. Zmienne zewnętrzne i zmienne polityczne

4. Globalny rynek

1. Zagregowany popyt

2. Zagregowana podaż

5. Produkt realny i potencjalny

1. Istota i podstawy wyodrębnienia makroekonomii

Podziały ekonomii

MIKROEKONOMIA - część ekonomii, która bada zachowania pojedynczych podmiotów gospodarczych (koncentruje swoją uwagę na szczegółowych analizach indywidualnych decyzji dotyczących pojedynczych towarów); mikroekonomia zajmuje się detalami rzeczywistości gospodarczej.

MAKROEKONOMIA - część ekonomii, która bada funkcjonowanie i rozwój gospodarki jako całości (kładzie nacisk i bada wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości). makroekonomia - bazuje na kategoriach globalnych - problemach specyficznych dla gospodarki jako całości (np. dochód narodowy, bezrobocie czy inflacja) i decydujących o rozwoju gospodarki narodowej.

Makroekonomia została wyodrębniona ze względu na odmienność problemów, które występują w gospodarce jako całości, nie są natomiast przedmiotem decyzji i rozstrzygnięć na szczeblu mikroekonomicznym.

Zarys nowej systematyki ekonomii

Dział ekonomii	Przedmiot badań	Ważniejsze problemy badawcze
MIKROEKONOMIA	Gospodarstwo domowe (konsument); Przedsiębiorstwo (producent); poszczególne rynki;	Teorie: gospodarstwa domowego; przedsiębiorstwa; równowagi rynkowej (popytu, podaży, cen); potrzeb i konsumpcji;
MEZOEKONOMIA	Sektory, działy, branże; Regiony; Grupy społeczne;	Teorie: zmian strukturalnych; zachowań grupowych; ekonomik branżowych;
MAKROEKONOMIA	Gospodarka narodowa; Gospodarka grup integracyjnych (np. UE); Gospodarka globalna;	Teorie: wzrostu i rozwoju gospodarczego; koniunktury; zatrudnienia; międzynarodowych stosunków gospodarczych;

MEZOEKONOMIA - ta część „ekonomii”, która zajmuje się naukowym badaniem, wyjaśnianiem i definiowaniem ekonomiczno-strukturalnych stanów rzeczy i zjawisk na płaszczyźnie działów gospodarki narodowej, grup ludzkich i regionów - a więc średnich agregatów w sensie ekonomicznym - oraz problemami sektorowej i regionalnej polityki strukturalnej z uwzględnieniem wpływów grupowych.

Podstawy wyodrębnienia makroekonomii w podziałach ekonomii jako nauki
Makroekonomia została wyodrębniona ze względu na odmienność problemów które występują w gospodarce jako całości, nie są natomiast przedmiotem decyzji i rozstrzygnięć na szczeblu mikroekonomicznym.
Mikroekonomia	Makroekonomia
Pojedyncze podmioty na szczeblu mikroekonomicznym opierają swoje działania na dążeniu do osiągania swojego optimum ekonomicznego: gospodarstwa domowe dążą do maksymalizacji użyteczności, przedsiębiorstwa zaś do maksymalizacji zysku. Te cele realizują na poszczególnych rynkach; albo dóbr konsumpcyjnych albo rynkach czynników produkcji. Nie „odpowiadają” zatem bezpośrednio za problemy, które pojawiają się w gospodarce jako całości lub jej istotnych segmentach, takie jak np. bezrobocie w kraju i lub regionie.	Te kwestie (np. bezrobocie w kraju i lub regionie, nadmierna podaż pieniądza i związana z tym inflacja, czy deficyt bilansu płatniczego wynikający chociażby z nadmiernego wzmocnienia kursu waluty krajowej) są przedmiotem zainteresowań, odpowiedzialności i regulacji na poziomie całej gospodarki (makroekonomicznym), na którym występują stosowne narzędzia osiągania pożądanego stanu (np. regulacji ilości pieniądza w obiegu).

Obszary specyficzne MAKROEKONOMII

Makroekonomia - zajmuje się: zachowaniem gospodarki jako całości, oraz zmianami szeroko traktowanych zjawisk życia gospodarczego. Skupia uwagę i dąży do najlepszego kształtowania następujących problemów: produkcja i wzrost gospodarczy, zatrudnienie i bezrobocie, ceny i inflacja, stosunki gospodarcze z zagranicą.

Makroekonomia patrzy na gospodarkę z punktu widzenia wzajemnych zależności między wielkimi agregatami, jak: dochód narodowy, globalne wydatki na konsumpcję i na inwestycje, suma nagromadzonych oszczędności w społeczeństwie, ogólny popyt na pieniądz i podaż pieniądza na rynku, dochody i wydatki budżetu państwa, przeciętna stopa wzrostu cen, rozmiary zatrudnienia i bezrobocia w kraju, bilans handlowy i bilans płatniczy kraju, wzrost gospodarczy i cykl koniunkturalny itp. Badanie związków między tymi agregatami (wielkościami ekonomicznymi) ma na celu wyjaśnienie mechanizmu funkcjonowania gospodarki narodowej w całej jej złożoności i we wzajemnych uwarunkowaniach po to, by umieć ocenić stopień sprawności jej działania i korzyści wynikające z jej rozwoju dla społeczeństwa.

Makroekonomia to głównie teoria tworzenia i podziału dochodu narodowego z uwzględnieniem polityki pieniężnej banku centralnego i polityki fiskalnej państwa. Zajmuje się ona funkcjonowaniem całej gospodarki i formułowaniem polityki rządowej. W rozważaniach tych nie można uniknąć polityki dokładnie tak, jak polityka nie może obejść się bez ekonomii.

2. Cele i narzędzia makroekonomii

Cele	Narzędzia
Produkcja: Wysoki poziom zarówno bezwzglę­dny, jak i w stosunku do rozporządzalnego potencjału Wysoka stopa wzrostu	Polityka fiskalna: Wydatki publiczne Podatki
Zatrudnienie: Wysoki poziom zatrudnienia Niski poziom bezrobocia przymusowego	Polityka monetarna: Kontrola podaży pieniądza wywierająca wpływ na stopy procentowe
Stabilność poziomu cen przy swobodnej grze sił rynkowych	Polityka dochodowa: Od swobodnego kształtowania relacji płac i cen do środków kontroli
Bilanse zagraniczne: Równowaga eksportu i importu Stabilność kursu waluty	Stosunki międzynarodowe: Polityka handlu zagranicznego Interwencjonizm w odniesieniu do kursów walutowych

1. Po stronie lewej znajdują się główne cele polityki makroekonomicznej we współczesnej gospodarce rynkowej. Są one wprowadzane w sposób formalny do ustawodawstwa państwowego. Znajdujemy je w przemówieniach przywódców politycznych i deklaracjach zgromadzeń obywatelskich. Realizacja tych celów prowadzi do wysokiej i rosnącej stopy życiowej,

2. Po stronie prawej znajdują się narzędzia polityki. Są to dźwignie i stery, za pomocą których politycy mogą próbować zmienić tempo i kierunek działalności gospodarczej. Konserwatyści często są zdania, że powinno się stosować te narzędzia bardzo oszczędnie, liberałowie natomiast pragnęliby ich aktywnego stosowania.

NAKŁADY I EFEKTY MAKRO GOSPODARKI

NARZĘDZIA POLITYKI ZMIENNE INDUKOWANE




Zmienne polityczne i zmienne zewnętrzne są siłą napędową gospodarki i wpływają na zmienne indukowane

Rozróżniamy trzy zestawy zmiennych makroekonomicznych:

1. zmienne zewnętrzne - jak np. klimat - oddziałują na gospodarkę, ale są niepodatne (stosunkowo) na wpływ gospodarki;

2. zmienne polityczne wyznaczają władze - rząd czy Bank Centralny;

3. zmienne indukowane są produktem - czy też wynikiem - procesu gospodarczego.

Spojrzenie do wnętrza „czarnej skrzynki”, pozwala zobaczyć, w jaki sposób funkcjonuje gospodarka.

WEWNĄTRZ MAKROGOSPODARKI




Rzut oka na całość układu makrogospodarczego

Na tym wykresie widzimy główne elementy makrogospodarki.

1. po lewej mamy zmienne napędzające cały system (zarówno polityczne, jak i zewnętrzne). Pieniądz, polityka fiskalna oraz inne siły napędzają globalny popyt. Zasób kapitału, pracy, zasoby naturalne i technika oraz technologia określają poziom produktu potencjalnego, wyznaczając tym samym globalną podaż;

2. wewnątrz „skrzynki” globalny popyt i globalna podaż oddziałują na siebie nawzajem; w miarę jak poziom popytu napotyka bariery rozporządzalnych zasobów, dokonuje się proces wyznaczania wyników gospodarowania;

3. po prawej stronie w sześciokątach przedstawiono główne zmienne indukowane makrogospodarki, są to:

• produkt realny PKB (PNB),

• zatrudnienia i bezrobocie,

• ceny i inflacja

ZAGREGOWANY POPYT

Globalny (zagregowany) popyt (AD - z ang. aggregate demand), suma dóbr i usług (czyli wielkość realnego PKB), jaką konsumenci, przedsiębiorstwa i rząd chcą nabyć, przy danym poziomie cen i dochodów;

Funkcja zagregowanego popytu - to zależność między całkowitą ilością dóbr i usług (czyli wielkością realnego PNB), jaką gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd mogą nabyć, a poziomem cen mierzonym deflatorem PNB w określonym czasie.

Najważniejsze czynniki wpływające na zagregowany popyt to: wydatki i czynniki je kształtujące. Inne czynniki wyznaczające AD: czynniki ekonomiczne; - poziom cen, dochody ludności, oczekiwania; czynniki polityczne; - podatki, zakupy rządowe, podaż pieniądza;


























CZYNNIKI ZMIAN ZAGREGOWANEGO POPYTU
WYDATKI KONSUMPCYJNE			WYDATKI INWESTYCYJNE
EKSPORT NETTO			WYDATKI RZĄDOWE

Czynników kształtujące zagregowany popyt:

• wydatki konsumpcyjne;

• wydatki inwestycyjne;

• eksport netto

• wydatki rządowe.

Wydatki konsumpcyjne. Tworzą je zakupy dokonywane przez gospodarstwa domowe. Ich wielkość jest zależna przede wszystkim od poziomu dochodu narodowego. Zależą one także od: stylu życia, prognoz na przyszłość, dostępności kredytów i innych uwarunkowań. Prawidłowością jest więc to, że wraz ze wzrostem dochodu narodowego rosną wydatki konsumpcyjne, a wraz z jego spadkiem maleją one. Zależność ta określana jest, zależnie od swej postaci: jako krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC - z ang. marginal propensity to consume), gdy pokazuje jaka część dodatkowego dochodu jest konsumowana, lub jako przeciętna skłonność do konsumpcji (APC - z ang. average propensity to consume), gdy pokazuje udział konsumpcji w dochodach gospodarstwa domowego.

Wydatki inwestycyjne.

Rozumie się przez nie wydatki ponoszone na nowo wyprodukowane czynniki produkcyjne, umożliwiające odtworzenie zużytych czynników oraz wszelkiego rodzaju zapasy zgromadzone przez firmę. Ich rola wynika z tego, że efektywne zrealizowanie ich przyczynia się do wzrostu gospodarczego, a w konsekwencji zarówno do zwiększenia konsumpcji, jak i do zwiększenia mocy produkcyjnych gospodarki w przyszłości. Na wielkość wydatków inwestycyjnych ma wpływ wiele czynników, spośród których najistotniejszymi są: postęp naukowo-techniczny oraz wysokość stopy procentowej.

Wydatki rządowe.

Mają one charakter bezpośredni, poprzez zakupy dokonywane przez państwo dla realizacji swoich funkcji oraz charakter pośredni, poprzez opodatkowanie gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.

Eksport netto.

Najczęściej zwraca się uwagę, w związku z kształtowaniem globalnego popytu, na tę ich część, która dotyczy wymiany handlowej dóbr i usług, a zwłaszcza tego jej elementu, który tworzy eksport netto. Jest nim zaś wielkość eksportu pomniejszona o wielkość importu. Jeśli jest on dodatni, to przyczynia się do wzrostu wydatków ponoszonych w gospodarce. Jeśli jest natomiast ujemny, to przyczynia się do ograniczania tych wydatków.

ZAGREGOWANA PODAŻ

Zagregowana podaż (globalna) - (AS - z ang. aggregate supply) wielkość produkcji, którą wytworzą i chcą sprzedać podmioty gospodarcze przy istniejących cenach, mocy wytwórczej i kosztach.

Funkcja zagregowanej podaży - pokazuje zależność całkowitą między ilością produktów (czyli wielkością realnego PNB) jaką wszyscy producenci w gospodarce chcą zaoferować na sprzedaż, a poziomem cen mierzonym deflatorem PNB w danym okresie.

Globalna podaż powinna zbliżać się do poziomu produktu potencjalnego. Produkt potencjalny - jest to maksymalny PKB, który mogłaby wytworzyć gospodarka przy naturalnej stopie bezrobocia.

NAJWAŻNIEJSZE CZYNNIKI WYZNACZAJĄCE GLOBALNĄ PODAŻ Nakłady: praca, kapitał, zasoby naturalne. Efektywność kombinacji nakładów: stosowane techniki i technologie.




























CZYNNIKI ZMIAN ZAGREGOWANEJ PODAZY
DOSTĘPNOŚĆ I KOSZTY CZYNNIKÓW PRODUKCJI			MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNE GOSPODARKI
POZIOM CEN			REGULACJE RZĄDOWE
SIŁA ROBOCZA			TECHNOLOGIE

Czynniki odziaływujące na produkcję w gospodarce to:

• poziom cen,

• możliwości produkcyjne gospodarki,

• postęp naukowo-techniczny,

• siła robocza,

• dostępność do czynników produkcji i koszty ich pozyskania

• regulacje rządowe.

Poziom cen,

wpływa na zmiany produkcji oddziaływując na producentów w całej gospodarce. Gdy poziom cen rośnie, rośnie ilość dóbr i usług oferowanych na sprzedaż, a w ślad za tym przedsiębiorstwa osiągają większe zyski.

Możliwości produkcyjnych gospodarki narodowej

wyraża się poprzez rozszerzenie technicznych możliwości produkcji dóbr i usług. Te zaś tworzone są dzięki inwestycjom, które decydują o zastępowaniu starego i zużytego aparatu wytwórczego nowym. Jeśli przedsiębiorstwa nie będą odtwarzać swego aparatu wytwórczego, to będą zmuszone do ograniczania produkcji. Jeśli zaś będą chciały rozszerzać produkcję to muszą podejmować nowe inwestycje, które nie tylko odtworzą zużyty aparat wytwórczy, ale również pozwolą na jego poszerzenie. Dopiero to pozwoli bowiem kreować dalszy wzrost gospodarczy.

Postęp naukowo-techniczny.

Dzięki niemu przedsiębiorstwa mogą bowiem nie tylko podnosić jakość swoich produktów, ale również zwiększać ich produkcję. Osiągnięcie postępu naukowo-technicznego wiąże się jednak z koniecznością poniesienia nakładów na badania naukowe.

Siła robocza.

Przejawia się to jej wpływem w dłuższym okresie na wielkość produkcji. Ranga tego czynnika zależna jest w dużej mierze od symbiozy z możliwościami produkcyjnymi gospodarki narodowej oraz postępem naukowo-technicznym, co wyraża się w zwiększeniu wydajności pracy. Efektywność wpływu tego czynnika zależy także od poziomu edukacji ludzi.

Dostępność do czynników produkcji i koszty ich pozyskania.

Ma to miejsce zwłaszcza w odniesieniu do tych czynników, a zwłaszcza surowców, które są coraz trudniej dostępne i coraz droższe. Wpływają one bowiem w sposób znaczący na funkcjonowanie całej gospodarki, a zwłaszcza na jej możliwości produkcyjne. Jeśli dostępność, na przykład do czynników surowcowych, ulega ograniczeniu ze względu na ich fizyczne pozyskanie lub wzrost ceny, to prowadzi to do ograniczenia zagregowanej podaży.

Regulacje podejmowane przez państwo (rząd).

Sprowadzają się one do tworzenia - w oparciu o przepisy prawne - ram funkcjonowania gospodarki, które byłyby zgodne nie tylko z bieżącym interesem społecznym ale również z interesem w przyszłości. Przykładem takiego podejścia jest kwestia pogodzenia wymagań ochrony środowiska z możliwościami produkcyjnymi gospodarki.

Krzywe globalnej podaży i globalnego popytu




Makrogospodarczy poziom cen i ilości jest wyznaczany przez wzajemne oddziaływanie globalnej podaży i globalnego popytu

• Poziom produktu realnego i poziom cen w makrogospodarce są wyznaczane przez równo­wagę globalnego popytu i globalnej podaży.

• Krzywa AD wyraża poziom realnych wydatków konsumentów, przedsiębiorstw i rządu przy różnych wartościach ogólnego poziomu cen.

• Krzywa AS ukazuje, ile przedsiębiorstwa będą wytwarzać i sprzedawać przy różnych poziomach cen.

• W punkcie E przypada równowaga makrogospodarcza; ma ona miejsce przy tym ogólnym poziomie cen, przy którym przedsiębiorstwa z własnej woli wytwarzają i sprzedają produkt Q = 3000 wszystkie zaś podmioty wydatkujące są gotowe zakupić tę właśnie ilość.

Globalna podaż w długim i krótkim okresie

a) okres krótki	b) okres drugi
Produkt realny (PNB)	Produkt realny (PNB)

AS może być płaska w krótkim okresie, w długim jednak ma tendencję do ustawienia się pionowo

Krótkookresowa krzywa AS po lewej przy niskich poziomach produktu wznosi się bardzo łagodnie. Dlaczego? Bo w krótkim czasie wiele kosztów przedsiębiorstwa pozostaje stałe: płace, renty, czynsze i inne zobowiązania umowne przesadzają o pewnej stałości kosztów przedsiębiorstwa. Toteż wzrost AD skłania przedsiębiorstwa do zwiększenia produkcji, ale również do pewnego podwyższenia cen. Krzywa AS po prawej odzwierciedla kształt tej funkcji w bardzo długim okresie. Ponieważ wszystkie ceny nakładów i produktów w długim okresie są giętkie, krzywa łącznej podaży jest pionowa. Przedsiębiorstw nie obchodzi to, czy ceny ich nakładów wzrosły dziesięcio- czy tysiąckrotnie dopóty, dopóki ceny ich produktów także rosną w tym samym stosunku. Tak czy inaczej, będą one skłonne dostarczać tę samą ilość produktu.

Polityka makroekonomiczna

Zadania polityki makroekonomicznej sprowadzić można do czterech podstawowych grup: dążenia do wysokiego i rosnącego poziomu produktu realnego; ukształtowania wysokiego zatrudnienia i niskiego bezrobocia; ustabilizowania lub łagodnego wzrostu poziomu cen; stabilnych i zbilansowanych stosunków z zagranicą.

Podstawowe rodzaje polityki makroekonomicznej:
polityka fiskalna		polityka monetarna	polityka dochodowa	zagraniczna polityka ekonomiczna

Polityka fiskalna (zwana polityką budżetową) polega na regulowaniu popytu przez dochody i wydatki budżetowe. takie stosowanie wydatków i przychodów państwa, by możliwym było osiągnięcie założonych celów społeczno-gospodarczych.
Polityka fiskalna obejmuje sobą dwa z głównych narzędzi makroekonomicznych
wydatki publiczne jest narzędziem, za pomocą którego państwo wyznacza: relatywną wielkość sektora publicznego i prywatnego, jaka część PNB ma być przedmiotem konsumpcji publicznej (zbiorowej).	system podatkowy opodatkowanie jako narzędzie polityki fiskalnej pełni dwie role: oddziaływanie na dochody indywidualne, (zwiększenie podatków skutkuje mniejszą ilością pieniędzy w gospodarstwach domowych i prowadzi do obniżenia ich wydatków konsumpcyjnych; oddziaływanie na poziom potencjalnego produktu.
Funkcje polityki fiskalnej (najważniejsze): stabilizacyjna - sprowadzająca się do dążenia do zapewnienia równowagi gospodarczej oraz wysokiego poziomu zatrudnienia; redystrybucyjna - polegająca na modyfikacji podziału produktu społecznego między różne podmioty gospodarcze; alokacyjna - dotycząca obszaru działań ekonomicznych. Politykę fiskalną realizują organa państwowe poprzez tworzenie i bieżące oddziaływanie na budżet państwa.

Polityka monetarna (nazywana również pieniężną pieniężno-kredytową) - określanie sposobów sterowania podażą pieniądza oraz kształtowania odpowiednich związków pomiędzy pieniądzem, produkcją i inflacją. Wpływa w zasadniczy sposób na stopień realizacji celów gospodarczych, głównie dotyczących regulowania zjawisk związanych z kształtowaniem: równowagi makroekonomicznej, koniunktury gospodarczej.

Strategie zmierzające do osiągnięcia zadań polityki: polityki taniego pieniądza, polityki stabilizacji, polityki twardego pieniądza. Wiążą się one z wymogiem sprawnego działania wszystkich elementów sektora finansowego.

Polityka dochodowa (określana również jako polityka płac i cen)- programy rządowe wywierające bezpośredni wpływ na decyzje dotyczące płac i cen.
Polityka dochodów obejmuje: wynagrodzenia pracowników najemnych, dochody z tytułu własności kapitału i majątku (dywidendy, wypłaty z zysku i odsetki), transfery z zagranicy, pieniężne świadczenia społeczne (emerytury, renty, stypendia, zasiłki, zapomogi i pożyczki bezzwrotne).	Polityką cen wynika z tego, że wzrost cen powoduje: nacisk pracowników na podwyżki płac, działania właścicieli zmierzające do powiększenia zysku w celu stabilizacji poziomu wydatków realnych, że wzrost płac powoduje wzrost kosztów, co prowadzi do wzrostu cen.
Jej istotą jest skłanianie - zarówno metodami przymusu, jak i perswazji czy namów - do przestrzegania określonych wytycznych kształtowania płac i cen.

Zagraniczna polityka gospodarcza - oddziaływanie na powiązania międzynarodowe za pomocą takich instrumentów handlu zagranicznego, jak: kurs waluty, warunki wymiany, cła, opłaty wyrównawcze, kontyngenty, subsydia, itp. Realizacji zadań tej polityki służą narzędzia polityki pieniężnej i fiskalnej. Może być ona realizowana w trzech zasadniczych formach: całkowitej izolacji ekonomicznej (autarkii), protekcjonizmu, wolnego handlu - polegającego na nieskrępowanym uczestnictwie w międzynarodowym podziale pracy.

Państwo w każdej rozwiniętej gospodarce rozwiązuje problemy makroekonomiczne wykorzystując jednocześnie wszystkie rodzaje polityk i narzędzi charakterystycznych dla nich. Są one pomocne również przy dokonywaniu wyborów makroekonomicznych między alternatywnymi podstawowymi celami makroekonomicznymi. Jak dowodzi praktyka, państwo staje zawsze przed koniecznością wyboru orientacji rozwojowej - zwłaszcza zaś między wysoką stopą konsumpcji a wysoką stopą wzrostu. Najtrudniejszym do rozwiązania, ze wszystkich problemów makroekonomicznych jest konieczność dokonywania krótkotrwałego wyboru pomiędzy inflacją a bezrobociem. Za politykę obniżenia inflacji trzeba płacić haracz w postaci bezrobocia oraz wielkiej luki produkcyjnej. Również obniżenie bezrobocia wiąże się ze wzrostem inflacji.

1

6

WZROST I SPADEK AD

AD₂

AD₁

Ograniczenie AD może być spowodowane:

• wzrostem oszczędności,

• wzrostem podatków,

• ograniczeniem wydatków budżetowych,

• wzrostem stopy inwestycji,

• ograniczeniem eksportu.

Wzrost AD spowodowany może być:

• obniżeniem podatków prowadzącym do zwiększenia konsumpcji,

• zwiększeniem wydatków na obronność, czy też wzrostem eksportu dóbr będących w nadmiarze.

poziom cen

Realny PKB

Zmiany AS

AS₂

AS₁

Zmniejszenie AS może nastąpić przy:

• wzroście cen nośników energetycznych,

• spadku produkcyjności pracy,

• ograniczeniu wydobyciu surowców.

Wzrost AS może nastąpić przy:

• obniżeniu kosztów produkcji,

• zwiększeniu dostępności do czynników produkcji lub obniżeniu cen energii.

poziom cen

Realny PKB




Poziom cen (wszystkich towarów)

AS

AS

Poziom cen

Produkt potencjalny

Produkt potencjalny

---