Wulkan, Studia Pedagogiczne, scenariusze

Pobierz cały dokument wulkan.studia.pedagogiczne.scenariusze.doc Rozmiar 835 KB

Fragment dokumentu:

Wulkan (z łac. Vulcanus - imię rzymskiego boga ognia) - miejsce na powierzchni Ziemi, z którego wydobywa się lawa, gazy wulkaniczne i materiał piroklastyczny. Terminu tego również używa się jako określenie form terenu powstałych wskutek działalności wulkanu, choć bardziej poprawne są takie terminy jak: góra wulkaniczna, stożek wulkaniczny, kopuła wulkaniczna czy wulkan tarczowy.

Wulkany

[edytuj] Rodzaje wulkanów

Wulkan
1. Komora wulkaniczna
2. Skała macierzysta
3. Kanał lawowy
4. Podnóże
5. Sill
6. Przewód boczny
7. Warstwy popiołu emitowanego przez wulkan
8. Zbocze
9. Warstwy lawy emitowanej prze wulkan
10. Gardziel
11. Stożek pasożytniczy
12. Potok lawowy 13. Komin
14. Krater
15. Chmura popiołu

Przekrój przez wulkan tufowy

Erupcja Stromboli w 1980 na wysokość 100 m. Kreskowane trajektorie są z powodu wyrzucania obracającego się nierównomiernie rozgrzanego materiału.

Aktywność wulkaniczna zmienia się wraz z czasem. Obserwowana aktywność wulkanów umożliwiła wprowadzenie ich podziału na wulkany:

• czynne - stale lub sporadycznie objawiające swoją działalność (np. Wezuwiusz, Etna, Stromboli),

• drzemiące - ich działalność obserwowano w czasach historycznych (np. Fuji, Tambora),

• wygasłe - ich działalność nie została zaobserwowana w czasach historycznych (np. stożki wulkaniczne w Niemczech i Polsce).

Szacuje się, że w ciągu ostatnich 10 tys. lat na kuli ziemskiej czynnych było 1500 wulkanów. W tym okresie miało miejsce około 7900 erupcji. Obecnie liczbę czynnych wulkanów szacuje się na około 600. Ponadto można spotkać kilka tysięcy nieczynnych wulkanów na lądzie oraz kilkadziesiąt tysięcy pod wodą.

Inny podział bierze pod uwagę miejsce, z którego wypływa magma. Wyróżnia się wówczas wulkany:

• stożkowe

• tarczowe

• linijne - magma wypływa z podłoża

Wulkany różnią się dominującym rodzajem materiału, jaki się z nich wydobywa:

• lawowe (efuzywne) - wypływa tylko lawa, ich erupcja ma łagodny przebieg. Dzielą się na:

• tarczowe (hawajskie) - niskie i rozległe (lawa z nich wypływająca jest rzadka, zasadowa, bazaltowa, o małej lepkości), osiągają szerokość nawet do 40 kilometrów.

• kopuły lawowe (bardzo gęsta, kwaśna, krzemionkowa lawa), które wyglądają jak pół sfery (kuli)

• stratowulkany (mieszane) - oprócz lawy wyrzucane są też inne materiały, należą do najbardziej eksplozywnych. Stratowulkany posiadają wysokie stożki (kąt nachylenia ok 30 stopni) (np. Wezuwiusz).

• eksplozywne - wyrzucają tzw. materiał piroklastyczny

• maary

  
  

  Pobierz cały dokument wulkan.studia.pedagogiczne.scenariusze.doc rozmiar 835 KB