Alergia

i

choroby alergiczne

Spis Treści:

1. Wstęp………………………………………………………………………………………………2

2. Czym jest Alergia? …………………………………………………………………….….2

1. Definicja alergii………………………………………………………………………2

2. Definicja alergenu………………………………………………………………….3

3. Rodzaje alergii……………………………………………………………………….3

4. Objawy alergii……………………………………………………………………….6

3. Czy jestem alergikiem? …………………………………………………………………6

4. Mierzenie stężenia alergenów…………………………………………………………7

5. Leczenie i odczulanie……………………………………………………………………..8

6. Choroby powiązane z alergią……………………………………………………….10

1. Astma…………………………………………………………………………………….10

2. Atopowe Zapalenie Skóry (AZS)………………………………………….14

3. Alergiczny Nieżyt Nosa…………………………………………………………16

4. Wstrząs Anafilaktyczny………………………………………………………..17

7. 10 Przykazań Alergika………………………………………………………………….19

8. Jak się uchronić przed alergią? …………………………………………………..20

9. Kalendarzyk alergika…………………………………………………………………….21

10. Ciekawostki ze świata alergii:………………………………………………………23

1. Znani i lubiani a schorowani……………………………………………..23

2. Natura w walce z chorobom.…………………………………………….25

11. Notatka dla Słuchacza.

Wstęp.

Każdego dnia wychodząc z domu do pracy, do szkoły, na spacer z psem czy po prostu aby zażyć świeżego powietrza mijamy setki a nie rzadko też tysiące czy w wielkich metropoliach nawet miliony ludzi. Różnych ludzi. Sąsiadów, znajomych, rodzinę… a przede wszystkim wielu nieznajomych. Każdy z nich jest inny. Kobiety i mężczyźni, osoby wysokie i niskie, chudzinki i tężsi ludzie.

O ile zimą większość z nich wygląda całkiem zwyczajnie i zdrowo to zapewne większa lub mniejsza ich część cierpi na różne choroby. Zadając pytanie stu przypadkowym osobom jestem pewna że ponad połowa stwierdziłaby że są na coś chorzy. Jedni na cukrzyce, inni borykają się z ciśnieniem. jeszcze inni mają problemy z sercem… Inne osoby wymieniłyby zwyczajne choroby takie jak grypa czy przeziębienie. Jednak wydaje mi się że jedną z najczęstszych odpowiedzi będzie: „Jestem alergikiem”.

Alergia uznawana jest już za chorobę cywilizacyjną i cierpi na nią coraz więcej osób. Strona jednego z leków alergicznych pragnąca pomóc alergikom podaje również ciekawe dane statystyczne iż w Europie co 4 dorosły a co 3 dziecko wykazuje cechy alergiczne z czego podatne na alergię są głównie kobiety (około 67%) a nieco mniej (około 39%) to osoby w wieku 15-29 lat. Ponad 40% badanych w ambulatorium programu ECAP respondentów ma dodatnie testy na powierzchownie występujące alergeny, a zmiany skórne deklaruje około 40-45% Polaków. To dość dużo.

W związku z tym rodzi się pytanie dla niektórych nie wyjaśnione…

Czym jest Alergia?

Termin alergia został użyty pierwotnie przez Clemensa Petera von Pirqueta, wiedeńskiego pediatrę i naukowca w 1906 roku. Oznacza on dosłownie odmienną reakcję (gr. allos- inny + ergos - reakcja). Definicja von Pirqueta obejmowała jednak pojęcia odporności i alergii. Zgodnie ze współczesnym stanem wiedzy, alergia nazywana inaczej uczuleniem lub nadwrażliwością (choć nie do końca słusznie, gdyż nie każda nadwrażliwość jest alergią) pojmowana jest jako nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego (immunologicznego), charakteryzująca się uszkodzeniem własnych tkanek w wyniku typowej odpowiedzi odpornościowej na określone czynniki (alergeny), które u zdrowych osób nie wywołują żadnych objawów chorobowych.

A czym jest ten winowajca wszystkiego alergen?

Alergenem może być dosłownie każda substancja obca z którą człowiek ma styczność. Ich liczbę szacuje się w dziesiątkach tysięcy, lecz zapewne jest ich znacznie więcej. Organizm alergika taką niegroźną substancje odbiera jako groźnego wroga i walczy z nim przy każdym spotkaniu.

W zależności od rodzaju i pochodzenia alergenu

wyróżniamy kilka rodzajów alergii:

Alergie pokarmowe - to takie gdy organizm reaguje obronnie na zjedzony przez chorego posiłek. Można być uczulonym na określony składnik danej rzeczy lub ogół. Rozwój alergii pokarmowych często następuje już w wieku niemowlęcym. Najczęściej i najsilniej objawia się u dzieci. Może też mieć podłoże genetyczne. Najczęstszymi alergenami pokarmowymi są:

• orzechy - stąd, jako zabezpieczenie prawne, często umieszczana na produktach spożywczych informacja o możliwości zawierania śladowych ilości orzechów lub migdałów

• ziarno sezamu

• ryby i inne owoce morza

• białko jaj

• soja

• mleko

• rośliny strączkowe

• kukurydza

• zboża (gluten)

• czekolada

• owoce (np. truskawki, cytrusy)

• przyprawy

Alergie wziewne zna chyba każdy z nas. Jest to rodzaj alergii w którym alergeny dostają się do organizmu przez układ oddechowy. Są bardziej lub mniej gwałtowne, acz zazwyczaj długo trwałe. Jeszcze pod koniec zimy w naszym klimacie zaczyna się intensywne pylenie roślin i w zasadzie trwa prawie cały rok. Taką alergię wziewną, gdzie to typowo pyłki roślin są odpowiedzialne za zmiany w naszym organizmie nazywamy Pyłkownicą. Nasz układ oddechowy może też reagować alergicznie na inne unoszące się w powietrzu drobinki. Najczęstszymi objawami alergii wziewnych jest nieżyt nosa, katar, kichanie, problemy z oddychaniem, napady astmy (gdyż to głównie Alergie wziewne są powodem astmy) oraz alergiczne zapalenie spojówek (zaczerwienienie oczu, łzawienie, swędzenie). Do Najpopularniejszych uczulających pyłków roślinnych należą:

• leszczyna

• olcha

• wiąz

• buk

• brzoza

• topola

• dąb

• wierzba

• jesion

• grab

• bez czarny

• lipa drobnolistna

• trawy

• babka lancetowata

• pokrzywa

• komosa

• szczaw

• bylica

Innymi popularnymi alergenami są przede wszystkim:

• dym papierosowy

• zarodniki pleśni

• kurz (znajdujące się w nim roztocza)

• niektóre substancje chemiczne np. związki akrylowe w klejach czy farbach

Alergie iniekcyjne to takie gdzie źródłem przedostania się alergenu do ciała człowieka jest zazwyczaj jego wstrzyknięcie (lub czasem zażycie). Zalicza się do nich przede wszystkim alergie na różnego rodzaju leki a także alergie na jad owadów. Ostre i zazwyczaj gwałtowne reakcje alergiczne iniekcyjne mogą kończyć się wstrząsem anafilaktycznym, zagrażającym życiu pacjenta. Najpopularniejsze alergeny dostające się na drodze iniekcji to:

• leki takie jak:

• penicylina i antybiotyki β-laktamowe

• sulfonamidy

• salicylany

• środki znieczulenia miejscowego

• Jad owadów błonkoskrzydłych głównie:

• Pszczoły

• Osy

• Szerszenie

Alergie kontaktowe to wszelkie nieprawidłowe reakcje skóry lub błon śluzowych na kontakt z alergenem. Powstają gdy mamy bezpośredni kontakt z alergenem przez naszą skórę np. dotykamy go, mamy na sobie. Główną rodziną z alergii kontaktowych są alergię odzwierzęce które stanową około 4% wszystkich alergii. Jeśli borykamy się ze stanami zapalnymi skóry na tle alergicznym (alergie skórne, atopowe zapalenie skóry), oprócz wizyty u alergologa, możemy też spróbować odwiedzić dermatologa specjalizującego się w leczeniu takich zmian. Najpopularniejszymi alergenami które działają przez skórę są np.:

• zwierzęta i ich wydzieliny

• sierść - głównie kota (połączenie śliny zwierzęcia, złuszczonego nabłonka i sierści)

• roztocze

• lateks

• konserwanty (azotany i azotyny, kwas benzoesowy oraz benzoesany)

• kosmetyki (krem, farba do włosów, szampon)

• produkty chemiczne (składniki gumy, żywice epoksydowe, związki akrylowe w klejach czy farbach, barwniki).

Dobrze! Skoro znamy już główne rodzaje alergii, to jednak należało by poznać również…

Jakie są główne objawy alergii?

Są dosyć oczywiste po zapoznaniu się z rodzajami alergii, lecz przytoczę je zebrane w jedną całość z podziałem na poszczególne części ciała na których się przejawia:

• Nos - obrzmienie śluzówki, nieżytu nosa, a w związku ze swędzeniem częste pocieranie nosa, wodnista wydzielina z nosa i towarzyszące temu napady kichania, zatkany nos

• Oczy - izolowane alergiczne zapalenie spojówek, zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie, łzawienie

• Drogi oddechowe - skurcz oskrzeli - świsty, trudność w oddychaniu, czasami pełnoobjawowy atak astmy, kaszel bez cech ostrej infekcji

• Uszy - uczucie pełności, osłabione słyszenie z powodu niedrożnej trąbki Eustachiusza

• Skóra - różne wysypki, egzema, pokrzywka, obrzęk (np. po użądleniu owada), uczucie swędzenia w obrębie zmienionych chorobowo miejsc

• Głowa - niezbyt powszechne bóle głowy, uczucie ociężałości.

Patrząc na listę tych prostych objawów może nie jedna osoba zadać sobie pytanie

Czy jestem alergikiem?

Odpowiedzi na to pytanie nie znajdzie się w żadnej książce ani aptece. Można eksperymentować z lekami czy pomagają albo nie robić nic i ignorować objawy. Lecz najprościej jest udać się do Alergologa. W rozpoznaniu choroby ważną rolę odgrywa dobrze przeprowadzony wywiad lekarza z pacjentem. Jeśli uznamy za słuszne można poprosić lekarza by wykonał bezbolesne testy skórne lub jak zajdzie taka potrzeba zlecił badania z krwi na konkretne już alergeny.

Jeśli chodzi o testy skórne to badanie polega na celowym spowodowaniu kontaktu alergenu podejrzanego o wywołanie objawów chorobowych ze skórą, a następnie na interpretacji powstałych zmian skórnych (bąbel, rumień, naciek). Nanosi się niewielką kropelkę zazwyczaj na rękę lub plecy i delikatnie igiełką lub specjalnym ostrzem nakłuwa naskórek by ułatwić kontrolowane wniknięcie alergenu do organizmu.

Po 15 minutach mamy już gotowe wyniki. Dla celów porównawczych wykonuje się próbę z roztworem histaminy w rozcieńczeniu 1:10 000 podanym w identyczny sposób. Niekiedy stosuje się także próbę ślepą, podając śródskórnie lub nanosząc na zadrapanie wodę destylowaną. W zależności od tego jak zachowa się skóra i organizm tak silna (lub zerowa) jest alergia.

Wynik podaje się, stosując trójstopniową skalę:

+ - bąbel o średnicy do 5 mm

++ - bąbel o średnicy do 1 cm z towarzyszącą otoczką rumieniową

+++ - bąbel z szerokim pasmem rumienia i charakterystycznymi "nibynóżkami"

Badania z krwi są oczywiście bardziej dokładne ale zazwyczaj już testy skórne wyjaśniają dlaczego się źle czujemy.

A skoro wiemy już co nam dolega to może warto by wiedzieć również

jak mierzy się stężenie alergenu w otoczeniu?

Ośrodki badawcze robią to przy pomocy specjalnych maszyn. Badania prowadzone są aparatami, w których przezroczysta taśma pokryta lepikiem owinięta jest na bębnie poruszanym przez mechanizm zegarowy z prędkością 2 mm na godzinę. Powietrze, wciągane do wnętrza aparatu przez silnik elektryczny, kierowane jest przez wąską szczelinę wlotową na przesuwającą się taśmę.

Aparat zasysa 10 litrów powietrza na minutę. Znając objętość powietrza oraz szybkość przesuwu taśmy poddawanej analizie mikroskopowej, możemy przedstawić wyniki w przeliczeniu na ziarna i spory grzybowe w 1 metrze sześciennym powietrza. Taśma, do której przylgnęły ziarna pyłku roślin i spory grzybowe z powietrza atmosferycznego, po wyjęciu z aparatu pomiarowego jest cięta na 48-milimetrowe odcinki, które odpowiadają okresom 24-godzinnym (taśma porusza się z prędkością 2 mm na godzinę). Analizie mikroskopowej poddaje się wybiórczo co 2 lub co 4 pas (w zależności od stosowanego powiększenia mikroskopu).

Łatwiejsze do przeprowadzenia, tańsze i szybsze są metody pośrednie, oparte na badaniu stężenia w badanej próbce guaniny - aminokwasu obecnego w odchodach roztoczy.

Znacznie dokładniejsze, przy jednocześnie niewiele wyższych kosztach pomiaru, są testy immunologiczne wykorzystywane do wykrycia obecności alergenu Der p 1 w próbkach kurzu domowego. Pomiar wymaga zebrania próbki kurzu do specjalnego próbnika (w zestawie z odczynnikami) zakładanego na rurę wlotową odkurzacza, a następnie wymieszaniu zebranej próbki kurzu z odczynnikiem. Po dokładnym wymieszaniu próbki kurzu z roztworem wykonuje się prosty test , a wynik uzyskuje się już po kilku minutach. Testy immunologiczne są tanie i szybkie w wykonaniu, nie wymagają specjalistycznych umiejętności (jak w przypadku rozpoznawania gatunków roztoczy) i są powszechnie dostępne zarówno dla lekarzy, jak i chorych.

A jeśli już wiemy na co jesteśmy uczuleni i wiemy jakie alergeny nas otaczają to będąc pod stałą opieką lekarską alergologa możemy

śmiało podjąć leczenie.

Najlepszą metodą terapeutyczną jest unikanie kontaktu z czynnikami alergizującymi. Nie zawsze jest to jednak możliwe, dlatego często konieczne jest stosowanie farmakoterapii lub przeprowadzenie swoistej immunoterapii. Farmakologiczne leczenie alergii ma na celu złagodzenie objawów chorobowych i zahamowanie uwalniania i działania mediatorów prozapalnych, doprowadzający do nasilenia objawów. Nie likwiduje ona przyczyny choroby. W leczeniu alergii najczęściej stosowanymi grupami leków są:

• leki przeciwhistaminowe inaczej antagoniści receptorów H₁ - blokują końcowy etap reakcji alergicznej, uniemożliwiając połączenie się uwolnionej histaminy z receptorem i wyzwolenie efektu biologicznego (np. skurcz mięśni gładkich oskrzeli). Leki przeciwhistaminowe nowej generacji jak bilastyna (stosowana w leczeniu alergicznego nieżytu nosa i zapalenia spojówek oraz pokrzywki) działają przy tym przeciwzapalnie. Dzięki silnemu wiązaniu z receptorem H1, a w niewielkim z innymi receptorami, preparaty typu bilastyna nie posiadają prawie żadnych istotnych działań niepożądanych w odróżnieniu od leków przeciwhistaminowych I generacji.

Przykłady: leki I generacji: klemastyna, prometazyna; leki II generacji: bilastyna, cetyryzyna, loratadyna, desloratadyna, azelastyna, azatydyna

• Leki przeciwleukotrienowe- hamują syntezę leukotrienów cysteinylowych lub blokują receptory leukotrienowe w ścianie oskrzeli.

Przykłady: inhibitory biosyntezy: zileuton, genleuton; antagoniści receptorów leukotrienowych: montelukast, zafirlukast

• glikokortykosteroidy- stosowane zarówno systemowo (doustnie) jak również w postaci wziewnej lub donosowej. Mają również zastosowanie w różnego rodzaju maściach i kremach.

• adrenalina - osoby cierpiące na poważne odczyny alergiczne z ryzykiem wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego powinny nosić ze sobą strzykawki z adrenaliną, która jest lekiem pierwszego rzutu w anafilaksji.

Inną metodą od stałego zażywania leków jest Immunoterapia swoistym antygenem (potocznie zwana odczulaniem), wywołującym u chorego reakcje alergiczne. Prowadzi ona do zmniejszenia nasilenia lub całkowitego ustąpienia objawów uczuleniowych. Zasadą terapii jest systematyczne podawanie (najczęściej podskórne) wzrastających dawek antygenu. Metodę tę opracowali w 1911 roku doktorzy Leonard Noon i John Freeman ze szpitala St. Mary w Londynie. Sukcesywnie udoskonalana stosowana jest do dziś. Obecnie dostępne badania kliniczne wykazały skuteczność swoistej immunoterapii w leczeniu między innymi bardzo groźnego zwłaszcza wiosenno-letnią porą alergii na jad owadów błonkoskrzydłych.

Skoro mowa już o niebezpieczeństwach… Leczenie alergii lub też jego brak czasem doprowadza często do różnych

chorób alergicznych

Należą do nich między innymi:

• Astma

• Atopowe Zapalenie Skóry (AZS)

• Alergiczny Nieżyt Nosa

• Wstrząs Anafilaktyczny

Postaram się po krótce przedstawić każdą z tych chorób, być może ku przestrodze dla osób nie będących zwolennikami leczenia, iż alergia to nie są przelewki. Można z nią śmiało żyć, ale trzeba to umieć.

Astma

jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek i substancji w organizmie. Prowadzi ona do nadmiernego kurczenia się oskrzeli, co z kolei powoduje uczucie duszności, trudności w oddychaniu czy ucisku w klatce piersiowej. Objawy astmy czasami mogą ustępować samoistnie, czasami jednak dopiero po zastosowaniu odpowiednich leków. Do podstawowych objawów astmy oskrzelowej należą:

• Duszność, która ma charakter napadowy i zmiennie nasilony. Jest to głównie duszność wydechowa („niemożność wypuszczenia powietrza”). Duszność może pojawić się o każdej porze dnia i nocy. Często chorzy dodatkowo skarżą się w przypadku napadu duszności na uczucie ucisku na klatkę piersiową.

• Świszczący oddech.

• Kaszel - suchy, który często towarzyszy duszności, ale czasami może być jedynym objawem choroby.

W diagnostyce astmy istotny jest wywiad oraz badanie lekarskie. Astmę można podejrzewać, jeżeli pacjent podaje występowanie charakterystycznych objawów choroby. Dodatkowo podczas badania lekarz może stwierdzić przy osłuchiwaniu świsty i furczenia. Widoczny jest także wydłużony oddech oraz praca dodatkowych mięśni oddechowych i przyspieszona czynność serca.

Podstawowym badaniem dodatkowym w diagnostyce astmy jest spirometria. Badanie polega na pomiarze pojemności życiowej płuc oraz jej składowych. Podczas badania pacjent oddycha przez ustnik połączony z aparaturą pomiarową. W pierwszej kolejności badany oddycha spokojnie, potem wykonuje powolny, możliwie najgłębszy wdech, a następnie maksymalny wydech. Manewr powtarza się kilkukrotnie. U osób chorych w badaniu tym występują cechy obturacji, czyli zwężenia dróg oddechowych. Świadczyć o tym może zmniejszenie takich parametrów jak szczytowy przepływ wydechowy (PEF).

Wyróżniamy 4 podstawowe rodzaje astmy:

• Astma sporadyczna - krótkotrwałe zaostrzenia choroby nie częściej niż raz w tygodniu. Objawy nocne występują nie częściej niż 2 razy w miesiącu.

• Astma przewlekłą lekka - zaostrzenia częściej niż raz w tygodniu, ale nie codziennie. Objawy nocne częściej niż 2 razy w miesiącu i mogą powodowaćzaburzenia snu i utrudniać dzienną aktywność.

• Astma przewlekła umiarkowana - napady astmy występują codziennie, objawy nocne częściej niż raz w tygodniu. Zaostrzenia zaburzają dzienną aktywność i sen.

• Astma przewlekła ciężka - zaostrzenia znacznego stopnia, występujące codziennie. Objawy nocne częste. Znaczne ograniczenie aktywności fizycznej.

Astma jest chorobą przewlekłą, której nie można wyleczyć. Na szczęście większość zachorowań charakteryzuje się lekkim lub umiarkowanym przebiegiem i okres bez objawów duszności stanowi dużo dłuższą część życia astmatyka niż okres zaostrzeń. Możliwe jest jej kontrolowanie polegające na:

• Opanowywaniu objawów.

• Zapobieganiu występowaniu napadów astmy oraz jej zaostrzeń.

• Utrzymywaniu wydolności chorego i jego układu oddechowego na jak najwyższym poziomie poprzez zapobieganie nieodwracalnym zmianom ograniczającym przepływ powietrza przez drogi oddechowe.

Wymienione cele osiąga się poprzez:

• Eliminację czynników wywołujących zaostrzenia.

• Leczenie przewlekłe.

• Leczenie doraźne zaostrzeń choroby.

W farmakoterapii stosujemy leki kontrolujące przebieg choroby (przyjmowane na stałe) oraz przyjmowane doraźnie (działające objawowo, przyjmowane doraźnie w razie napadu). Do pierwszej grupy zaliczamy:

• Glikokortykosteroidy (sterydy) - są one najskuteczniejszymi lekami przeciwzapalnymi stosowanymi w przypadku astmy. Zmniejszają objawy choroby, nadreaktywność oskrzeli, częstość zaostrzeń i w konsekwencji poprawiają jakość życia

• Kromony - obecnie mają ograniczone zastosowanie, głównie ze względu na ich mniejszą skuteczność w hamowaniu reakcji zapalnej w porównaniu do wyżej wymienionych glikokortykosteroidów. Podaje się je między innymi w przypadku astmy wywoływanej wysiłkiem fizycznym lub ekspozycją na zimne powietrze.

• Długo działające beta2-mimetyki przyjmowane w postaci wziewnej (np. formoterol) - stosowane są zawsze w połączeniu z glikokortykosteroidami. Działają one na mięśniówkę gładką, m.in. oskrzeli, powodując jej rozkurcz.

• Metyloksantyny, na przykład teofilina, aminofilina, w postaci o przedłużonym uwalnianiu - pomocne są w opanowywaniu zwłaszcza nocnych objawów w przypadkach, gdy same leki przeciwzapalne są niewystarczające.

• Leki przeciwleukotrienowe - powodują rozszerzenie oskrzeli, poprawiając jednocześnie czynność płuc − zmniejszając w ten sposób objawy i częstość zaostrzeń. Efekty ich działania w porównaniu np. do glikokortykosteroidów są niewielkie, toteż ich udział w leczeniu często sprowadza się do bycia lekiem towarzyszącym, pozwalającym zmniejszyć stosowaną dawkę glikokortykosteroidów.

• Monoklonalne przeciwciało anty-IgE - stosunkowo nowy lek biologiczny, wiążący krążące we krwi przeciwciała IgE biorące udział w reakcjach alergicznych. Wskazaniem podawania monoklonalnych przeciwciał jest ciężka postać astmy o charakterze alergicznym.

• Immunoterapia swoista („odczulanie”) − ma zastosowanie w przypadku astmy na podłożu alergicznym. Jej zastosowanie pozwala zmniejszyć objawy astmy i zużycie leków.

Leki stosowane doraźnie, w celu przerwania napadu astmy:

• Szybko działające B2-mimetyki wziewne (np. salbutamol) - jak sama nazwa wskazuje, czas ich działania jest szybki, co pozwala stosować je w przypadku napadu duszności.

• Bromek ipratropium jest to także szybko działający lek rozszerzający oskrzela (chociaż o słabszym działaniu niż wyżej wymienione b2-mimetyki).

• Tlen - podawany jest jak najwcześniej wszystkim chorym z ciężkim napadem duszności w celu zniesienia hipoksemii (niedotlenienia).

U większości chorych regularne i odpowiednie leczenie przynosi pożądane efekty. Odległe, czyli oceniane po wielu latach, wyniki podleczenia astmy się dobre. Astmatycy mogą w miarę normalnie funkcjonować.

Atopowe Zapalenie Skóry (AZS)

(ang. Atopic dermatitis, łac. Dermatitis atopica, zwane też wypryskiem atopowym, egzemą, a niegdyś świerzbiączką (łac. prurigo) Besniera, wypryskiem alergicznym lub alergicznym zapaleniem skóry) Potocznie zwana również Atopią to choroba na całe życie.

Najczęściej pojawia się u noworodków lub między 6. a 7. rokiem życia. Z upływem czasu choroba coraz bardziej się wycisza, a objawy są mniej dokuczliwe. Nie wolno jednak zapominać o odpowiedniej pielęgnacji skóry, a przede wszystkim dokładnym jej natłuszczaniu, zwłaszcza po kąpieli, natrysku czy pływaniu w basenie. Skóra chorego pod wpływem substancji drażniących (np. mydło, rozpuszczalniki), alergenów (np. roztocze, sierść) lub pewnych pokarmów (np. jajka, mleko, czekolada), traci barierę ochronną zbudowaną z lipidów (tzw. płaszcz lipidowy) i pada ofiarą innych szkodliwych substancji pochodzenia zewnętrznego.

Pomimo postępu jaki dokonał się w dziedzinie alergologii etiologia i patomechanizm atopowego zapalenie skóry nie są do końca wyjaśnione. Dużą rolę w powstawaniu AZS pełnią czynniki genetyczne. Podstawowymi czynnikami, które decydują o rozwoju objawów klinicznych są genetycznie uwarunkowane zaburzenia mechanizmów regulujących, prowadzących do nadprodukcji przeciwciał IgE (ATOPIA). 

Opracowano kryteria rozpoznawcze AZS (kryteria Hannifina-Rajki).

Kryteria większe	Kryteria mniejsze
świąd  przewlekły i nawrotowy przebieg  charakterystyczna morfologia zmian i ich lokalizacja osobniczy lub rodzinny wywiad atopowy	suchość skóry rybia łuska natychmiastowe reakcje skórne podwyższony poziom IgE wczesny wiek wystąpienia zmian skłonność do nawrotowych zakażeń skóry nieswoisty wyprysk rąk i / lub stóp wyprysk sutków zapalenie czerwieni warg nawrotowe zapalenia spojówek fałd Dennie - Morgana stożek rogówki	zaćma zacienienie wokół oczu łupież biały fałd szyjny świąd po spoceniu nietolerancja pokarmów nietolerancja wełny zaostrzenie po zdenerwowaniu biały dermografizm rumień twarzy akcentacja mieszków włosowych

Do rozpoznania AZS wystarczające jest spełnienie 3 spośród 4 głównych kryteriów; mniejsze kryteria mają znaczenie uzupełniające.

W obrazie klinicznym AZS zwykle występują różnorodne wykwity skórne. Do zmian ostrych należą silnie swędzące, rumieniowe grudki i pęcherzyki na rumieniowym podłożu. Mogą współistnieć przeczosy i nadżerki, sączenie surowicznej wydzieliny. W zmianach podostrych występuje rumień, przeczosy i złuszczenie. Natomiast przewlekle zmieniona skóra jest zgrubiała z charakterystycznie wzmożonym rysunkiem powierzchni oraz występowaniem zwłókniałych grudek.

W przebiegu AZS można wyróżnić trzy fazy:

1 okres - wyprysk atopowy okresu niemowlęcego - do 2 roku życia;

2 okres - wyprysk atopowy późnego dzieciństwa - do 12 roku życia;

3 okres - wyprysk atopowy okresu młodzieńczego i osób dorosłych;

W postaci niemowlęcej choroba obejmuje początkowo wyprostne powierzchnie kończyn, twarz, tułów, szyję, natomiast zajęcie zgięciowych powierzchni kończyn, dołów łokciowych i podkolanowych występuje w przewlekłym AZS u starszych dzieci i dorosłych.

Jeśli chodzi o leczenie Atopowego Zapalenia Skóry to wyróżniamy dwie metody:

Leczenie przyczynowe

Jeśli można stwierdzić czynniki uczulające, leczenie polega na eliminacji ich z otoczenia lub pokarmów chorego. Można też podejmować próby odczulania.

Leczenie objawowe

• środki przeciwhistaminowe

• kortykosteroidy ogólnie w okresie zaostrzeń i miejscowo w postaci maści, z unikaniem zaróbki lanolinowej (chorzy często są na nią wrażliwi)

• leki immunosupresyjne

• fotochemioterapia (PUVA), fototerapia - naświetlania UVA i UVB

• pielęgnacja i natłuszczanie skóry

• specjalistyczna odzież lecznicza

• metoda mokrych opatrunków

Alergiczny Nieżyt Nosa (ANN)

Katar sienny (ang. allergic rhinitis)) lub alergiczne sezonowe zapalenie błony śluzowej nosa (ang. Seasonal Allergic Rhinitis - SAR) definiowane jako objawowe zapalenie błony śluzowej nosa wywołane reakcją IgE zależną. Wskutek reakcji organizmu na alergen immunoglobuliny dróg oddechowych powodują uwalnianie przez mastocyty i bazofilehistaminy drażniącej błonę śluzową nosa. Odnośnie do kataru siennego używa się też pojęcia pyłkowica (pollinosis), które obejmuje sezonowe, alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa i spojówek wraz z dolegliwościami towarzyszącymi, jak napady astmy oskrzelowej, alergiczne reakcje skóry lub przewodu pokarmowego. Alergiczny nieżyt nosa występuje zarówno u niemowląt, jak i u dzieci starszych. Towarzyszy astmie u 50-70% pacjentów, a jego występowanie w populacji ogólnej ocenia się na 5 do 15%. Nieżyt pyłkowy nosa ujawnia się pomiędzy 7-14. rokiem życia. Do 6. roku życia istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia astmy, po 6. roku życia - głównie ryzyko rozwoju alergicznego nieżytu nosa.

Objawy Alergicznego Nieżytu Nosa

• wielokrotne kichnięcia

• obfita wydzielina z nosa (wodnista lub wodnistośluzowa)

• świąd w nosie

• zatkanie nosa - jedno lub obustronne

• zapalenie spojówek objawiające się zaczerwienieniem, łzawieniem, światłowstrętem oraz świądem oczu

• ból głowy

• zaburzenia snu

• problemy z koncentracją

• ogólne przemęczenie

• w mniejszej liczbie przypadków występują objawy ze strony oskrzeli oraz napady astmatyczne

Leczenie ANN powinno rozpocząć się od usunięcia wszelkich nieprawidłowości w jamach nosowych. W przypadku istnienia skrzywienia listwy lub kolców przegrody, polipów lub przerostów powodujących upośledzenie drożności nosa, usunięcie tych zmian jest konieczne. Leczenie to obejmuje również zmniejszenie objętości małżowin nosowych, usunięcie chorobowo zmienionych tkanek oraz przerwanie parasympatycznego unerwienia błony śluzowej nosa. Podstawą leczenia kataru siennego jest wyłączenie z otoczenia lub z pokarmów alergenów, o ile uda się stwierdzić przyczynowe ich działanie. W przypadkach znalezienia działającego alergenu konieczne jest, obok wyeliminowania go, odczulanie swoiste jako metoda leczenia przyczynowego. W leczeniu objawowym kataru siennego stosuje się środki antyhistaminowe, których rola polega na hamowaniu dystrybucji mediatorów odczynu zapalnego. Popularne są również podawane miejscowo kortykosteroidy, działające nie tylko na późną fazę reakcji atopowej, ale również we wczesnej fazie rozwoju schorzenia, powodując ustąpienie objawów. Powikłania:

• zwiększenie objawów alergicznych

• rozwój astmy oskrzelowej

• osłabienie odporności śluzówki nosa predysponujące do zachorowania na katar o podłożu bakteryjnym czy wirusowym.

Wstrząs Anafilaktyczny (anafilaksja)

Jest to najsilniejsza z możliwych reakcji alergicznych mogąca doprowadzić nawet do śmierci alergika. Najczęściej zachodzi on wśród alergików iniekcyjnych i zazwyczaj już mała dawka alergenu może do niego dorowadzić. Objawy sugerujące wstrząs anafilaktyczny

• duszność i poważne problemy z oddychaniem oraz towarzyszący im świszczący oddech

• ostra reakcja układu pokarmowego z silnym bólem brzucha, często z bardzo intensywną biegunką lub/i wymiotami

• rozległe wypryski ze znacznie nasilonym świądem

• spadek ciśnienia tętniczego krwi

• wzrost tętna

• obrzęki tkanki podskórnej

• „zimny pot”

• utrata przytomności

Gdy tylko zorientujesz się, że z alergikiem dzieje się coś złego, zacznij mu udzielać pierwszej pomocy. Oto kolejność działań (zapamiętaj ją lub schowaj kartkę z radami np. w portfelu).

1. Przerwij kontakt z alergenem - jeśli wstrząs jest efektem uczulenia na jad owadów, rozejrzyj się, czy nie ma w pobliżu np. os, czy pszczół (jeśli są, przeprowadź chorego w inne miejsce). Jeśli żądło tkwi w skórze, usuń je, by nie wydzieliło kolejnej porcji jadu.

2. Oceń stan chorego - czy ma problem z oddychaniem, czuje postępujące osłabienie (związane jest głownie z gwałtownym spadkiem ciśnienia krwi), czy nie traci świadomości (jeśli nie, mów cały czas do niego, uspokajającym głosem, dowiedz się też, czy ma przy sobie jakieś leki przeciw alergii i na co jeszcze może być uczulony).

3. Wezwij pogotowie - opisz lokalizację, stan chorego. Jeśli wiesz, powiedz, co wywołało wstrząs. Nie rozłączaj się, nim dyspozytor nie potwierdzi, że przyjął zgłoszenie. Pamiętaj też, że możesz poprosić go, aby pozostał na linii i udzielał ci dalszych szczegółowych instrukcji (zwłaszcza w wypadku resuscytacji, patrz też punkt. 5).

4. Zrób zastrzyk z adrenaliny (epinefryny) - instrukcja poniżej.

5. Zapewnij bezpieczną pozycję - rozepnij ubranie chorego, by ułatwić mu oddychanie, a potem... Jeśli jest przytomny, połóż go z nogami uniesionymi nieco do góry. Jest nieprzytomny, ale oddycha? Połóż go na boku. Jeżeli stracił przytomność i nie oddycha, połóż go na wznak i rozpocznij resuscytację. Polega ona na robieniu masażu serca (30 zdecydowanych rytmicznych uciśnięć klatki piersiowej), na przemian ze sztucznym oddychaniem (2 wdechy).

Odbiegając od tak drastycznych wypadków alergicznych to Oto kilka prostych

10 Przykazań Alergika

zaproponowanych przez stronę jednego z leków alergicznych CetAlerginu, które ułatwią alergikowi codzienne funkcjonowanie z chorobą:

• Pamiętaj! Alergia to nie wyrok. Pozytywne nastawienie może pomóc znaleźć odpowiedni sposób na „wroga”. Poza tym nie zapominaj, że odpowiedni tryb życia często pozwala trwale uwolnić się od uciążliwych objawów.

• Zadbaj o stałą opiekę alergologa. Lekarz skieruje Cię na odpowiednie badania i dobierze stosowna terapię. Unikaj tego, co Ci szkodzi! Możliwie dokładne wyeliminowanie konkretnych alergenów z pożywienia i otoczenia alergika pozwala na osiągnięcie równowagi organizmu i uwolnienie się od dokuczliwych reakcji alergicznych. Dość często zdarza się, że jeśli chory przez dłuższy czas nie styka się z niektórymi alergenami, nadwrażliwość trwale zanika. Nie eliminuje to jednak podwyższonej podatności na inne alergie.

• Ostrożnie wprowadzaj nowe potrawy! Jeśli jesteś alergikiem musisz zwracać wyjątkową uwagę na nowości wprowadzane do Twego jadłospisu. Zaczynaj od małych ilości, szczególnie w przypadku produktów uznawanych za silnie uczulające (np. ryby, orzechy, soja). Jeśli nie zaobserwujesz żadnej reakcji, możesz stopniowo zwiększać porcje. Pamiętaj, że niektóre alergeny pokarmowe mogą wywoływać anafilaksję.

• Unikaj alkoholu! Alkohol może wzmagać objawy alergii. Dlatego, jeśli w ogóle spożywasz alkohol, rób to ostrożnie i w niewielkich ilościach.

• Ostrożnie ze słońcem! Poza tym, że promieniowanie UVA i UVB samo w sobie dość często uczula, to dodatkowo jest też czynnikiem drażniącym. Delikatna skóra alergików jest dużo bardziej podatna na niekorzystny wpływ promieniowania słonecznego niż zdrowych osób i może nasilać objawy skórne alergii.

• Leki przeciwalergiczne pomogą przetrwać najtrudniejszy okres. Leki przeciwalergiczne uwalniają od wielu objawów alergii.

• Skutecznie walcz z kurzem! Kurz to trudny „rywal” dla wielu alergików. Nie da się go zupełnie pozbyć, ale można usunąć z mieszkania niektóre meble i przedmioty, takie jak dywany, liczne bibeloty czy zasłony, na których się zbiera i które stają się idealnym miejscem do rozwoju roztoczy. Używanie odkurzaczy ze specjalnym, wodnym filtrem zapobiegnie rozpylaniu wokół kurzu podczas sprzątania.

• Odpowiednio nawilżaj sucha skórę emolientami! Skóra wielu alergików jest bardzo wrażliwa i podatna na podrażnienia. Emolienty to kosmetyki przygotowywane specjalnie dla alergików, w tym także osób z AZS. Pomagają zachować prawidłowe nawilżenie skóry, co sprawia, że jest ona mniej podatna na powstawanie na jej powierzchni stanów zapalnych.

• Jeśli wybierasz się na testy alergologiczne, odstaw leki antyhistaminowe! Przede wszystkim dotyczy to testów skórnych i kontaktowych, które badają reakcje organizmu na antygeny. Leki hamujące wydzielanie histaminy nie pozwolą na uzyskanie miarodajnych wyników.

Będąc pod koniec mojego wywodu zapewne wiele osób się zastanawia

czy można jakoś zapobiegać alergii?

Na to pytanie odpowiedzą wam cytaty z atrykułu dr med. Monika Świerczyńska-Krępa „To, czy dana osoba zachoruje na alergię i na co będzie uczulona, zależy od genów, które otrzymała od swoich przodków. Alergię przekazuje nie jeden, lecz co najmniej kilkadziesiąt genów.”

„Jak dotąd jednak nie udało się ustalić, jak uniknąć zachorowania na alergię. Na pewno nie powinno się palić w ciąży i po urodzeniu się dziecka, ponieważ wiadomo, że zwiększa to ryzyko wystąpienia u niego alergii. Ochronny wpływ może mieć karmienie piersią niemowlęcia do 4.—6. miesiąca życia i ostrożne wprowadzanie do jego diety nowych pokarmów po 6. miesiącu życia. Wyniki badań nad zastosowaniem probiotyków (tzw. dobrych bakterii zawartych w produktach mlecznych) w diecie czy unikania kontaktu z alergenami zwierząt we wczesnym dzieciństwie (np. kota) jako metod zapobiegających alergii są sprzeczne.”

Jednak moim zdaniem każdy niestety może zostać alergikiem. Coraz częściej mówi się o tym że dorosłe a nawet starsze osoby dostają alergii. Wiem, że alergia potrafi przechodzić w stan letargu i nie ujawniać się nawet długi czas, ale chyba nie prawie całe życie? A skoro tak to już wcześniej byliśmy alergikami tylko że choroba się nie ujawniała.

Jeśli więc większość z nas jest alergikami to pomóc może w lepszym życiu

Kalendarzyk pyleń

Jest to zbiór informacji na temat stężenia pyłków roślinnych w powietrzu na przestrzeni roku i w poszczególnych regionach geograficznych. Opracowywaniem kalendarza pylenia roślin zajmują się regionalne stacje monitoringu aerobiologicznego właściwe dla danego kraju lub regionu geograficznego. Kalendarzyk ten mówi kiedy pylenie jest najsilniejsze a kiedy najsłabsze. Zamieszczę pod spodem przykładowy kalendarzyk, który mówi o najpopularniejszych alergenach pyłków by pokazać na czym to polega.

1. W Formie tabeli danych:

Roślina	początek	koniec	nasilenie
Leszczyna	koniec stycznia/początek lutego	połowa kwietnia	stałe
Olsza	połowa lutego	połowa kwietnia	marzec
Brzoza	kwiecień	połowa maja	IV - V
Topola	marzec	kwiecień	IV
Dąb	połowa kwietnia	koniec maja	IV - V
Trawy	maj	połowa września	VI - VII
Babka	maj	połowa września	stałe
Szczaw	maj	koniec sierpnia	stałe
Pokrzywa	maj	koniec września	VI - VIII
Komosa	koniec czerwca	połowa września	stałe
Bylica	połowa lipca	koniec września	VII - VIII
Ambrozja	sierpień	wrzesień	stałe
Cladosporium	początek kwietnia	początek października	VI - IX
Alternaria	początek kwietnia	początek października	VI - IX

2. W postaci graficznej




A już na koniec kilka

ciekawostek ze świata Alergii

1. Znani i Lubiani a schorowani, czyli sławni astmatycy i ich podejście do Astmy oraz podejście do leków.

W naszym kraju trwała nagonka na norweską biegaczkę o to że cierpi na astmę i zażywa leki, co w oczach niektórych było uznawane za legalny doping. Jednak niewielu kibiców zdaje sobie sprawę, że wielu polskich sportowców również cierpi na tę chorobę. Większość polskich kibiców nie ma żadnych złudzeń: Marit Bjoergen powinna startować na... paraolimpiadzie!

Pamięć bywa jednak krótka! Wielu naszych wybitnych sportowców osiągało wielkie sukcesy chorując właśnie na astmę. Wtedy nikomu ten fakt nie przeszkadzał. Przykłady? Proszę bardzo...

1. Otylia Jędrzejczak - Pływaczka z Rudy Śląskiej ma na swoim koncie trzy medale olimpijskie i wiele zdobytych na mistrzostwach świata czy Europy. Mimo że jest astmatyczką.

„Uważam, że astma to choroba, która nie zabrania uprawiania sportu. Mój przykład pokazuje, iż można być sportowcem na najwyższym poziomie. Lekarstwami pomagałam sobie tylko w tych najtrudniejszych momentach. Wbrew opiniom nie podniosło to moich wyników w górę i byłam na równi ze zdrowymi rywalkami. Leki nam pomagają w tym, aby być na tym samym poziomie, co ludzie bez astmy” - wyznała Otylia Jędrzejczak w ramach akcji "Aktywni z astmą".

2. Robert Korzeniowski - Czterokrotny złoty medalista IO przeszedł tysiące kilometrów. Dzięki temu stał się sławny w całym kraju i dziś wciąż jest poważany w środowisku sportowym. Także u niego wykryto astmę i to w bardzo młodym wieku.

Korzeniowski miał zaledwie kilkanaście lat, gdy lekarze stwierdzili u niego taką przypadłość. Mimo to realizował się w sporcie pokazując, że ta choroba wcale nie przekreśla szans na osiąganie sukcesów. U niego wykryto astmę powysiłkową i bez farmaceutycznego wspomagania ryzykowałby zbyt wiele.

3. Leszek Blanik - Kolejny złoty medalista z tą "niewygodną" chorobą. Polski gimnastyk dziś już jest na sportowej emeryturze, ale i on przez całą karierę musiał walczyć z astmą. Jego wyniki także są dowodem na to, że z tą chorobą można normalnie trenować. Jego dyscyplina wymaga zupełnie innego wysiłku. Dlatego też ciężko mówić, czy astma miała jakikolwiek wpływ na osiągane wyniki. Choć otrzymał zgodę na stosowanie leków, to był stale kontrolowany. Wyznaje też że: „Można lekko rzucić, że ktoś, kto bierze takie leki, zwiększa wydolność o 20, czy 30 procent. Ale prawda jest taka - i o tym mówią wszyscy eksperci - że te leki tylko przywracają chorej osobie normalne funkcjonowanie organizmu. Jeśli zastosowałby je zdrowy człowiek, oczywiście w wyznaczonych dawkach, nic by na tym nie zyskał.”

4. Tomasz Sikora- Biathlon jest chyba najbliższy biegom narciarskim. Dlatego też sporo na temat działania leków dla astmatyków mógłby powiedzieć Tomasz Sikora. Tak, on też chorował i zdobywał medale na największych imprezach.

Poza tym w Polsce z astmą borykają się: dziennikarka i podróżniczka Martyna Wojciechowska, piłkarz Damian Gorawski, młoda wokalista jazzowa Karolina Glazer, a wcześniej artystka Kalina Jędrusik. Wśród zagranicznych „gwiazd” na astmę chorują m.in. Lisa Minelli i Charlize Theron.

Znani sportowcy są dowodem na to, że z astmą można normalnie żyć. Choroba u wszystkich powinna być leczona. Jeśli nie jest, ci ludzie cierpią. Sportowcy powinni być traktowani tak samo jak inni, a nie gorzej, dlatego że są sportowcami. To podstawowe założenie - mówi w "Gazecie Wyborczej" profersor Marek Kowalski.

Na koniec ciekawostka. Podczas igrzysk olimpijskich w Pekinie aż 27 reprezentantów Polski było chorych na astmę. Jednak to nie spowodowało, że mieliśmy zalew w postaci medali.

2. Z Naturą za pan Brat czyli naturalna pomoc dla skóry!

AZS potrafi dać się we znaki. Wiele osób ucieka się do naturalnych metod leczenia. Dobrze się kąpać np. w krochmalu lub kisielku z siemienia lnianego. Najczęstszym błędem jest smarowanie chorych miejsc lub całego ciała specyfikami z kitem pszczelim. Może się to skończyć bardzo bolesnymi ranami, które trzeba już będzie leczyć w szpitalu. Cierpiący na AZS nie powinni też stosować żadnych leków ani płynów na spirytusie (np. perfum i toników).

Bierz prysznic zamiast kąpieli, Nie używaj zwykłych mydeł ani płynów do kąpieli, stosuj syntetyczne detergenty (tzw. syndety) nie zawierające zwykłego mydła. Przed prysznicem natrzyj się substancją ochronną lub wlej ją do wanny.

Ważne jest by po kąpieli natłuścić wilgotną i ciepłą skórę. Uwaga! Natłuścić trzeba w ciągu koło 5 max 10 minut póki pory w skórze są otwarte a skóra przyjmuje natłuszczenie. Najlepszy do tego jest olej Lniany. Można stosować także zwykłe kremy półtłuste i tłuste, ale bez konserwantów.

Wielką ulgę przynosi kąpiel w słonej wodzie. Morze zastąpi np. woda z solą z Morza Martwego.

Ubranie i pościel pierz w płatkach mydlanych lub specjalnych proszkach dla alergików.

I Naj ważniejsze!

Zaprzyjaźnij się z płatkami owsianymi! Kąp się w nich, myj się nimi (po wsypaniu ich do gazy) a gdy zaczną się pojawiać rany zrób z nich okład na całą noc. To przyniesie niesamowitą ulgę, gdyż nie dość że natłuszczą swoim kleikiem skórę, zmniejszą uczucie swędzenia a także przyśpieszą znacznie kojenie się ran. Sprawdzona metoda i każdemu ją mogę polecić




Bo wiecie… Z Alergią i chorobami Alergicznymi

Można być szczęśliwym!

Bibliografia:

Tekst:

1. Alergia.mp.pl

2. Alergosan.pl

3. CetAlergin.pl

4. SportFan.pl

5. Wikipedia - Internetowa Encyklopedia (wikipedia.pl)

Zdjęcia pochodzą z wyszukiwarki Google. Nie jestem ich autorem i nie posiadam praw do nich. Jeśli jest wśród nich zdjęcie, którego autor nie wyraża zgody na publikacje proszę o pilny kontakt:

Karolina Kozieł

Tel: [phone]

E-mail: [e-mail].

3

20

---