075 (10)

testem z poprzedniego doświadczenia. W taki sam sposób zbadamy surowiec procesu-zwykły cukier (trzcinowy). Różnica barwy wskaźnika jest bardzo wyraźna.

Wyjaśnienie: Fioletowe zabarwienie glukotestu świadczy o obecności cukru gronowego. Sztuczny miód jest mieszaniną cukru gronowego i owocowego. W naszym doświadczeniu zaszła reakcja rozkładu:

cukier trzcinowy ^{pr/eniierłld sl?} * cukier gronowy+cukier owocowy (sacharoza)    (glikoza)    (fruktoza)

Kwas mlekowy, nawet w małych ilościach, działa jako katalizator (rozdz 27 i 32).

Wykorzystujemy:

garnek, szklankę. 0.5 kg cukru, kwas mlekowy, glukotest.

125. Jak możemy wykryć skrobię?

Napełniamy probówkę do połoww gorącą wodą i mieszając dodajemy łyżeczkę mąki. Następnie wpuszczamy do roztworu dwie lub trzy krople jodyny. Ciecz nabiera ciemnoniebieskiego zabarwienia.

W tym doświadczeniu poznaliśmy dwie ważne substancje chemiczne -jod i skrobię. Jod jest pierwiastkiem, który tworzy ciemnopurpurowe kryształy: jodyna jest jego roztworem W' alkoholu. Skrobia jest związkiem chemicznym węgla, tlenu i wodoru, który często występuje w roślinach. Niebieski kolor, który widzieliśmy w doświadczeniu, pochodzi od zawartej w mące skrobi, która reaguje z jodem tworząc niebieskoczamy związek. Po tym kolorze chemicy poznają, że jakaś substancja zawiera skrobię. Zbadajcie sami starty kartofel oraz nawilżony kawałek białego chleba.

Wykorzystujemy:

probówkę, mąkę. starte kartofle, biały chleb. jodynę.

126. Skrobia z kartofli

W poprzednim doświadczeniu wykryliśmy, ze w kartoflach znajduje się skrobia. Wydzielimy ją. by móc przeprowadzić dalsze badania.

Obieramy i ścieramy na tarce dwa duże kartofle. Otrzymaną breję zawijamy w lnianą chusteczkę i wyciskamy nad miseczką napełnioną do połowy' wodą. Woreczek moczymy wielokrotnie w wodzie i za każdym razem wyciskamy nad miską. Woda staje się mętna jak mleko. Odstawiamy ją na kilka minut-na dnie miski osadza się biała substancja. Ostrożnie, tak by nie poruszyć osadu, wylewamy z naczynia większą część klarownej wody i czekamy, aż reszta odparuje. Pozostanie suchy proszek - skrobia. Małą próbkę otrzymanego produktu badamy za pomocą jodyny, resztę zachowujemy do dalszych doświadczeń.

Skrobia jest surowcem o szerokim zastosowaniu. Jako substancja odżywcza daje ludzkiemu ciału ciepło i siłę. Żyto. pszenica, ryż i kartofle zawierają duże ilości skrobi. Gdy człowiek spożyje takie produkty, substancje chemiczne zawarte w' sokach trawiennych przemieniają skrobię w cukier gronowy.

Skrobia jest także używana do usztywniania i wygładzania bielizny, czyli do krochmalenia. Klej na znaczkach pocztowych i kopertach otrzymywany jest także ze skrobi.

W ‘ykorzysiujemy.:

miskę, probówkę, chustkę, 2 kartofle, jodynę.

Rys. 61. Skrobia / kanofii

149