075 (10)

testem z poprzedniego doświadczenia. W taki sam sposób zbadamy surowiec procesu - zwykły cukier (trzcinowy). Różnica barwy wskaźnika jest bardzo wyraźna.

Wyjaśnienie: Fioletowe zabarw ienie glukotestu św iadczy o obecności cukru gronowego. Sztuczny miód jest mieszaniną cukru gronowego i owocowego. W naszym doświadczeniu zaszła reakcja rozkładu:

cukier trzcinowy i?—~^{nilcnu Mę} * cukier gronowy*cukier owocowy (sacharoza)    (głikoza)    (fruktoza)

Kwas mlekowy, nawet w małych ilościach, działa jako katalizator (rozdz 27 i 32).

Wykorzystujemy:

garnek, szklankę. 0,5 kg cukru, kwas mlekowy, glukotest.

125. Jak możemy wykryć skrobię?

Napełniamy probówkę do połowy gorącą wodą i mieszając dodajemy łyżeczkę mąki. Następnie wpuszczamy do roztworu dwie lub trzy krople jodyny. Ciecz nabiera ciemnoniebieskiego zabarwienia.

W tym doświadczeniu poznaliśmy dwie ważne substancje chemiczne-jod i skrobię. Jod jest pierw iastkiem, który tworzy ciemnopurpurowe kryształy: jodyna jest jego roztworem w alkoholu. Skrobia jest związkiem chemicznym węgla, tlenu i wodoru, który często występuje w roślinach. Niebieski kolor, który widzieliśmy w dośw iadczeniu, pochodzi od zawartej w mące skrobi, która reaguje z. jodem tworząc niebieskoczamy zw iązek. Po tym kolorze chemicy poznają, że jakaś substancja zawiera skrobię. Zbadajcie sami starty kartofel oraz nawilżony kawałek białego chleba.

Wyk orzystujemy:

probówkę, mąkę. starte kartofle, biały chleb. jodynę.

126. Skrobia z kartofli

W poprzednim doświadczeniu wykryliśmy, ze w kartoflach znajduje się skrobia. Wydzielimy ją, by móc przeprowadzić dalsze badania.

Obieramy i ścieramy na tarce dwa duże kartofle. Otrzymaną breję zawijamy w lnianą chusteczkę i wyciskamy nad miseczką napełnioną do połowy wodą. Woreczek moczymy wielokrotnie w wodzie i za każdym razem wyciskamy nad miską. Woda staje się mętna jak mleko. Odstawiamy ją na kilka minut-na dnie miski osadza się biała substancja. Ostrożnie, tak by nie poruszyć osadu, wylewamy z naczynia większą część klarownej wody i czekamy, aż reszta odparuje. Pozostanie suchy proszek - skrobia. Małą próbkę otrzymanego produktu badamy /a pomocą jodyny, resztę zachowujemy do dalszych doświadczeń.

Skrobia jest surowcem o szerokim zastosowaniu. Jako substancja odży wcza daje ludzkiemu ciału ciepło i siłę. Żyto. pszenica, ryż i kartofle zawierają duże ilości skrobi. Gdy człowiek spożyje takie produkty, substancje chemiczne zawarte w^r sokach trawiennych przemieniają skrobię w cukier gronowy.

Skrobia jest także używana do usztywniania i wygładzania bielizny, czyli do krochmalenia. Klej na znaczkach pocztowych i kopertach otrzymywany jest także ze skrobi.

H ^ry korzySiujemy:

miskę, probówkę, chustkę, 2 kartofle, jodynę.

Wyciskać

Rys. <>1. Skrobia /. kartofli

Pozostałość x celulozowa

149