1

Radosław Bodarski

Postępowanie

egzekucyjne-sądowe

- część III

Nie można nadać klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika w przypadku ustania małżeństwa.

Kontynuujemy rozważania z poprzedniej części dotyczące zasad prowadzenia postępowania egzekucyjnego w tym m.in. wspólnej odpowiedzialności osób pozostających w związku małżeńskim

Wspólność małżeńska majątkowa

Wierzyciel, dysponujący tytułem egzekucyjnym, opiewającym na osobę pozostającą w związku małżeńskim, może wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności także przeciwko jego małżonkowi w trybie przepisu art. 787 Kodeksu postępowania cywilnego.

Powyższe pozwała wierzycielowi zaspokoić się z majątku wspólnego małżonków za zobowiązania jednego z nich. W tym postępowaniu sąd bada jedynie istnienie tytułu egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi, czy nadaje sl^ on do egzekucji, czy wskazana przez wierzyciela osoba pozostaje w związku małżeńskim z dłużnikiem oraz istnienie pomiędzy małżonkami wspólności ustawowej małżeńskiej i okoliczność, czy wierzytelność powstała w czasie trwania tejże wspólności. Odpowiedzialność małżonka dłużnika jest jednak ograniczona do majątku objętego wspólnością ustawową.

Nie można nadać klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika w przypadku ustania małżeństwa (przez śmierć małżonka, rozwiązanie związku małżeńskiego przez rozwód, unieważnienie małżeństwa).

W przypadku, gdy wierzytelność powstała przed zawarciem związku małżeńskiego lub dotyczy majątku odrębnego małżonka dłużnego, wierzyciel może zaspokoić się wyłącznie z majątku odrębnego dłużnika oraz z wynagrodzenia za pracę lub inne usługi świadczone osobiście lub z korzyści uzyskanych przez dłużnika z jego praw autorskich czy wynalazczych.

Wspólność małżeńska majątkowa musi istnieć zarówno w chwili powstania tytułu egzekucyjnego, jak i nadawania klauzuli przeciwko małżonkowi dłużnemu. Nie dotyczy to jedynie wyjątkowej sytuacji umownego wyłączenia przez małżonków wspólności majątkowej, gdy zawarcie tej umowy i jej rodzaj nie były wierzycielowi znane. Umowa o wyłączeniu wspólności majątkowej małżeńskiej jest wówczas bezskuteczna wobec wierzycieli, a małżonków wobec wierzyciela należy traktować tak, jak gdyby łączyła ich nadal wspólność majątkowa.

W postępowaniu powyższym sąd nie bada faktycznego istnienia majątku wspólnego, pozostawiając to właściwemu postępowaniu egzekucyjnemu, jak również okoliczności spełnienia świadczenia czy też przedawnienia roszczenia wierzycieli. Przed nadaniem klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika sąd ma obowiązek wysłuchać tegoż małżonka, który może żądać ograniczenia lub wyłączenia możliwości zaspokojenia się z majątku wspólnego przez wierzyciela, którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków, jeżeli ze względu na charakter wierzytelności albo stopień przyczynienia się małżonka dłużnego do powstania majątku wsDÓlnego. zaspokojenie się z majątku wspólnego byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Majątkowa wspólność małżeńska musi istnieć zarówno w chwili powstania tytułu egzekucyjnego. jak i nadania klauzuli przeciwko małżonkowi dłużnemu.

Uwzgied^-ając taki zarzut sąd określa w klauzuli w sposob pozytywny lub negatywny te składniki majątku wspólnego, z których wierzyciel może lub nie uzyskać zaspokojenie wierzytelności lub oznaczać wartość stanowiącą granicę odpowiedzialności małżonka dłużnika.

Możliwe jest także, na zasadzie wyjątku, prowadzenie egzekucji z majątku wspólnego małżonków na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko jednemu tylko małżonkowi - dłużnikowi bez uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko drugiemu małżonkowi. Komornik może wówczas zająć majątek wspólny dłużnika i jego małżonka. Małżonkowi dłużnika przysługuje w tej sytuacji możliwość skargi na czynność komornika i podniesienia zarzutu ograniczenia lub wyłączenia możliwości zaspokojenia się wierzyciela z majątku wspólnego. Na postanowienie sądu wydane po przeprowadzeniu rozprawy przysługuje zażalenie. Jeżeli małżonek dłużnika skutecznie nie sprzeciwi się zajęciu elementów majątku wspólnego małżonków, komornik może dalej prowadzić egzekucję z zajętych przedmiotów.