34 JAK SKUTECZNIE WYNAGRADZAĆ PRACOWNIKÓW
• materialne, lecz pozapłacowe składniki wynagrodzenia itp.
Będzie o tym mowa dalej.
Po piąte:
stosunkowo dobrze odziałują wynagrodzenia zróżnicowane, ale i utajnione. Interesy, oczekiwania pracowników są dość różnorodne, co przemawia za odmiennymi rozwiązaniami płacowymi. Pod uwagę należy brać:
• strukturę organizacyjną i produkcyjną,
• zewnętrzny i wewnętrzny rynek pracy (nadmiar, niedobór rąk do pracy),
• wielkość zatrudnienia,
• kwalifikacje, wiedza, zdolności, doświadczenie ludzi,
• uwarunkowania finansowe (bogata, biedna firma),
• uwarunkowania społeczne, np. nacisk związków zawodowych.
Ze względu na to, że pracownicy nieustannie porównują swoje zarobki pomiędzy sobą i innymi osobami - np. z rządu, posłów, biznesmenów itp. - pod kątem ich słuszności, sprawiedliwości, układem odniesienia stają się tzw. inni („a inni to zarabiają więcej") lub firmy konkurencyjne („u konkurencji to zarobki kształtują się korzystniej niż u nas”). Twierdzi się, że porównania rzadko kiedy stymulują pracownika, są źródłem jego aktywności. Na ogół bywa odwrotnie.
\ Utajnione wynagrodzenie staje się prywatna, osobista spra-wą ^pracownika. "'Otrzymując wydruk komputerowy wysokości swoich'2arobk5w pracownik jest świadom, za co otrzymał pieniądze, jaka [est wycena jego pracy.\ Pieniądze lokowane są na koncie. Bywa, że firma zakłada pracownikowi dwa konta w banku. Na owe dwa konta dokonuje się przelewu pieniędzy w różnych proporcjach dla każdego pracownika, np. Kowalski otrzymuje 70% wynagrodzenia na jedno konto, a 30% - na drugie, zaś Nowak 15% na jedno konto, a 85% - na drugie. Tylko zainteresowany zna podstawy i proporcje przelewów.
Dyskusje na temat, czy lepiej utajniać czy raczej ujawniać płace nie są zakończone. Jedni badacze i praktycy opowiadają się za takim, inni za innym rozwiązaniem. W artykule za-