Image0106

44 Założenia teoretyczne i metodologiczne

niezwykle fascynującym polem badawczym, którego penetracje pozostają w moich zamierzeniach i planach. Ze względu jednak na funkcje rozdziału nie podejmę w tej chwili tego wątku i jednocześnie zakończę ukazywanie powiązań tematu ochrony dzieci przed krzywdzeniem z dyscypliną, w której osadziłam jego analizy. Pozostaje wiec nadzieja, iż przynajmniej częściowo wykazałam zasadność podjęcia interesującej mnie problematyki, jej różne aspekt)' oraz potrzebę jej badania z punktu widzenia pedagogiki społecznej. Jednocześnie jednak trzeba pamiętać o tym niedokończonym kierunku analiz, dotyczącym zbieżności współczesnych idei ochrony dzieci przed krzywdzeniem z podstawowymi ideami pedagogiki społecznej. Będzie to zapewne obszar moich przyszłych i projektowanych już dociekań badawczych.

3. Metodologiczne aspekty podejmowanych analiz

Badanie naukowe oznacza dociekanie, a następnie uprzystępnianie wiedzy. Stanisław Ossowski (2001, s. 186) wskazuje, iż do postulatów objętych rolą współczesnego pracownika naukowego należy wiadomy udział w procesie rozwoju własnej dyscypliny. Tym zasadniczym przesłaniem stojącym przed badaczem kierowałam się, podejmując temat działań wobec zjawiska krzywdzenia dziecka w rodzinie. Rozpoczęłam dociekania na temat pewnej rzeczywistości wraz z jej historią, dążąc do takiego przedstawienia efektów swych analiz, aby uprzystępnić (oraz zorganizować i usystematyzować) wygenerowaną na podstawie tych badań wiedzę.

W swym dziele O osobliwościach nauk społecznych Ossowski podkreśla, iż społeczna realizacja odpowiedzialności naukowej prowadzi do postulatu jawności warsztatu naukowego. Odpowiedzialność naukowa wymaga zatem, aby cały proces badawczy odbywał się w pełnym świetle (tamże, s. 188). Zgodnie więc z tym postulatem przedstawiam założenia metodologiczne i warsztat badawczy, dzięki któremu powstała ta rozprawa.

Prezentowana rozprawa respektuje tradycję badań naukowych i przyjmuje w tym względzie określone rozstrzygnięcia. Badania naukowe rozumiem jako zespół planowych i systematycznych działań służących gromadzeniu i analizowaniu danych, z intencją udzielania odpowiedzi i komentowania pytań o zjawiska, procesy i cechy danej rzeczywistości (por. Palka, 2003, s. 16). Odwołując się do ogólnej metodologii nauk, uznaję przecież, iż badacz, poznając wybraną rzeczywistość w’ sposób racjonalny, określa przedmiot swoich badań, ich cel, a także pytania (problemy badawcze) oraz metody, za pomocą których cele badań stara się osiągnąć. Te bowiem kategorie stanowią zasadnicze płaszczyzny założeń metodologicznych w naukach społecznych (zob. np. Nowak, 1965; Nowak, 2007; Pieter, 1967; 1974,1975; Kamiński, 1974; Wroczyński i Pilch, red., 1974; Pilch, Bauman, 2001 i inni). Nie chodzi tu bynajmniej o restrykcyjne uznawanie „metodologicznego fundamentalizmu” w jego rozumieniu przedstawionymi przez Jacka Piekarskiego (2007a, s. 170), ale -dalej odwołując się do tego autora - raczej o wykorzystanie pewnych kompetencji