ironia r1

- lematem zastępczym. Gd) nie można mówić o czym innym, mówi się o inteligencji.

Lit: i, Chalasiiiski, Przeszłość i przyszłoś/ inteligencji polskiej, 1958; J. Uilcicwic/owa, Hmm i jej Inteligencja po powstaniu stpiiwiiii IM-W7(l 1961; R. Pipcs (red.), lii Mian Intelligenlslo, 1961; l Wójcik, Rozwój pojęcia inteligencji, |tó A Zajączkowski, l dziejów inteligencji polskiej. Ma historyczno-socjologiczne, 1962; H. JanMk-MM Świat jako niilm' iiiĘtlim Mim o Stefanie Żeromskim, 1921 (rozdz. I); W, R, Lcjkina-Swirskaja, Intelltgencija h Rossii ho wtoroj polowinie M ^H'itk 1971; 0. W. Muller, httelligencija. l/ntersuchungen inr GesMle eim polilischen Schlagworles, 1971; K, CzepuMaslenis, Jlassa myślowa", Inteligencja Królestwa Polskiego IM- IM, 1973; Inteligencja polska pod taborami ora/ Inteligencja polska XIX i XX wieku. Studia, red. R. Czepulis-Rastenis, 5 1., 1978 -1987; J. Żurawicka, Inteligencja warszawska „■końcu XIX wiek 1978; R. Czepulis-Raslenis, Inteligencja, [w zbiorze:] Przemiany spolecam u¹ Królestwie Polskim IM-IM, red. W. Kula i J. Leskiewiczowa, 1979; W, Molik, Kształtowanie si( inteligencji polskiej ir Mim Księstwie Poznańskim (ffll-im 1979; R. Czepulis-Raslenis, Ludzie nauki i talentu. Studia o świadomości społecznej inteligencji polskiej w zaborze rosyjskim, 1988; J. Jedlicki, Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują; studia z dziejów idei i wyobraźni XIX wieku, 1988.

Jerzy Jedlicki

Zob. też Bohater powieściowy, Literat, Polak, Pozytywizm, „Prawda”, Szlachta

IRONU ROMANTYCZNA

1, Ironia romantyczna pojmowana jako 1) estetyczna teoria procesu twórczego, stanowiąca podstawę wyrazistej odmiany romantycznej koncepcji sztuki i 2) zespól stylistyczno-strukturalnych reguł, teorii tej odpowiadających, lecz niezależnie od niej kształtujących się w utworach literackich - pojawiła się i rozwinęła najpełniej na gruncie filozofującej estetyki i praktyki literackiej romantyzmu niemieckiego. Terminem „ironia romantyczna" posługiwał się sporadycznie twórca tego pojęcia, F. Schlegel, oraz niekiedy przeciwnicy jego stanowiska, częściej jednak mówiono podówczas o ironii artystycznej (kmtlmke Ironie).

Nil najnowszych, zwłaszcza niemieckojęzycznych badaniach zarysowuje się tendencja do wąskiego dosyć pojmowania ironii romantycznej dla przeciwstawienia jej zarówno stanowisku właściwemu wcześniejszym i współczesnym nieromantycznym artykulacjom pokantowskiej estetyki niemieckiego idealizmu, jak i rozwijającym się w obrębie romantyzmu odmiennym propozycjom