P1090798

ROZDZIAŁ IX

O STAŁOŚCI I ZMIENNOŚCI POLSKIEGO STYLU BIBLIJNEGO

W poprzednich rozdziałach przedstawione zostały te jednostki stylistyczne, leksykalno-frazeologiczne oraz figuratywno-kompozycyjne, które powszechnie uznawane były i są jako eksponenty stylu biblijnego. Jednocześnie zwracałam uwagę na fakt, iż owe eksponenty tworzące wzorzec wypowiedzi biblijnej (tekstu biblijnego) nie są kontynuowane, zachowywane we współczesnych przekładach Pisma Świętego, które tym samym mają zmieniony (inny) w stosunku do tradycji kształt językowo-stylistyczny. Wynika z tego, że jeżeli mówiąc o stylu, będziemy zwracać uwagę tylko na jeden aspekt - inwentarz (zbiór) cech językowych - to w perspektywie diachronicznej powstały w okresie średniowiecza i pierwszej połowy XVI w. polski styl biblijny jako jedna z odmian polskiego języka narodowego wykazuje wyraźną ewolucyj-ność, zmienność. Dokonujące się zmiany w zakresie środków językowych pozwalają na wydzielenie w dziejach polskiego stylu biblijnego dwóch okresów: tradycyjnego oraz współczesnego.

Odwołując się do wcześniejszych rozdziałów, moglibyśmy próbować sporządzić wykaz trwałych i zmiennych językowych składników stylistyki biblijnej, a tym samym odpowiedzieć na pytanie, jaki jest dynamizm i zakres zmian?¹ Jednakże wykaz taki nie będzie wiaiygodny z dwóch powodów:

140

1

Materiał prezentowany we wcześniejszych rozdziałach wskazuje, iż do stałych, zachowywanych językowych składników stylistyki biblijnej zaliczyć możemy - jak sądzę -♦ nazwy własne; ♦ słownictwo religijne; ♦ stale formuły językowe; ♦ semityzmy leksykalne; ♦ znaczną część semityzmów znaczeniowych; ♦ środki figuratywno-stylistyczne i kompozycyjne; ♦wartość, nacechowanie stylistyczne; do zmiennych zaś ♦ słownictwo apelatywne; ♦ cechy składniowe. Propozycja la jednakże nie jest zgodna z innymi opracowaniami, gdzie do stałych, zachowywanych składników stylistyki biblijnej zaliczane bywają, np. takie cechy składniowe, jak: stosowanie form imiesłowów przysłówkowych.