page0130

ROZDZIAŁ IX.

Określenie psychologii.

Podejmijmy na nowo poprzednie idee pod inną formą. A ponieważ określać ducha znaczy jednocześnie określać psychologię, szukajmy prawdy, jaką da się zebrać w określeniach tej wiedzy. Naszym celem nie jest szukanie określenia ścisłego, lecz wykorzystanie tych określeń, które już istnieją.

Określać psychologię znaczy charakteryzować dziedzinę, na którą wiedza ta rozciąga swą władzę i zarazem wskazywać granice, dzielące tę dziedzinę od sąsiednich. Na pierwszy wzgląd jest to sprawa geometryi mierniczej nie przedstawiająca żadnej trudności, gdyż psychologia nie miesza się niewidocznemi przejściami z pogranicznemi wiedzami, jak fizyka z chemią naprzykład, lub chemia z biologią. Inaczej niż wszystkie nauki o naturze zewnętrznej, psychologia przedstawia silne przeciwstawienie świata duchowego ze światem fizycznym. Nie można stawiać jej w jednym rzędzie z naukami fizycznemi, przeciwnie, zajmuje ona zupełnie oddzielne stanowisko; jest ona punktem wyjścia, najbardziej abstrakcyjną i najprostszą formą nauk moralnych, zachowuje względem nich ten sam

http://rcin.org.pl