page0110

ioS PLATON.

niego odżył na nowo, a jak ojcowie pierwszych wieków kościoła przyznawali mu missyę przyrodzoną do pogan, tak w czasach Odrodzenia gorący Marsilio Ficino woła w szlachetnem uniesieniu: »Tak więc Bóg wszechmogący w oznaczonym czasie z nieba zesłał boskiego ducha Platona, aby życiem, geniuszem i przedziwną wymową u wszystkich ludów świętą religię uczynił wiadomą* ¹). Komu zaś pochwała ta wyda się przesadną, niech spróbuje wymazać z nowożytnych języków choćby wyraz »idea«, a przekona się, jak cała kultura nasza duchowa zrosła się z Plato-nizmem. Odkładając rozwój tego dziejowego zjawiska do późniejszych tomów mojej »Historyi filozofii*, jeżeli Bóg najlepszy użyczy mi sił i zdrowia; tutaj na stwierdzenie tej prawdy przytaczam fakt pospolity, że ile razy mowa o Najwyższem Pięknie, o Prawdach niezmiennych, o Budowniczym świata, o Słowie przedwiecznem, o Ideach bożych, o Miłości nadzmysłowćj, o Nieśmiertelności duszy, lub innych tego rodzaju szczytnych przedmiotach, zawsze zjawia się imię Platona; a dopóki na tym biedym planecie będą interesowali się ludzie podobnemi zagadkami, nic tylko nie zapomną wielkiego mędrca, lecz wolno nawet twierdzić, że każde przyszłe pokolenie będzie go lepićj rozumiało i więcćj kochało.

1. Żywot²).

Platon urodził się w Atenach, lub raczćj w wiosce Koiły-tus, o kwadrans drogi za miastem, siódmego Thargeliona

') Itaqne deus omnipotens, statutis temporibus, divinum Platonis animum ab alto demisit, vita, ingenio eloquioque mirabili religionem sacrum apud omnes gentes illustraturum. (W przedmowie do łacińskiego przekładu dzieł Platona).

²) Literatura o Platonie jest olbrzymia. Dosyć dokładny spis jej podał niegdyś prof. Teuffel Uebersicht der Platon. Litter. Tlibingen 1874. Od owego roku wyszło jednak tyle nowych książek, rozpraw i artykułów, źe moźnaby z .ch tytułów ułożyć drugi tom spory. Tutaj podajemy tylko ważniejsze biografie. Najdawniejsze, pisanej niedługo po śmierci filozofa, jak Speuzypa (£yxuKjuov ITXaTMVoę), Xenokratesi (rap"; ToU nXaxa)voę (3(ou), Filipa z Opus (rapt ITXairwvoo), Hermodora (tytułu nieznanego) przepadły. Zob. o nich Steinhart’a Platon’s Lebcn p. 6—8). Pamflet, pełen niecnych oszczerstw, ułożył Athenaeus w Deipnosoph. V. c. 55—63; XIV. c. 112—120. Właściwą biografię, bardzo obszerną skreślił Diogenes z Laerty wypełnia ona całą trzecią księgę jego dzieła: »Żywoty sławnych filozofów* itd

http://rcin-.org.pl