P1090735

ROZDZIAŁ III

JĘZYKOWE WYKŁADNIKI POLSKIEGO STYLU BIBLIJNEGO

Biblia jest tekstem szczególnym z bardzo wielu względów - przede wszystkim ze względów teologicznych. Dla osób wierzących (religii judaistycznej i chrześcijańskiej) jest tekstem objawionym, pochodzącym od Boga, źródłem wiary i wszelakich odniesień moralnych, prawnych, ideowych itd.

Biblia to także ,jedyne w swoim rodzaju zjawisko w dziejach naszej kultury, którego wpływ i rozmaite echa odnajdujemy na każdym kroku w naszej sztuce, literaturze, sposobie myślenia, a nawet w nawykach językowych”^{1 2}. Wykładnikami tekstu biblijnego są dla naszej kultuiy przede wszystkim postaci, sytuacje, motywy, symbole i tematy biblijne, których reminiscencje w literaturze i w sztuce (malarstwie, muzyce, architekturze, rzeźbie) śledzić możemy już od czasów średniowiecza". Biblia i jej przekłady na język polski są także źródłem właściwego sobie języka, który określiliśmy wcześniej jako styl biblijny (oryginalny oraz polski). Ważnym pytaniem, na które spróbujemy dać odpowiedź w tym rozdziale, jest-jakie są językowe wykładniki (cechy) polskiego stylu biblijnego?

Wyodrębnienie i opisanie tych elementów wcale nie jest łatwe z dwóch powodów.

• Wewnętrznego rodzajowego i gatunkowego zróżnicowania tekstu biblijnego. Jak wiadomo, w Biblii mamy do czynienia z synkretyzmem gatunkowym, tzn. jest ona zbiorem wypowiedzi religijnych realizujących rozmaite (mniejsze i większe) wzorce gatunkowe. „Współczesna egzege-za wyróżnia w Biblii relację historyczną, sagę, mit, bajkę, baśń, para-

19

1

   A, Świderków na, Rozmowy o Biblii, Warszawa 1994, s. 7.

2

   Zob. m.in, T. Bieńkowski, Antyk - Biblia - literatura. (Antyczne i biblijne inspiracje oraz symbole), w: Problemy literatury staropolskiej, ser. I, Wrocław 1972. s. 307-354.