posmodernizm teksty polskich autorów5

posmodernizm teksty polskich autorów5



30

Grzegorz lhia»i<l;i

być rozumiany jako paradoks przyszłej (J)ost) teraźniejszości (modo)"'.

'Ib ostatnie zdanie dobrze charakteryzuje postmodernizm, który jest paradoksalny w najbardziej literalnym sensie tego słowa, ponieważ dąży do denaturali-zacji tego wszystkiego, co wydaje się naturalne, oczywiste, samo przez się zrozumiałe (gr. doksa oznacza powszechne mniemanie, pogląd), a co jest produktem kultuiy i kulturowych przedstawień, jest więc przez nas samych wytwarzane.

Postmodernizm poststrukturalistyczny

Postmodernizm Lyotarda nie jest ani zerwaniem, ani odrzuceniem modernizmu, nie jest też powrotem do stanu poprzedzającego modernizm, ale, według sformułowania samego lyotarda, „oznaczeniem stanu kultury po przemianach, jakie, poczynając od końca XIX wieku, dokonały się w regułach gier nauki, literatury i sztuki”'". Postmodernizm rozwija modernistyczny samokrytycyzm, wyciąga skrajne, samonegujące się konsekwencje z modernistycznej podejrzliwości wobec prawd odziedziczonych i objawionych, jest modernizmem pozbawionym wian' w „w ielkie narracje” (grands recits) epoki nowoczesnej - narrację postępu, emancypacji rozumu, wyzwolenia podmiotu, wzrostu bogactwa, poszerzenia zakresu wolności itd. Jest to więc, w przeciwieństwie do neokonserwatywnej wersji postmodernizmu, postmodernizm modernistyczny.

Epoka nowoczesna chciała być epoką oświecenia, rozumu, metodycznego wątpienia i wszechobecnego krytycyzmu, ale ten wyjściowy projekt nowoczesności obrócił się z czasem w swoje przeciwieństwo. Myślenie, które miało być kry tyką złudzeń i mitów, wytworzy ło własne złudzenia i mitv; wyzwalając się ze starych zależności, popadło w nowe, o t\ie groźniejsze, że nie-

uświadamiane. Opuszczone przez, mity miejsce zajeb zracjonalizowane, zaszczepione na mitycznym pniu    !

i przystosowane do partykularnych celów ideologie.

Dziś można powiedzieć, że samoclestrukcja oświeceniowego projektu wpisana była w ten projekt od samego początku, zapowiadana w abstrakcyjnej formie przez Kanta i Schopenhauera, a później rozwinięta jedynie przez „mistrzów podejrzeń", Marksa, Nietzschego, Freuda, Adorna, obnażających złudzenia nowoczesnej racjonalizacji. Cały modernizm naznaczony był bowiem fundamentalną dwuznacznością, którą usiłował zagłuszyć, zwalczyć, zepchnąć w rejony podświadomości, nie-rozumu, bezgłośnego innego; był deka-    j

dentyzmem przezwyciężającym własną dekadencję, jak ujmował to Nietzsche; nihilizmem podejmującym wysiłek zastąpienia tradycyjnego ugruntowania świata w Bogu i Naturze, ugruntowaniem w samym człowieku i ludzkim rozumie; był zlaicyzowana teologią. Postmodernizm odrzucił te uzurpacje modernizmu; zamiast ukrywać i kamuflować przenikające modernizm przeciwieństwa, wydobył je i ujawnił, a wówczas wszystko stało się ruchome, zmienne, przygodne, ,/tls ob" i „as if’, pozbawione niewzruszonych postaw i fundamentów.

Postmodernizm nie upiera się przy potrzebie transcendencji, nie próbuje odkrywać uniwersalnych wartości, powstrzymywać i opłakiwać rozpadu całości, przeciwnie, występuje z pochwałą różnorodności, róż-    j

^ niey, heterogeniczności, marginalności, inności, para-    1

logii, gry itd. Nie uważa, by życie musiało bvć koniecznie podporządkowane jakimś ogólnym, uniwersalnie ważnym zasadom, których modernizm bezskutecznie poszukiwał. Jeżeli nie potrafimy znaleźć dla świata, w którym żyjemy, jakichś ostatecznych i niepodważalnych racji, to nie oznacza to od razu, że musimy


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
posmodernizm teksty polskich autorów5 30 Grzegorz Dz/am <ki bvć rozumiany jako paradoks przysz
posmodernizm teksty polskich autorów4 28 Grzegorz lhńuu>ki ona zapobiec wszystkim negatywnym s
posmodernizm teksty polskich autorów6 1 32    Grzegorz DJaiushi ___S-- popadać w a
posmodernizm teksty polskich autorów9 38 Grzegorz Dzienniki jedynie poprzez znaki, języki, przeds
posmodernizm teksty polskich autorów 21 Grzegorz DziamskiCo po nowoczesności?Dwie perspektywy post
posmodernizm teksty polskich autorów1 22 Grwgari Dziamski dzieciństwa, nie po to jednak, by w fik
posmodernizm teksty polskich autorów3 ‘26 Cnrgon Dzia niski do bezpowrotnie minionej przeszłości.
posmodernizm teksty polskich autorów5 50 A ud ryj tś znlwj Ceklektyztu^ harmonię zastępuje szokuj
posmodernizm teksty polskich autorów6 Andrzej Sza Iw/ w sposób niewinny, powiedział jednak ukocha
posmodernizm teksty polskich autorów2 24 Cnrgorz Diiumski jal się 7 rozmaitą szybkością i intensy
posmodernizm teksty polskich autorów7 34 Gizciron Diinaishi o z superracjonalnej (określenie Levi
posmodernizm teksty polskich autorów0 40 Cne gon fhio mskż [16] W. Welsch, Wisza postmodernistycz
posmodernizm teksty polskich autorów1 42 Antlnrj Szalmj dominacją pracy intelektualnej, produkcja
posmodernizm teksty polskich autorów2 44 Andrzej Sztihnj wagi osobistego doświadczenia religijneg
posmodernizm teksty polskich autorów5 50 Andrzej Sz/ihuj (eklektyzm^ harmonię zastępuje szokujący
posmodernizm teksty polskich autorów8 cytatów i łatwo rozpoznawalnych historycznych symboli jest

więcej podobnych podstron