skanowanie0004 (7)

■ Wskazówki do analizy i interpretacji

głową i pod stopami podróżny słyszy różne odgłosy, rejestruje to, co nieuchwytne, nawet bezszelestne ruchy. Upaja się tym wyostrzeniem słuchu, chłonie najodleglejsze dźwięki i wtedy spotyka go rozczarowanie. Nie słychać „głosu" z rodzinnej Litwy. Milczenie, któremu daje wyraz pauza wpisana w środek ostatniego wersu, to najbardziej dramatyczny moment wiersza.

I Podróżny i bezkres stepu. Stepy Akermańskie roz-

■    poczynają cykl Sonetów krymskich złożony z osiem-nastu utworów stanowiących plon podróży Mickiewicza na Krym. Zostały one opublikowane w roku

■    1826 razem z cyklem wierszy miłosnych jako Sonety, m Poeta, przymusowo przebywający w Rosji, wybrał się Ł na wycieczkę, która okazała się wyprawą do innego I świata - wtajemniczeniem w Orient.

Nowatorstwo sonetów. Chcąc w krótkiej formie ująć bogactwo i gwałtowność niespodziewanych wrażeń, jakich dostarczyła Mickiewiczowi podróż krymska, poeta rozluźnił znacznie rygory sonetu: przesuwał granice między opisową i refleksyjną częścią wiersza, wprowadzał opisy, elementy dialogu i miniaturowe scenki dramatyczne. Stosował też często orientalizmy (zob. s. 193). Sugestywność i nowatorstwo tych wierszy bardzo spodobały się romantycznym krytykom, lecz klasycy uznali je za barbarzyństwo: „wszystko bezecne, podłe, brudne, ciemne; wszystko może krymskie, tureckie, tatarskie, ale nie polskie".

Bohaterem lirycznym Stepów Akermańskich jest i podróżny, którego postać pojawiać się będzie także w innych sonetach. Wjeżdża on w obcy mU świat stepu, gdzie doznaje wielu zmysłowych wrażeń. Poddaje się iluzji przemierzania bezkresnego oceanu i zanurzania w jego głębinę. Utrata poczucia kierunku, 1 zapadająca noc i błyski świateł, których pochodze-r nia nie jest pewien, wywołują w nim oszołomienie.

Przestrzeń zdaje mu się teraz nieskończona, a sama I podróż - zatracaniem w bezmiarze.

Usłyszeć niesłyszalne. Chwila zatrzymania się f w stepie jest momentem wyjątkowej ciszy ł zarazem szczególnego natężenia zmysłów. Wokół siebie, nad

Czytamy i interpretujemy

D Które zmysły czytelnika zaangażowane są w odbiór Mickiewiczowskiego opisu stepu? Znajdź w wierszu odpowiednie fragmenty.

B Wskaż środki poetyckie (porównanie, epitet, oksymoron, metafora), które poeta wykorzystał, by upodobnić step do oceanu. Jakie cechy stepowej przestrzeni w ten sposób podkreślił?

B Jak sądzisz, co mógł czuć Mickiewiczowski podróżny, Ulegając iluzji płynięcia w stepie? Odpowiadając, wykorzystaj własne doświadczenia lub obserwacje podobnego upojenia ruchem (np. podczas biegu, tańca, jazdy rowerem, zjazdu na nartach).

D Scharakteryzuj zachowanie podróżnego (osoby mówiącej w wierszu) wobec niezwykłości miejsca, do którego dotarł. W tym celu odpowiedz na pytania:

a)    Jakie jego gesty oddaje powtarzający się przyimek „tam”?

b)    Jakie reakcje podkreślone zostały przez znaki zapytania i wykrzykniki?

c)    Jakie czynności podróżnego sugerują myślniki (pauzy)?

B Jak sądzisz, dlaczego podróżny nie słyszy „wołania” z Litwy? Wybierz jedną z propozycji odpowiedzi lub podaj własną.

odległość jest zbyt wielka i'nie sposób czegokolwiek usłyszeć * nikt w ojczyźnie nie wzywa podróżnego, pewnie został tam zapomniany * wędrowca wabi nowy świat, nie chce oglądać się wstecz, lecz jechać dalej

B Jaką rolę odgrywa lakoniczne wezwanie kończące sonet? Co, twoim zdaniem, może czuć podróżny, ruszając w dalszą drogę (rozczarowanie, irytację, lodowaty chłód, smutek lub inne emocje)?

5. Wędrowcy w świecie natury