70
Kształcenie ogólne, rozpatrywane od strony rzeczowej, powinno, jego zdaniem, prowadzić do realizacji trzech następujących celów:
1) opanowanie podstaw wiedzy naukowej, o przyrodzie, społeczeństwie, technice
i sztuce,
2) ogólne przygotowanie uczniów do działalności praktycznej,
3) kształtowanie u uczniów naukowych przekonań i opartego na nich poglądu na
świat jako całość.
Natomiast w ramach kształcenia ogólnego, rozpatrywanego od strony podmiotowej, powinny być również osiągane trzy cele, pozostające w integralnym związku z poprzednio wymienionymi celami, a mianowicie:
1) ogólny rozwój sprawności umysłowej i zdolności poznawczych (myślenia,
zdolności obserwacyjnej, wyobraźni, pamięci i uwagi),
2) kształtowanie potrzeb, motywacji, zainteresowań i zamiłowań uczniów,
3) wdrożenie do samoedukacji1.
Podobne cele wyszczególnia W. Okoń w zakresie kształcenia zawodowego, wskazuje jednocześnie na ich silne powiązanie z celami kształcenia ogólnego2.
Podział celów kształcenia na ogólne i zawodowe występuje również w podręcznikach dydaktyki opracowanych przez Cz. Kupisiewicza. Wśród celów kształcenia ogólnego wyróżnia on główny i podrzędne Wobec niego cele szczegółowe.
Celem głównym jest zapewnienie każdemu uczniowi pełnego (optymalnego) rozwoju intelektualnego. Jednak rozwój ten w praktyce realizowany jest łącznie z celami wychowania, zwłaszcza wychowania społeczno-moralnego i estetycznego.
Z powyższego celu wynikają następujące cele podrzędne:
- zaznajamianie uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie, technice i kulturze w zakresie umożliwiającym rozumienie najważniejszych rzeczy, zjawisk, wydarzeń i procesów oraz operatywne posługiwanie się tą wiedzą w przekształcaniu otaczającej nas rzeczywistości;
- kształtowanie oraz rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów (to jest ich krytycznego myślenia, uwagi, wyobraźni, fantazji i różnorodnych umiejętności praktycznych);
- kształtowanie u uczniów społecznie akceptowanego systemu wartości, określającego ich stosunek do świata i ukierunkowującego ich postępowanie;
- wdrażanie uczniów do samokształcenia, wyrabianie u nich potrzeby ciągłego uzupełniania posiadanej wiedzy i umiejętności w drodze świadomego uczenia się pozaszkolnego;
Ibidem, s. 73-80.
Ibidem, s. 81.