Skan46

264 Zakazana archeologia - ukryta historia człowieka

zające sobie swojego hipotetycznego przodka - Homo habiłis - jako istotę żyją. cą raczej na drzewach, dzięki odpowiednio przystosowanej do tego stopie, zamiast kroczyć odważnie w wyprostowanej postawie ciała po afrykańskich sawan- nach, z pewnością nie śluzy planom propagandowym zwolennik^ ewolucji.

Na podstawie badań kości stopy OH 8, przeprowadzonych przez Lewisa, można dojść do wniosku, że Homo habiłis cechował się o wiele bardziej mal-pokształtną budową, niż sądziła dotąd większość naukowców Odkrycie OH 62 potwierdza ten pogląd. Istnieje również inna możliwość: stopa OH 8 nie należała do Homo habiłis, lecz do austrałopiteka. Taką interpretację popierał Lewis.

Przez lata różni uczeni opisywali szkielet stopy OH 8 jako niemal ludzką stopę, niemal małpią, pośrednią między budową stopy człowieka i małpy człekokształtnej. odmienną zarówno od stopy człowieka i małpy człekokształtnej,, w końcu podobną do stopy orangutana Taka różnorodność opinii ponownie ukazuje ważną cechę znalezisk paleoantropologicznych - w wielu przypadkach podlegają one wielorakim, sprzecznym interpretacjom. Stronnicze rozważania decydują często, który pogląd zwycięża w- danej chwili.

W Wąwozie Olduwai znaleziono również rękę OH 7. jako część typowego okazu Homo habiłis. W 1962 roku J. R. Napier stwierdził, że pod pewnymi względami, zwłaszcza jeśli chodzi o zakończenia palców, posiada onn całkowicie ludzką budowę. Podobnie jak w przypadku stopy OH 8 późniejsze badania wykazały, iż ręka OH 7 przypomina rękę małpy człekokształtnej, co zakwestionowało bądź to przypisanie jej do Homo habiłis, bądź ogólnie akceptowany, człekokształtny wizerunek tego gatunku, opierający się również na pierwotnej interpretacji znaleziska OH 7. Podobieństwo odkrytej ręki do ręki małpy skłoniło Randalla L Susmana i Jacka T Sterna do wysunięci* wniosku, żc służyła ona stworzeniu o „nadrzewnym trybie żyda".

Innymi słowy, Homo habiłis, czy jakakolwiek istota, do której należała ręka OH 7. mogła spędzać większą część żyda wisząc na gałęziach drzew. Ten malpoksztaltny wizerunek różni się od zdecydowanie człekokształtnego obrazu Homo habiłis i innych przypuszczalnych przodków ludzi, jaki spotykamy zwykle w albumach na temat początków życia i w specjalnych programach telewizji edukacyjnej.

W świetle sprzecznych danych dotyczących Homo habiłis niektórzy badano uznali, że „stworzenie" tego gatunku na pierwszym miejscu rodząju Homo było nieuzasadnione.

Jeżeli znaleziska przypisane Homo habiłis nie należały w rzeczywistościflOr tego gatunku, co zatem reprezentowały? T. J. Robinson przekonywał, że Ho**⁰habiłis został błędnie utworzony z mieszaniny szczątków szkieletowych nał^e* żących do Austrałopithecus africanus i Homo erectus. Zdaniem innych naukowców wszystkie kośd Homo habiłis należały do australopiteków.

Widzimy więc ostatecznie, że Homo habiłis jest tak samo realny jak pustynny nuraż. Czasami przedstawia się go jako istotę człekokształtną, innytn

Ciągle coś nowego z Afryki

265

razem małpo kształtną, czasami istnieje, a czasami neguje się jego istnienie -zgodnie z upodobaniami osoby wypowiadającej dany pogląd. Biorąc pod uwagę wiele sprzecznych opinii, naszym zdaniem, materia! Homo habiłis reprezentuje najprawdopodobniej więcej niż jeden gatunek hominida: małego, małpo kształtnego i nadrzewnego australopiteka (OH 62 i niektóre znaleziska /. Olduwai), prymitywnego Homo (czaszka ER 1470) i Homo sapiens sapiens (kości udowe ER 1481 i ER 1472).

Krytyka australopiteków przedstawiona przez Oxnarda

Homo habiłis nie jest jedynym przodkiem człowieka podlegającym ciągłej krytyce. Zgodnie z opinią większości paleoantropologów australopiteki byty przodkami ludzkiego gatunku, które posiadały człekokształtne ciało. Według zwolenników tego poglądu poruszały się one w wyprostowanej postawie, w sposób niemal identyczny jak współczesny Homo sapiens. Jednak już od samego początku niektórzy badacze sprzeciwiali się takiemu wizerunkowi tych istot. Wpływowi angielscy naukowcy, włącznie z Sir Arthurem Keithem, stwierdzili, że australopitcki nie byty hominidami. lecz odmianą małp człekokształtnych.

Ten pogląd utrzymał się aż do początku lat pięćdziesiątych, kiedy to dalsze znaleziska australopiteków i odrzucenie autentyczności „człowieka z Piltdown' stworzyły w głównym nurcie palcoantropologii miejsce dla człekokształtnego wizerunku rodzaju Australopithecus.

Jednak nawet wówczas, gdy australopiteki zdobyły powszechną akceptację jako hominidy i przodkowie człowieka, nadal sprzeciwiano się tym opiniom. Louis L.cakey stwierdził, że stanowiły one wczesne i bardzo małpokształt-nc odgałęzienie głównej linii ewolucji ludzkiego gatunku. Później jego syn, Richard Leakcy, w znacznym stopniu przyjął ten sam pogląd.

Na początku lat pięćdziesiątych Sir Solly Zuckerman opublikował obszerne wyniki badań biometrycznych, które wykazywały, ze australopiteki nie były aż tak człekokształtne, jak wyobrażali to sobie zwolennicy umieszczania tych istot w Unii genealogicznej Homo sapiens. W ciągu ostatniego ćwierćwiecza Charles E Oxnard, stosując wicloczynnikową analizę statystyczną, ponowił i wzmocni! krytykę rozpoczętą przez Zuckermana. Zdaniem Oxnarda jest raczej nieprawdopodobne. by jakiekolwiek australopiteki (...J mogły mieć bezpośrednie powiązania filogenetyczne z rodząjem Homo"

Oxnard zbadał, że mózg, zęby i czaszka australopiteków cechowały się taką samą budową, jak u małp człekokształtnych Kości barkowe okazały się być przystosowane do zawieszania ciała na gałęziach drzew, a miednica, kości udowe, kości kostek do czworonożnego sposobu poruszania się i akrobatycznych zachowań. Zakrzywione kości ręki przypominały natomiast rękę orangutana „Badając dalsze znaleziska - napisał Oxnard w 1975 roku - ukazuje

przed nami wizerunek średniej wielknśd zwierząt o nadrzewnym trybie życia, zdolnych do wspinania się, wykonywania różnych akrobatycznych ruchów i być może zawieszania ciula na gałęziach drzew"