str 4

Kształtowanie się nowoczesnego wzoru życia rodzinnego

105

Portret rodzinny byłego daimyó hanu Ómura (Nagasaki, 1872 r.)

W rodach samurajskich charakterystyczną cechą żyda rodzinnego była izolacja kobiet. Miały one swój zakres obowiązków, ale wewnątrz domostwa. Rzadko wychodziły z domu, a jeśli już, to pod wieczór i w asyście służących, nie pojawiały się przed gośćmi, nie uczestniczyły w^r życiu męża. Nazywano je okusama (dosł.: szanowna osoba z głębi domu).⁸

Samurajski dom składał się z szeregu połączonych ze sobą pokoi wyłożonych marami, oddzielonych od siebie ściankami z drewna i papieru ishóji) lub drew-nianymi przesuwanymi drzwiami (fusuma), oklejonymi grubym papierem washi. Z jednej strony lub pośrodku, a czasami i tu, i tu, biegł wzdłuż całego domu korytarz, oddzielony od pokoi w^r ten sam sposób, a od zewmątrz ciężkimi, zasuwanymi na noc okiennicami i znowrn ścianą z drewma i papieru. W takim domu, pomimo jego rozległości, trudno było o prywatność i intymność. Dom nie był jednak uważany za miejsce realizacji tego typu potrzeb.

Istniała ścisła hierarchia domowników’, która występowała jednak w wielu wersjach, zależnie od statusu rodziny tradycji rodzinnej i aktualnej sytuacji. Upraszczając,

Podajemy tutaj tylko jedno z określeń „żony głowy domu”, chociaż było ich wiele, zależnie od statusu rodziny i tradycji rodzinnej. Zob.: Takie Sugiyama Lebra, op.cit., s. 168.