0000001 31

Fizjoterapia w chirurgii

ćwiczeń skutecznego kaszłu we wczesnych godzinach porannych, kiedy po okresie przebywania podczas snu w jednej pozycji raa po przebudzeniu odruch kaszlu. Wy-nifca on z ntchu nlegzjącej wydzieliny spowodowanego zmianami pozycji ciała, co drażni receptory w błonie śluzowej oskrzeli, powodując odruch kaszlu. Będące r.a dyżurze pielęgniarki nie są w stanie pomóc wszystkim pacjentom ze względu na inne obowiązki, dlatego zatrudnienie fizjoterapeuty przez cala dobę na oddziałach intensywnego nadzom pooperacyjnego byłoby bardzo korzystne. Ewentualne koszty związane z takim systemem pracy fizjoterapeutów byłyby niewątpliwie zbilansowane przez znacznie mniejszy odsetek powikłań pooperacyjnych, a co za tym idzie kró'szy czas pobytu chorego w szpitalu.

Po uzyskaniu normalizacji funkcji życiowych chorego jest on leczony w następnych dniach na oddziale chirurgicznym, gdzie fizjoterapia prowadzona jest najczęściej przy jego łóżku. W tym okresie może być ona także realizowana w szpitalnym dziale rehabilitacji. Dlatego bardzo istotne znaczenie ma w szpitalach wielo specjalistycznych istnienie działu rehabilitacji, który stwarza dodatkowe możliwości prowadzenia specjalistycznej fizjoterapii, zwiększając jej skuteczność. Obsługuje on wszystkie oddziały szpitalne oraz wyspecjalizowane zespoły fizjoterapeutów prowadzących fizjoterapię w poszczególnych specjalnościach zarówno przy łóżku chorego, jak i w dziale rehabilitacji.

W ostatnim czasie obserwuje się niepokojące zjawisko likwidacji szpitalnych działów rehabilitacji oraz prowadzenie fizjoterapii w bardzo różnych specjalnościach przez tych samych fizjoterapeutów. Należy stanowczo podkreślić, źe niemożliwa jest. pełna realizacja celów fizjoterapii wyłącznie przy łóżku chorego i w wielu przypadkach niezbędne są do tego warunki działu rehabilitacji. Również w fizjoterapii, tak jak w medycynie, nastąpiła specjalizacja, która związana jest z jej rozwojem i pojawieniem się wiciu nowych metod, co wymaga ograniczenia kompetencji fizjoterapeuty do określonych specjalności medycznych. Istotne znaczenie w tym przypadku ma także interakcja fi zjoterapeuta - pacjent, która w dużej mierze decyduje o skuteczności fizjo-r terapii. Częsta i ciągła zmiana fizjoterapeutów nie sprzyja rozwojowi pozytywnych interakcji i sprawia wrażenie przedmiotowego traktowania pacjenta.

W obecnym systemie ochrony zdrowia został radykał: de skrócony okres szpi-. talny. Jeszcze kilkanaście lat temu chory po operacji przebywał na oddziale około dwa tygodnie. Oczywiście zwiększało to ryzyko powikłań i powodowało wzrost', kosztów, zwłaszcza na oddziałach specjalistycznych. Jednak chory miał prowadzoną ^ nadzorowaną fizjoterapię, co pozwalało mu szybciej wrócić do pełnej sprawności psychofizycznej. Obecnie chory jest często wypisywany ze szpitala po 4-5 dniach, kiedy nic ma już zagrożenia życia i zdrowia, lecz jego możliwości samodzielnego funkcjonowania są ograniczone. W tym czasie nie jest w stanie korzystać z rehabilitacji ambulatoryjnej, a system rehabilitacji domowej jnle jest w Polsce jeszcze dostatecznie rozpowszechniony. Dotyczy to zwłaszcza terenów wiejskich, na lctórych.. dostęp do ośrodka rehabilitacji jest bardzo utmdniony ze względu na odległość i brak możliwości dojazdu chorego.

Hr|e«facia

arbuiatc^Ylna

Organizacja fizjoterapii w chirurgii 69

Wcze na Szletiyapia poszcitatr-a

Hi y.erapn

na stacjsnamym oddzfalo rnKaWf.scyjnym lub w uzd-cwifJcj

Fi,- łarapa domowa w rrlojscu lamtoszfcanla pscjarta

Rycina 7.5. Organizacja fizjoterapii we wczesnym okresie po?. 'ptalnym.

Należałoby skorzystać w tym przypadku z doświadczeń modelu rehabilitacji kardiologicznej, w którym '.en cap rehabilitacji jest realizowany w systemie stacjonarnym na oddziałać!: rehabilitacyjnych. Zmniejsza to koszty, gdyż pobyt chorego na takim oddziale jest znacznie ta iszy niż na oddziale chirurgicznym i umożliwia prowadzenie nadzorowanej fizjoterapii, która znacznie przyspiesza powrót chorego do pełnej aktywności życiowej.

Etap wr zesnej poszpitalnej rehabilitacji stacjonarnej powinien być przedłużeniem leczenia na oddziale chirurgicznym i i>astępov ać bezpośrednio po nim. Zamiast do domu chory 4-5 dni po operacji mógłby być przyjmowrny na szpitalny oddział rehabilitacyjny na trzy tygodnie; można także rozważyć 2-tygodniowy program rehabilitacji. Koszty tego pobytu zostaną z pewnością zrównoważorc przez mniejszą częstość powikłali, których ryzyko wystąpienia może obejmować nawet trzy miesiące po operacji oraz przez znacznie szybszy powrćt chorego do normalnej aktywności życiowej, w tym pracy zawodowej, co zmniejsza koszty zasiłków chorobowych.

Na oddziałach realizujących etap wczesnej poszpitalnej rehabilitacji stacjonarnej po operacjach chirurgicznych p xłstawową rolę powinni odgrywać lekarze rehabilitacji medycznej i fizjoterapeuci odpowiednich specjalności. Należy bowiem pamiętać, że chory operowany z powodu choroby serca w okresie rehabilitacji poszpitalnej powinien zostać poddany rchabilitacj' kardiologicznej, po operacji naczyniowej -rc labilitacji angiologiczncj, a po operacji klatki piersiowej lub phić - rehabilitacji pulmonologiczne j

Ztnp wczesnej poszpitalnej rehabilitacji chirurgicznej mógłby być również realizowany w warunkach uzdrowiska, co byłoby nieco droższe od szpitalnego oddziału rehabilitacyjnego. lecz być może bardziej skuteczne. Pobyt w miejscowości uzdrowiskowej daje możliwość szybszego odzyskania sprawności psychofizycznej niż na cddziale szpitalnym. Związane jest to z walorom-' tych miejscowości oraz warunkami. w jakich się tam przebywa. Zmuszają one do większej aktywności ruchowej, co korzystnie wpływa na powrót pełnej sprawności.

Oczywiście zadania wczesnego poszpitalnego etapu rehabilitacji po leczeniu chirurgicznym może spełniać także fizjoterapia domowa, prowadzona w miejscu