0000008

I. BIOMECHANIKA SZYJNEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA I WPŁYW OBCIĄŻEŃ ZEWNĘTRZNYCH NA TEN ODCINEK

JAN JIROUT

WPŁYW CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH NA DYNAMIKĘ SZYJNEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA

Z Zakładu Neuroradiologii Kliniki Neurologii Uniwersytetu Karola w Pradze Kierownik Zakładu Neuroradiologii: prof. dr J. Jirout Kierownik Kliniki Neurologii: prof. dr J. Vymazał

V

W ostatnich latach zajmowaliśmy się głównie normalną dynamiką szyjnego odcinka kręgosłupa obserwowaną za pomocą badań rentgenowskich. Ponieważ radiokinematografia okazała się niewystarczająca, zastosowano zwykłe zdjęcia rentgenowskie. Porównywano położenie kręgów w przestrzeni i względem siebie w pozycji neutralnej, i w skrajnych pozycjach kręgosłupa. Oczywiście, przy badaniach struktur biologicznych o znacznym wewnętrznym zróżnicowaniu morfologicznym i dynamicznym, bezwzględne wartości cyfrowe nie miały największego znaczenia. Opierano się na nich raczej przy dokonywaniu matematycznej analizy statystycznej, uzyskując głównie dane jakościowe. Aby uzyskać większą grupę osób badanych nie można było opierać studiów tylko na osobach zdrowych. Zamiast nich przebadano pacjentów zakładając, że normalne elementy ruchomości potwierdzają się po wyeliminowaniu ewentualnych cech patologicznych na drodze statystycznej.

Dynamika szyjnego odcinka kręgosłupa podlega działaniu różnych czynników zewnętrznych. Przede wszystkim są to zmiany pozycji głowy i szyi. Poza tym wpływ mają tu zmiany kształtu kręgosłupa szyjnego, w zależności od tego czy jest on rozluźniony, czy też działają na niego jakieś siły zewnętrzne.

Inna grupa czynników stanowiących o fizjologicznych anomaliach w dynamice kręgosłupa obejmuje izometryczne działania grup mięśni połączonych z kręgosłupem szyjnym.

Trzecią grupę stanowi działanie siły zewnętrznej na pewnym poziomie kręgosłupa, przy zamierzonym zwarciu jego części w celu zbadania i przeprowadzenia manipulacji na sąsiednim segmencie.

Ograniczenia czasowe pozwalają mi na omówienie jedynie pierwszej grupy czynników, która wydaje się być najbardziej związana z normalną dynamiką kręgosłupa.

Spośród wielu ruchów kręgosłupa szyjnego boczne pochylenie głowy i szyi, wykonane dokładnie w płaszczyźnie czołowej, okazało się najodpowiedniejsze dla naszych badań. Ruch ten bowiem stawia największe wymagania działaniu nie uszkodzonego stawu — oznacza to, że może być wykonany prawidłowo i bez przeszkód jedynie za pomocą normalnie działającego systemu więzadłowego.

Zmiany kształtu i pozycji kręgosłupa szyjnego nie są wynikiem prostego ruchu jednokierunkowego: składa się na nie wiele elementów dynamiki.

Na przykład: boczne pochylenie kręgosłupa szyjnego (ruch w płaszczyźnie