0000016

17

Czynniki zawodowe a biomechanika szyjnego odcinka kręgosłupa

podczas treningu sportowego i o których Markuske i Zeitler mówili, ze powodują urazy szyi i powstawanie wyrośli kostnych. Jest również prawdopodobne, że wibracje powodowane przez wiertła pneumatyczne, nitownice lub piły łańcuchowe wywierają negatywne działanie na kręgosłup. Graczyk (1973) stwierdził częste występowanie urazów szyi u robotników używających tych narzędzi — z jego prac nie wynika jednak jasno, czy przeprowadzono wystarczające studia epidemiologiczne.

III. Niekorzystny wpływ postawy

Niekorzystny wpływ postawy na szyjny odcinek kręgosłupa wynika z: 1) przedłużanego działania mięśni, potrzebnego do utrzymania głowy, gdy szyja ustawiona jest poziomo i 2) napięcia w tkankach: oponowordzeniowej i łącznej przy krańcowych zakresach ruchów szyjnego odcinka kręgosłupa.

Przy pracy wymagającej poziomego ustawienia szyi — czy to w leżeniu na brzuchu, czy na plecach, czy też w pozycji bocznej — napięcie mięśni szyi konieczne do utrzymania pożądanej pozycji wywołuje działanie siły uciskowej,

Ryc. 1. Diagram głowy i szyi w płaszczyźnie poziomej. Przy ciężarze głowy i szyi rzędu 6 kg — siła uciskowa działająca na staw międzykręgowy C_s/₇ wynosi 30 kG przy przedstawionej dźwigni. Jeżeli przekrój powierzchni obciążanych wynosi 2 cm² — ciśnienie

wynosi 15 kG/cm².

równej wielkością i działającej w kierunku przeciwnym, między kręgami szyjnymi (ryc. 1). Jeżeli ten ucisk w tym odcinku jest utrzymywany i jeżeli spowodowane nim ciśnienie wewnątrz tarczki międzykręgowej przewyższa ciśnienie osmotyczne tarczki, następuje jej odkształcanie. Obserwuje się wtedy zwężenie tarczki oraz zbliżenie się ścianek wraz ze zmianami w ich dynamice podczas ruchu. Jeżeli obciążony kręgosłup jest również narażony na działanie wibracji, efekty odkształcania będą przyśpieszone. Zmiany takie zaobserwowano w lędźwiowym odcinku kręgosłupa (Kazarian 1972, 1, 1975); możliwe jest również ich występowanie w kręgosłupie szyjnym, zwiększające jego podatność na urazy.

Działanie napięcia na tkankę nerwową i oponowordzeniową w różnych pozycjach szyi jest największe przy skrajnym zgięciu i rotacji. Breig — 1960, 1978 — (ryc. 2, 3) 'zademonstrował wzrost napięcia w oponie twardej kręgosłupa w odcinku szyjnym, w szyjnych korzeniach nerwowych ofaz w nerwach czaszkowych przy zginaniu szyi, oraz jednostrony wzrost napięcia przy zgięciu

2 Blomechaniczna analiza

BfSŁfOTEKA l EKARSKA