0000021

22

A. Kabsch

WYNIKI I OMÓWIENIE 1. Ruchliwość szyjnego odcinka kręgosłupa

Szczegółowa analiza możliwości wykonywania ruchów na poszczególnych poziomach połączeń czaszkowo-kręgowych i międzykręgowych zilustrowana jest zestawieniem w tab. I.

Tabela I

Ruchliwość kręgosłupa w odcinku szyjnym

Staw	-7- Płaszczyzna ruchu				Liczba stopni swobody
	Strzałkowa	Czołowa	Poprzeczna	Pionowa
O/C,	1	1	1		3
c,/c,	1	1	1	1	4
C2/C,	1	1	1		3
cyc4	1	1	1		3
c4/c5	1	1	1		3
c;/c„	1	1	1		3
C./C,	1	1	1		3
C7/Th.	1	1	1		•3
	8	8	8	1	25

Całkowita ruchliwość tego odcinka kręgosłupa wynosi 25 stopni swobody. Jednak przemieszczania w pionie na poziomie Ci/C₂ nie można mierzyć przyżyciowo poza badaniem radiologicznym, i w klinice nie ma ono praktycznego znaczenia. Zatem można przyjąć, że łączna ruchliwość szyjnego odcinka kręgosłupa wynosi dla celów praktyki klinicznej 24 stopnie swobody. Jest to równe 30,4% całkowitej ruchliwości łańcucha biokinematycznego kręgosłupa. Należy jednak przypomnieć, że opisuje się tu jedynie możliwości ruchowe, a nie zakres ruchu szyjnego odcinka kręgosłupa. Ten problem w rozważaniach pominięto.

2. Parametry funkcyjne mięśni działających na szyjny odcinek kręgosłupa

a.    Liczba aktonów wszystkich mięśni wynosi 107. Ze względów morfologicznych wyróżnia się zwykle dwie zasadnicze grupy mięśni: tylne i przednie, wliczając do tych ostatnich mięśnie pochyłe (mm. scaleni). Według takiego podziału mięśnie tylne posiadają 77 aktonów, a mięśnie przednie 30, czyli zaledwie 28% wszystkich aktonów. Spośród 107 aktonów 5 działa równocześnie na obręcz barkową, a 22 na klatkę piersiową. Wszystkie aktony obsługują łącznie 24 stopnie swobody. Nie wlicza się w ten bilans jednego stopnia swobody pary C^Cj, w ruchu postępowym w pionie, gdyż jest to ruch bierny, towarzyszący ruchom czynnym w płaszczyźnie poprzecznej. Tak więc przeciętnie na 1 stopień swobody przypada 4,5 aktona.

W analizie tej należy szczególną uwagę zwrócić na 2,5-krotną przewagę ilościową aktonów mięśni położonych z tyłu.

b.    Mięśnie i ich aktony przebiegają z reguły ponad kilkoma stawami, stąd liczba klas aktonów jest znacznie większa i wynosi łącznie 609. Z tego 172 klasy przypadają na aktony strony przedniej i 437 klas na aktony tylnej strony kręgosłupa. Przeciętnie na 1 akton zarówno przedni, jak i tylny przypada 5,7 stawu (w kończynie górnej 1 : 3).

Ciekawy jest też rozkład klas aktonów w grupie przedniej:

kj ~ 1, k₃ 2, k₃ 4, k₄ 0, kj — 4, kg — 4, k7 ~ 9, kg — 6