0000014

DUNCAN, G. TROUP

WYBRANE ZAGADNIENIA Z BIOMECHANIKI SZYJNEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA — WPŁYW CZYNNIKÓW ZAWODOWYCH

Z Oddziału Ortopedycznego Uniwersytetu w Liverpool

Badając wpływ pracy na zdrowie człowieka w odniesieniu do szyjnego odcinka kręgosłupa, lub też wpływ dysfunkcji tego odcinka na zdolność do pracy, lekarz przemysłowy ma niewiele podstaw, na których mógłby się oprzeć. Dwa studia epidemiologiczne wykazały, że dolegliwości ze strony kręgosłupa szyjnego i radiologicznie stwierdzone zmiany zwyrodnieniowe spotykano częściej u osób wykonujących ciężką pracę fizyczną (Hult, 1954; Lawrence, 1969), ale materiał do tych prac był gromadzony całe pokolenia wstecz, odpowiednio, w Szwecji i w Anglii, i od tamtego czasu nie podejmowano wysiłków w kierunku potwierdzenia wyników. Nie podjęto też poważniejszej próby wyjaśnienia, dlaczego ciężka praca fizyczna prowadzi do zwyrodnienia krążka między-kręgowego w odcinku szyjnym. Niektóre rodzaje pracy wiążą się z możliwością urazów szyi, na przykład, górnicy, pracując pod ziemią, narażeni są na częste uderzanie głową o podparcie sklepienia chodnika; można to jednak traktować jako wyjątek, a nie ma liczących się danych porównujących występowanie urazów szyi u górników z ich występowaniem u innych pracowników fizycznych.

Jednakże, powtarzające się urazy uważa się za mechanizm przyczynowy we wczesnym występowaniu spondylozy szyjnej. Rellan i współprac. (1969) stwierdzili częstsze występowanie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego u kierowców rikszy i u osób wykonujących ciężką pracę fizyczną niż u urzędników (praca siedząca) czy gospodyń domowych. Kierowcy rikszy są narażeni na znaczną wibrację i pionowe wstrząsy powodowane złym stanem dróg, po których jeżdżą i tym, że resory w rikszach są zwykle połamane. Częste występowanie zarówno zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego, jak i objawów sztywności karku stwierdzono ostatnio u spadochroniarzy (Mustajoki i współprac., 1978), ale nie wiadomo dokładnie, czy urazy następują podczas lądowania, czy też w trakcie szkolenia przygotowującego do skoków.

Badania bioinżynieryjne kręgosłupa szyjnego ograniczone są albo do doświadczeń prowadzonych z użyciem wyizolowanych preparatów kostno-więzadło-^wYch, mających na celu wyjaśnienie klinicznego problemu niestabilności (Fiser i Baier, 1968; Lysell, 1969; White i współprac., 1975), lub też do studiów nad mechanizmem złamań powodowanych uprawianiem sportu czy wypadkami drogowymi. Nie prowadzono dotąd badań nad mechanicznymi skutkami działania kończyn górnych na szyjny odcinek kręgosłupa. Są to przyczyny, dla których — oprócz ograniczonych danych epidemiologicznych dotyczących działania wstrząsu oraz wibracji — posiadamy mniej materiałów biomechanicznych, wyjaśniających przyczyny urazów szyi oraz spondylozy szyjnej niż wiadomości o urazach dolnego odcinka kręgosłupa i spondylozie lędźwiowej.

Nasza wiedza dotycząca związku pomiędzy dysfunkcją kręgosłupa szyjnego