0000046 3

90 Rehabilitacja kardiologiczna

jącymi skuteczność rehabilitacji są: utajona niewydolność krążenia, pojawienie się zaburzeń rytmu, a zwłaszcza migotanie przedsionków, powikłania neurologiczne po przebytych zatorach tętnic mózgu oraz schorzenia układu kostno--stawowego. Niekorzystnie wpływają na przebieg postępowania rehabilitacyjnego takie powikłania, jak wysiękowe zapalenie opłucnej, zapalenie osierdzia czy odoskrzelowe zapalenie płuc, których nie można uniknąć nawet przy najbardziej troskliwym leczeniu. Ich występowanie zmusza do zmiany programu rehabilitacji. Pojawiające się po operacji powikłania zakrzepowo-zatorowe bardzo opóźniają termin pionizacji. Przebieg rehabilitacji pooperacyjnej w mniejszym stopniu hamuje: migotanie przedsionków, przemijające zakażenia grypowe, zespół pokomisurotomijny, łagodne rzuty choroby reumatycznej oraz przedłużające się gojenie rany pooperacyjnej. Mniej poważne powikłania nie są przeciwwskazaniem do stopniowego obciążenia wysiłkiem i nie wydłużają okresu leżenia po operacji. Dolegliwości o typie dystonii nerwowo-krążeniowej albo typu psychonerwicowego nie powinny zbytecznie hamować przebiegu ćwiczeń gimnastycznych. Wiek chorych nie wpływa na wydłużenie czasu rehabilitacji. Zastoinowa niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu trudne do opanowania, czynny proces reumatyczny i bakteryjny są przeciwwskazaniem, zwłaszcza do rehabilitacji sanatoryjnej.

Zagadnienie oceny efektywności postępowania rehabilitacyjnego u chorych z wadami serca jest bardzo trudne. Na całość uzyskanej poprawy w stanie zdrowia chorego i jego zdolności wysiłkowej składa się wiele czynników’, od zupełnie nie związanych z postępowaniem rehabilitacyjnym (farmakoterapia) do całkowicie niewymiernych (subiektywne odczucie chorego, które należy traktować z wielką ostrożnością). Nie znamy jednak dotąd parametrów, na podstawie których można by określić obiektywnie wynik li tylko zabiegów rehabilitacyjnych w sensie prowadzonego leczenia wyłącznie w tym zakresie. Ocena na podstawie badania klinicznego, pomiarów tętna, oddechów’, ciśnienia tętniczego przed i po wysiłku jest niedostateczna.

W Ośrodku w Nałęczowie stosujemy badania spirometryczne i ergometrycz-ne. Badania wykonuje się w’ drugim miesiącu, przed i po leczeniu sanatoryjnym oraz w’ 6 miesiącu po operacji. Wykazały one, że w okresie pooperacyjnym najlepsze wyniki uzyskuje się w pierwszych miesiącach po operacji. Badania spirometryczne wykonane u chorych po komisurotomii mitralnej wykazały wzrost VC. MBC i próby Tiffenau już w 6—8 tygodni po zabiegu u chorych rehabilitowanych, podczas gdy podobne wyniki osiągano u chorych nie-rehabilitow^ranych dopiero w 6 miesięcy po zabiegu. Badania spiroergometrycz-nc wykazały, że zdolność wysiłkowa chorych po operacji w grupie chorych rehabilitowanych wyrasta o 9,2% w porównaniu z okresem przedoperacyjnym. podczas gdy w grupie nierehabilitowanych zmniejsza się o 3,3%. Wzrasta również pochłanianie tlenu w czasie jednej minuty u rehabilitowanych przeciętnie

0    8.4% w porównaniu z chorymi nierehabilitowanymi, a wartości wentylacji płuc zmniejszają się przeciętnie o 10,4%.

Z dotychczasowego naszego doświadczenia wynika, że próby spiroergome-tryczne z zastosowaniem wymiernego obciążenia na ergometrze rowerowym są najbardziej obiektywnymi metodami oceny wyników leczenia rehabilitacyjnego chorych z wadami serca. Próby spiroergometryczne umożliwiają równoczesną ocenę poprawy sprawności układu krążenia, układu oddechowego

1    mięśni szkieletowych. Należy podkreślić, że badania spiroergometryczne wykazują u mniejszej liczby chorych poprawy, aniżeli to wynika z badania klinicznego. Okresowe powtarzanie badania pozwnla na dokładną kontrolę skuteczności stosowanego leczenia usprawniającego oraz stanowi podstawą do prowadzenia rehabilitacji indywidualnej. Próba jest zupełnie bezpieczna i może być stosowana także dla oceny skuteczności rehabilitacji ambulatoryjnej. Badania spiroergometryczne mogą być również przydatne przy określaniu trybu życia i wyboru pracy zawodowej chorych z wadami serca.