007(4)

7

2. O umiarkowanej efektywności, zwane też: diuretykami korowego odcinka pętli nefronu, albo tiazydami:

a)    pochodne benzotiazadyny, czyli tiazydy moczopędne:

•    hydrochlorotiazyd {Hydr o chlorothiazidum, Enap, Tialorid, Retiazid [+ rezerpina])

b)    związki tiazydopodobne:

•    chlortalidon (Hygroton, Urandil)

•    indapamid {Indapen, Tertensif, Natrilbc, Fludex)

•    klopamid (Brinaldbc, Clopamid, Normatens, Brinerdiń)

Mechanizm działania i efekty farmakologiczne: Tiazydy działają w końcowym, korowym odcinku części wstępującej pętli nefronu oraz w początkowej części kanalika dalszego. Hamują one tam wchłanianie zwrotne Na⁺ i Cl' poprzez blokowanie transportera (symportera) CL'; odbywa się to poprzez konkurowanie tiazydów i CL- o miejsca wiązania tych ostatnich na symporterze. Dochodzi do zatrzymania w kanaliku Na* i Cl' (w ilościach w przybliżeniu równoważnych) a wtórnie i wody, co prowadzi do zmniejszenia objętości osocza i wtórnie do redukcji ciśnienia kiwi. Ujemnemu bilansowi sodowemu i obniżeniu objętości płynów zewnątrzkomórkowych towarzyszy znaczące hamowanie wydalania wapnia oraz nasilenie wydalania potasu i magnezu.

Zastosowanie kliniczne:

❖ Zastoinowa niewydolność serca - dotyczy to głównie długotrwałego leczenia niewydolności przewlekłej o umiarkowanym charakterze. Należy jednak zaznaczyć, że według bieżących rekomendacji to furosemid (a nie diuretyki pędowe) jest lekiem moczopędnym I rzutu do leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca u psów i kotów. Jeżeli stosując sam furosemid nie uzyskuje się zadowalającego/skutecznego efektu moczopędnego, wielu ekspertów zaleca włączenie do leczenia hydrochlorotiazydu [dodatkowo (a nie zamiennie) do furosemidu]

❖    Zwalczanie obrzęków pochodzenia sercowego, nerkowego i wątrobowego; nie

dotyczy to obrzęków ostrych (zbyt wolne i słabe działanie).

♦> Nadciśnienie tętnicze; leki z tej grupy obniżają ciśnienie krwi silniej niż wynikałoby to ze zmniejszenia objętości płynów krążących, ponieważ dodatkowo wywierają bezpośrednie działanie rozkurczające na mięśniówkę gładką naczyń = rozszerzenie naczyń. Mechanizm relaksacyjnego wpływu związków tiazydopodobnych jest związany z hamowaniem transportu jonów wapniowych w miocytach gładkich —> zmniejszenie oporu obwodowego i spadek ciśnienia krwi. Efekt hipotensyjny (obniżający ciśnienie krwi) ujawnia się stosunkowo późno, tj. po kilku tygodniach stosowania. Diuretyki tiazydowe (tak jak pętlowe) są rzadko stosowane w terapii nadciśnienia u małych zwierząt; zwykle wdraża się je do leczenia w tych przypadkach, w których leki I, II i III rzutu są nieskuteczne (zob. ćwiczenia: leki przeciwnadciśnieniowe).

♦> Wzmacnianie działania diuretyków pędowych (synergizm hiperaddycyjny; patrz dalej) - takie skojarzenie stosowane bywa np. w ciężkiej zastoinowej niewydolności serca, w terapii ciężkich obrzęków niepoddających się leczeniu samymi diuretykami pętlo wymi.

Uwagi:

❖    Leki tiazydowe nie są wykorzystywane w sytuacji, gdy konieczne jest uzyskanie szybkiego i silnego efektu moczopędnego; wtedy należy zastosować diuretyki pętlowe, gdyż działają one intensywniej (^szybciej i silniej) niż diuretyki tiazydowe

(tak więc np. użycie diuretyku tiazdywego, zamiast pędowego, w terapii przy ostrego obrzęku płuc byłoby błędem w sztuce lekarskiej).

❖    Leki tiazydowe zmniejszają przepływ krwi przez nerek, dlatego nie powinny być stosowane u pacjentów z azotemią

T. M.