01055

szanować chorą umysłowo jednostkę jako osobę”. Największy rozgłos zyskały jednak reformy zapoczątkowane w szpitalach Salpetriere i Bicetre w Paryżu przez doktora Philippea Pinela. Natchniony rewolucyjnymi ideami wolności, równości i braterstwa Pinel w 1793 roku symbolicznie (i zapewne również dosłownie) rozkuł łańcuchy swoim podopiecznym.

Pinel był wyznawcą postępowej myśli oświecenia. Jeżeli obłęd stanowi zaburzenie umysłowe, należy zmagać się z nim środkami mentalnymi. Ograniczenie cielesnej swobody stanowi w najlepszym wypadku niestosowność, w najgorszym zaś wybieg lenistwa terapeutycznego i czynnik pogarszający stan chorego. Leczenie musi przeniknąć do duszy.

Podczas rządów terroru pewien krawiec paryski wniósł sprzeciw wobec egzekucji Ludwika XVI. Opacznie zrozumiawszy podsłuchaną rozmowę, nabrał przekonania, iż to on sam ma zostać zgilo-tynowany. Urojenie to rosło do rozmiarów manii, wreszcie nie było innego wyjścia, jak zamknąć go. Wykorzystując środki psychoterapeutyczne, Pinel zainscenizował skomplikowany pokaz: przed krawcem pojawili się trzej lekarze przebrani za sędziów. Udając rewolucyjne ciało ustawodawcze, skład sędziów przysięgłych oświadczył, iż patriotyzm jego jest nieskazitelny oraz że „uwalnia” go z wszelkich oskarżeń. Fikcyjny przewód sądowy, zapisuje Pinel, spowodował natychmiastowe ustąpienie objawów.

122

17. Philippe Pinel (1745-1826) utorował drogę terapii moralnej w rewolucyjnym Paryżu i rzekomo rozkul łańcuchy umysłowo chorym w przytułkach Salpetriere oraz Bicetre. Rycina w stylu Madame Merimee, 1810 r.

w