100�65

Stanisław Przybyszewski

ny, ponieważ powieść zbyt jednoznacznie przedstawiała miłosny trójkąt Przybyszewski - Dagny - Jadwiga Kasprowiczowa), w której autor portretuje zarażone „duchową malarią” środowisko krakowskiej cyganerii. Cierpienie, twórcza niemoc i wreszcie „upiór publiczności”, która odrzucając dzieła sztuki wysokiej skazuje twórców na głodową śmierć są — obok rozwijanego w tle romansu - przedmiotem rozważań tej powieści. Kolejne części, których fabularną ramę nadal stanowi romans Czerkaskiego z Hanką Glińską i jej cierpienia spowodowane zakazem spotykania się z córeczką (Dzień sądu, 1909 oraz Zmierzch, 1911) oddalają się od problematyki artystowskiej, przeciwstawiając jej filozofię czynu (Korfini) i pojednania z naturą (Hanka).

W ramy jeszcze bardziej wyrazistej melodramatycznej fabuły wpisał Przybyszewski inną trylogię, Mocnego człowieka (Mocny człowiek, 1912; Wyzwolenie, 1912; Święty gaj, 1913), kolejną polemikę z Nietzcheańskim nadczłowiekiem i zbrodnia-rzem-filozofem Dostojewskiego. Bohaterem tego sensacyjnego romansu jest Henryk Bielecki, dziennikarz-immoralista, który przywłaszcza sobie cudze rękopisy, doprowadza do samobójstwa ich autora i aby utrzymać literacką sławę uruchamia łańcuch kolejnych zbrodni. Bohater kreujący siebie na „mocnego człowieka” złamany zostaje przez miłość, a raczej dzięki niej się odradza: w finale dokonuje de-

			STANISŁAW PRZYBYSZEWSKI
		I	KRZYK POWIEŚĆ
	jsshI 1		®
^/jĄ~ '			"WYDAŁ: LITERACKI INSTYTUT WYDAWNICZY „LBKTORA" 1917 :: :: a LWOW-KRAKOW-WARSZAWA-POZNAN 1 _

♦ Stanisław Przybyszewski, Krzyk, Lwów 1917. Wklejka ze zdjęciem autora przed stroną tytuło-wą i strona tytułowa. (Kraków, Biblioteka Jagiellońska)