120 121

Obramienie stawów i zaczerwienieniem powłok w ich obrębie, miejscowym podniesieniem temperatury skóry i bolesnością stawów, skojarzone z ograniczeniem ruchomości czynnej i biernej oraz z gorączką—zespól ten charakteryzuje osin) gorączkę reumatyczna stawów.

Szczególnie silne bóle i ograniczenie ruchomości s;j znamienne dla gonokoko-wego zapalenia stawów.

Jako wada rozwojowa zdarza się nadliczbowość (polydactylio) palców stóp (ryc. 69) i rąk (ryc. 70), zrosty palców (synductylia) itp.

Napad znacznego obrzmienia stawu paluchowego stopy, połączony z gwałtownymi w nim bólami i wysoką gorączką, nasuwa na myśl napad dny (ryc. 71).

Cljaw brudnych kolan p. str. 84.

KRĘGOSŁUP

K ręgosłup bada się oglądaniem, obmacywaniem i opukiwaniem. Przy badaniu zwraca się uwagę na jego kształt, ruchomość i bolesność.

Najczęstszym zniekształceniem kręgosłupa jest skrzywienie boczne (sco/ios/s), często rozwijające się w wieku szkolnym wskutek niedostosowania ławek szkolnych do potrzeb uczniów (ryc. 72). Zwłaszcza często rozwija się w tych warunkach skrzywienie boczne u osób źle odżywianych, niedokrwistych, ze słabym rozwojem mięśni.

Boczne skrzywienie kręgosłupa może powstać także w chorobach płuc wiodących do rozległej marskości jednego płuca, w następstwie wysiękowego zapalenia opłucnej, blizn po dużych oparzeniach, ropowicy, w przypadkach rwy kulszowej itp.

Częstą postacią zniekształcenia kręgosłupa jest skrzywienie w części grzbietowej (Icyp/iosis) powodujące garb z wyrównawczym wypukleniem ku przodowi w części lędźwiowej (lordosis). Zmiana ta często kojarzy się ze skrzywieniem kręgosłupa bocznym (kyphoscoliosis). Może być ona tak duża, że wpływa na stan płuc wywołując niedodmę jednych odcinków płuc, a rozdęcie innych, może być

także przyczyną mylnego wniosku co do siedziby uderzenia koniuszkowego serca i granic stłumienia sercowego.

Zmianyzapalne (spondyloarthritis ankylopołtica deformans) oraz zwyra-dniające (spondyloarthrosis deformans), toczące się w stawach międzykręgowych i więzadłach, mogą doprowadzać do zupełnego zesztywnienia kręgosłupa (ryc. 73). Sprawa chorobowa postępuje z góry ku dołowi (postać Bechterewa) albo na odwrót — od dołu ku górze (postać Pierre-Marie).

Zależnie do rozprzestrzenienia się sprawy znika zupełnie lub ogranicza się do pewnej części kręgosłupa jego ruchomość bierna i czynna. Wszelkie ruchy bierne i czynne oraz obmacywanie i opukiwanie kręgów sprawiają choremu ból.

Opukiwanie kręgosłupa stosowane z niewielką siłą wzdłuż ościstych wyrostków wywołuje w warunkach prawidłowych odgłos opukowy niejednakowy na przebiegu kręgosłupa, mianowicie:

1)    w zakresie kręgów karkowych oraz dwóch pierwszych grzbietowych odgłos opukowy jest stłumiony,

2)    w zakresie kręgów grzbietowych od III do V jest stłumiony lub przytłumiono-bębenkowy, zależnie od przylegania w tych miejscach płuc;

3)    od VI do X—XI kręgu grzbietowego odgłos opukowy jest jawny, zależnie od sąsiedztwa płuc;

Ryc. 73. Zwyradniające zesztywnienie kręgosłupa (wg Copmanal