1545735Y441139396105936722521 n

12

Rozdział I

KognHytritl

Przed pojawieniem się koncepcji gramatyki transformacyjnej Chomskie-go dominowały dwie teorie:

-    strukturalizm funkcjonujący w Europie, który opierał się na traktowaniu lingwistyki jako nauki formalnej rozróżniającej konkretne akty mowy i abstrakcyjny system języka;

-    bchawioryzm rozwijany głównie w USA, opierający badania nad językiem na bezpośredniej obserwacji lub pozwalający na dokonanie pomiaru². Noara Chomsky⁵ zakładał, że język pojawił się u człowieka w wyniku rozwinięcia się wrodzonego systemu uniwersalnych reguł, czyli gramatyki występującej we wszystkich językach świata. Niemowlęta są w jednakowym stopniu zdolne do przyswojenia dowolnego języka, niezależnie od tego, jakim posługują się ich rodzice. Dopiero proces uczenia się powoduje koncentrację na określonym rodzaju języka np. języku polskim czy norweskim. Teoria Chomskiego nazywana Uniwersalną Gramatyką stanowi dziś podstawę kompetencji językowych człowieka.

Zaprezentowana przez Chomskiego teoria jest dziś uznawana za trafną ze względu na szereg cech, takich jak:

-    powszechność występowania języka we wszystkich społecznościach, niezależnie od miejsca, stopnia izolacji cywilizacyjnych itp.;

-    podobieństwo struktur gramatycznych wszystkich języków, co pozwala ludziom nauczyć się dowolnego języka;

-    potencjalne możliwości rozwoju kompetencji językowych, które są podobne u wszystkich ludzi;

-    brak dowodów na ewolucję gramatycznej strony języka.

W nurcie dyskusji o biologicznych podstawach języka możemy zaobserwować szereg stanowisk mieszczących się pomiędzy dwoma kontinuum. Jed no starsze zakładające, że język nie jest tylko cechą przypisaną człowiekowi, i drugie, mówiące o unikalności języka ludzkiego. Za traktowaniem języka jako wspólnej właściwości wszystkich zwierząt przytacza się między innymi wyniki badań nad zachowaniami pszczół. Po powrocie do ula pszczoła odbywa taniec, który pozwala pozostałym robotnicom zorientować się, gdzie znajduje się kwietna łąka z dużą ilością pyłku. Z kolei zwolennicy tezy mówiącej o unikatowości języka ludzkiego zwracają uwagę na cechy różniące w tym względzie człowieka od zwierząt. Listę takich cech opracował m.in. Charles Hockctt⁴, który wyodrębnił: podwójną artykulację, produktywność, arbitralność, specjalizację, przemieszczanie i transmisję kulturową.

Euan M. Macphail⁵ zwraca i nia. w którym stawiamy tezę mc

-    są one mniej inteligentne oc cji jest niewystarczający, aby

-    ludzie wytworzyli na drodzi języka, a w przypadku jego b w rozumieniu werbalnym. W ramach cognitivc scicnct

na modelach przetwarzania ini grupy modeli:

-    przetwarzanie informacji struujący wiedzę deklaratyi trzech typów pamięci Richi pamięci Roberty Klatzky^{1 2}, B

-    przetwarzania informacji z , ny (występuje w nim okreśi ne przetwarzanie informacji tów czy cech), jest sekwenc poziomy analizy), selektywn w trakcie przetwarzania da są: model Pandemonium S< go jednostek gnostycznych¹¹ Normana¹¹.

Nowsze poglądy zakładają gicznej hominidów, prawdopod temu przez homo habilis, kiedy t i jego kompresji w czaszce. Ewo się dwóch odmiennych stanowis ra i Paula Blooma¹², zakłada roz dłuższy okres, selekcję, która un żonych systemów znaków aż do

’ Macphail 2002.

⁴ Kurcz 1987 ⁷Shiffrin, Atklnson 1969. " Klatzky 1975.

* Broadbeiul 1958.

¹⁰    Konarski 1969.

¹¹    Lindsay, Norman 1984. ^,ł Pinkcr, Bloom 1990.

1

¹ Bobryk 1987:40.

¹ Chomsky 2005.

2

Hockctt 1968.