172,173

172

Teorie literatury XX W

C.    Emerson, The First Hundred Years of Mikbail Bakhtin, Princeton 1997.

Face to Face: Bakhtin in Russia and the West, red. C. Adlam, R. Falconcr, V. Machlm, A Mn Sheffield 1997.

Feminism, Bakhtin, and the Dudogic, red. D.M. Bauer, S.J. MeKinstry, Albany 1 <*•; 1 P. Good, Languagefor Those Who Have Not bing: Mikbail Bakhtin and the Landscapt of I try, New York 2001.

K. Hirschkop, Mikbail Bakhtin:An Aestheticfor Democracy, Oxford 1999.

M. ł lolquist, Dialogism, London 1990; wyd. 2: 2002.

The Novełnets of Bakhtin: Perspectives and Possihi/ities, red. J. Bnihn, J. Lundquist, l '< >|h 2001.

S. Vicc, Introducing Bakhtin, Manchester 1997.

D.    Wcsling, Bakhtin and the Social Moorings of Poetry, London 2003.

J.P. Zappcn, The Rebirth of Dialogue: Bakhtin, Socrates, and the Rhetorical‘Tradition, \ 2004.

Michał Paweł Marki*

VI. Hermeneutyka

Podstawowe założenie, na którym Pan się opiera, a mianowicie że istnieje jedna, to znaczy je dyn a, poprawna interpretacja, wydaje mi się z punktu widzenia psychologii i doświadczeniafałszywe. [...] Krótko mówiąc, a mówi to s t ar y filolog, mający za sobą całe swoje filologiczne doświadczenie, nie istnieje jedna, j e-dyna, zadowalająca interprta-c j a, zarówno dla poetów, jak muzyków (poeta w żadnym wypadku nie jest autorytetem, jeśli chodzi o znaczenie swoich wierszy: istnieją najbardziej niesamowite dowody na to, jak płynne i nieokreślone jest dla nich to .znaczenie").

Friedrich Nietzsche'

Mając na względzie poezję, objaśnienie wiersza musi dążyć do tego, by stać się zbędnym. Ostatni, ale też najtrudniejszy krok każdej wykładni polega na usunięciu się w cień z objaśnieniami wobec czystego istnienia wiersza.

Martin Heidegger¹

Hermeneutyka to nie tyle metoda, co postawa człowieka, który chce zrozumieć innego człowieka, albo - jako słuchacz bądź czytelnik - chce zrozum iećjęzykową wypowiedź. Ale zawsze chodzi o zrozumienie tego jednego człowieka, tego jednego tekstu. Interpretator, który faktycznie opanował wszyit kie naukowe metody, zastosuje je tylko po to.