20090126 171442

nym materiałem. Duży wpływ na jego uzyskanie ma współpraca pomiędzy biegłymi a organem procesowym zlecającym opinię.

Doświadczenia pracowników Zakładu Psychologii Sądowej Instytutu Ekspertyz Sądowych prowadzą do wniosku, ż.e w sprawach karnych dotyczących rozstrzygania różnych wersji śmierci (samobójstwo zabójstwo — nieszczęśliwy wypadek) znacznie bardziej przydatna byłaby współpraca psychologów z prokuratorem w charakterze konsultantów niż w charakterze biegłych.

Przylądek nr ł: Anna M., 16 lal

analiza

przypadku

Zwłoki Anny M. znaleziono na torach kolejowych. Podczas przeszukania w jej mieszkaniu i piwnicy wykryto liczne plamy krwi, leki, opakowania po lekach oraz zakrwawione żyletki. Sekcja zwłok wykazała, że przyczyną śmierci była dekapitacja. Oprócz obrażeń powstałych w następstwie przejechania przez pociąg zmar ła miała rany cięte w okolicach nadgarstków; w przełyku, żołądku i wątrobie stwierdzono obecność leków przeciwbólowych. Docho dzenie zostało umorzone z powodu braku dowodów działania osób trzecich. Wznowiono je pięć lat później, po dostarczeniu przez matkę Anny M. listu. Jego treść sugerowała, że pisał go miody narkoman, który na krótko przed śmiercią Anny spotkał się z nią i zostawił jej do wypróbowania jakieś środki.

Anna M. od kilku miesięcy mieszkała sama. Rodzice zajmowali dom w pobliskiej wsi i prowadzili tam gospodarstwo sadownicze, zaś brat wyjechał na studia. Jednocześnie stałe kontrolowali zachowanie Anny — dzwonili do niej lub przyjeżdżali w niezapowiedzianych porach co najmniej raz dziennie.

Mic;,i C-frr.hnykii

Badania psychologiczne wykazały, ze Anna miała co najmniej przeciętne możliwości intelektualne, nie wykazywała jednak sprecyzowanych uzdolnień ani zainteresowań, przedsiębiorczości i ini cjntywy. Ujawniała obniżone poczucie własnej wartości: czuła się mało atrakcyjna lizycznie i psychicznie. Zarówno w stosunku do rodziców, jak i kolegów i nauczycieli, starała się pełnić rolę osoby dobrze zorganizowanej, odpowiedzialnej. Jej kontakty z rówieśnikami miały charakter jednostronny: przyjmowała rolę powiernicy, sama jednak nie zwierzała się koleżankom, nie wzbudzała też większego zainteresowania swoim żvciem. Sprawiała wrażenie osobo zrównoważonej i pogodnej. Zwykłe podejmowała zadania, których, jej zdaniem, oczekiwały od niej osoby znaczące. Jedyne stwierdzo no przejawy samodzielności stanowiła podroż autostopowa ukryłeś —

ta przed rodzicami i plany zorganizowania wieczoru sylwestrowego odrzucone przez nich w ostatnich dniach przed śmie rei 4 Annv. Analiza jej sytuacji żvciowej nie wskazywała na poważne trudności czy niepowodzenia Anny M. w ostatnim okresie, jednocześnie jednak brak bvlo przejawów osiągnięć, rodzina uważała ją za „pechową".

biegli stwierdzili, że w świetle zebranego materiału hipoteza zabójstwa jest bardzo mało prawdopodobna. Przemawiały za tvm zarówno śladv kryminalistyczne, jak i analiza sytuacji życiowej Anny M., które nie pozwalały na ujawnienie motywu zabójstwa. Jednocześnie analiza jej sytuacji życiowej nie dała podstaw do stwierdzenia długotrwałego, postępującego stanu depresyjnego, a brak spontaniczności i skłonności do zachowań impulsywnych nie przemawiał za gwałtowną i samodzielną decyzją o śmierci. Najbardziej prawdopodobna w tej sytuacji była hipoteza, że na decyzję o samobójstwie miała wpływ jakaś osoba, niewykluczone, że chłopiec, z którym nawiązała bliski kontakt, ale nie ujawniała tego przed najbliższymi (w materiałach sprawy znaleziono jedynie kilka niejednoznacznych przesłanek), a motyw mogło stanowić poczucie zawodu uczuciowego lub (i) niespełnionej misji. Przesłanki przemawiające za możliwością próby samobójczej stanowiły: dziwne zachowanie tuż przed śmiercią (w przeddzień opuściła szkołę skarżąc się rodzinie na zaburzenia żołądkowe, nie była również przygotowana na następny dzień) nieuregulowane kontakty z rodziną (obciążenie samodzielnością, a jednocześnie stałą kontrolą), brak sukcesów i niska samoocena, zwłaszcza w zestawieniu z pełną samoakceptacją prezentowaną przez pozostałych członków rodziny, możliwość wahań nastrojów związana z okresem rozwojowym oraz sugestią zaburzeń hormonalnych zawartą w notatce ginekologa.

Ponadto na podstawie analizy okoliczności śmierci biegli uznali za najbardziej prawdopodobne, że Anna ML po kilku nieudanych próbach zadania sobie śmierci (połknięcie leków, podcięcie żył), zmieniła zamiar i postanowiła szukać pomocy rodzinv, a jej śmierć była wynikiem wypadku — w drodze do rodziców, osłabiona, wpadła pod nadjeżdżający pociąg.

3.2, Opracowywanie portro.tn psychologicznago nieznanego sprawni

Opracowywanie portretu psychologicznego nieznanego sprawcy wchodzi w zakres psychologii śledczej. Zajmuje się ona,

------------Zr&zi." Ciicnwtki-------------.'>*