286 287

Mapy topograficzne

Mapy topograficzne

Objętość    Średnia wysokość

Vm 368 x 0.01 kmx 0.1 km¹- 0.368 ttn*    W„-525 m+(0.368km^,:4 km²) = 525 m+92 m = 617 m np.nL

Ryv. 751. Konstrukcja krzywej hipsograficznej

Inny wykres krzywa klinograficzna - przedstawia rozkład spadków terenu w odniesieniu do przyjętych stref wysokościowych. Aby ją narysować, należy wykonać obliczenia podobne do wykonywanych przy wyznaczaniu średniego nachylenia powierzchni, lecz dla każdej strefy* osobno. Objaśnienie postępowania prowadzącego do wykreślenia krzywej klinęgraficznej zawiera rycina 7.52.

650 600 sso

•t

Hyc. 7.52. Konstrukcja krzywej kartograficznej. Nachylenie powierzchni wnajwyższej &etie oblicza się, przyjmu-jąc tę powierzchnią za podstet/ę stożka, a maksymalną wysokość względną obszaru za wysokość stożka (ma fu zastosowano procedura opisane przy rycinie 7.48). Wykorzystując dane z ryciny 7.51 można obliczyć średni spadek terenu położonego ponad poziomicą 650m, jako Ah ,(49 m):r, (538m) *> tg fi,, stądp, ■* 5°. Aby obliczyć średnie nachylenie terenu w przedziale 600-650m, należy najpierw obliczyć promień kola r/ównego obszarem strefie600-699 ni, a następnie kąt z funkcji tg (l_} ^dh_}(50m): r_s{892m) - r_t(538m), a wiąc/)₃=8*. Wyznaczenie średnich nachyleń niższych stref wysokościowych przebiega w ten sam sposób. Narysowanie krzywej khnogra-Ocznej polega na odłożeniu długości kolejnych promień na liniach poziomych, odpowiadających wysokościom obranych poziomic i poprowadzeniu przez końce tych odcinków linii łamanej

7.7.4. Opracowania pochodne oparte na mapach topograficznych

Mapy topograficzne stanowią podstawę opracowania wielu innych rodząjów map, na których istotną rolę odgrywa treść sytuacyjna i rzeźba terenu. Często są podkładem topograficznym map tematycznych, np. geologicznych i glebowych, a pewne ich elementy mogą należeć również do treści tematycznej, np. sieć wodna na mapach hydrograficznych lub rzeźba terenu na mapach geomorfologicznych (wykorzystanie map topograficznych w charakterze podkładu - patrz również: rozdział 9).

Mapy topograficzne pełnią podstawową rolę przy opracowaniu planów miast. Za plan miasta może być uważana mapa w skali 1:10 000. Uczynienie z niej planu ogńlnoużyt-kowego wymaga jednak poszerzenia zakresu treści o obiekty istotne z funkcjonalnego i turystycznego punktu widzenia, np. o linie komunikacyjne, bazę noclegową, zabytki. Plan pozbawiony jest też zazwyczaj rysunku rzeźby terenu. Plany dużych miast opracowuje się w skalach mniejszych niż 1:10 000 - np. Warszawy od 1:20000 do 1:30 000 - lecz generalizaęja treści jest na nich zazwyczaj większa niż na odpowiadających im skalowo mapach topograficznych.

Powszechne jest także wykorzystywanie map topograficznych w kartografii turystycznej. Najczęściej stosowany sposób opracowania map przeznaczonych dla turystów polega na przeredagowaniu treści topograficznej, szczególnie zabudowy i rzeźby terenu oraz dodaniu informacji tematycznych, które nie występują na mapach topograficznych. Niemal do końca lat osiemdziesiątych XX w. polskie mapy turystyczne cechowała nadmierna generalizaęja treści topograficznej, połączona z celowym jej zniekształceniem. Była to konieczność wynikająca z przepisów o tajemnicy państwowej, stąd też mapy tamtego okresu znacznie różnią się pod względem szczegółowości i wiarygodności od map współczesnych.

Inny rodzaj map turystycznych pojawił się na początku lat dziewięćdziesiątych XX w., wkrótce po zniesieniu ograniczeń cenzury. Jawne już mapy topograficzne otrzymały nadruk treści turystycznej, dzięki czemu możliwe stało się ominięcie pracochłonnego

Ostrószi

2	A

Prźygórze

flyc. 7.53. Fragmant mapy topograficznej z nadruk,em treści turystycznej (Mapa topograficzna Polski 1 100 000 wydanie turystyczne, arkusz M-33-57/58 Kłodzko Zarząd Topograficzny Sziebu Generalnego V/P. Państwowa Przedsiębiorstwo Geodezy/no-Kartograticzne. Wojtkowa Zakłady Kartograficzna 1994)