2tom336

9. URZĄDZENIA DO KOMPENSACJI MOCY BIERNEJ 674

9.7.2. Szczegółowe zasady eksploatacji urządzeń do kompensacji

Stałe baterie kondensatorów WN i nn

Eksploatacja stałych i wyłączanych baterii polega zarówno na ich załączaniu oraz wyłączaniu zgodnie z programem pracy lub na polecenie dyspozytora, jak i na okresowych przeglądach.

Baterię kondensatorów można załączyć pod napięcie tylko w stanie rozładowanym, z wyjątkiem załączeń przez urządzenia SPZ i SZR, o ile załączenia te nic stworzą zagrożenia dla kondensatorów i współpracujących z nimi urządzeń.

Baterię kondensatorów należy wyłączyć — poza obowiązującym programem pracy

—    w przypadku:

a)    wzrostu napięcia na zaciskach jednostek kondensatorowych powyżej 110% ich napięcia znamionowego, a prądu ponad 130% prądu znamionowego (o ile nie są podane przez wytwórcę inne wartości);

b)    wybrzuszenia kadzi dowolnej jednostki ponad 20% pierwotnej grubości jednostki;

c)    podwyższenia temperatury otoczenia ponad temperaturę dopuszczalną, określoną przez wytwórcę;

d)    przegrzania zacisków i połączeń lub wystąpienia na nich iskrzenia;

e)    stwierdzenia wycieku syciwa (tłustej plamy na kadzi nie uważa się za wyciek);

f)    wystąpienia różnicy obciążenia prądowego poszczególnych faz baterii w odniesieniu do fazy o największym obciążeniu przekraczającym 10% dla baterii łączonych w trójkąt i 5% dla baterii łączonych w gwiazdę;

g)    pojawienia się w jednostkach trzasków' lub innych odgłosów.

W książce eksploatacji baterii kondensatorów powinny być zamieszczone numery i dane rzeczywiste jednostek kondensatorowych, a w przypadku baterii WN w układzie podwójnej gwiazdy — rozmieszczenie jednostek w gałęziach oraz ich rzeczywiste pojemności.

Ocena stanu technicznego baterii kondensatorów' powinna być przeprowadzana nie rzadziej niż raz na 5 lat.

Oględziny baterii kondensatorów należy przeprowadzić nie rzadziej niż raz w roku oraz

—    po stwierdzeniu nieprawidłowości pracy baterii;

—    po postoju baterii, jeśli w tym czasie mogły powstać okoliczności mogące w czasie załączania stanowić zagrożenie dla ludzi i otoczenia.

Regulowane baterie kondensatorów

Eksploatacja baterii regulowanych polega nie tylko na sprawdzeniu nastaw regulatora, lecz także na przeglądach baterii, a zwłaszcza styczników.

Baterie należy wyłączyć spod napięcia w przypadkach jak dla baterii stałych: b), d), e), f), g) oraz w przypadkach a) i c) — o ile regulator nie reaguje sam na wartość napięcia lub temperatury.

Przegląd styczników, a zwłaszcza ich styków, należy wykonywać po liczbie łączeń określonej przez wytwórcę.

Filtry wyższych harmonicznych

Przy filtrach kilkugałęziowych dla kilku harmonicznych należy:

—    załączanie gałęzi filtru zaczynać od gałęzi dla harmonicznej najniższego rzędu i łączyć następne gałęzie dla kolejnych wzrastających numerów harmonicznych (o ile filtru jako całości nie załącza się jednym wyłącznikiem);

—    wyłączanie gałęzi zaczynać od gałęzi dla harmonicznej najwyższego rzędu, a potem kolejno dla coraz to niższych rzędów (o ile filtru nie wyłącza się jako całości jednym wyłącznikiem).

Praca filtru wyższych harmonicznych w razie uszkodzenia gałęzi harmonicznej najniższego rzędu jest niedopuszczalna. Poza tym obowiązują zasady: b), c), d), e), f), g) jak dla baterii stałych oraz również a), z tym, że kondensatory stosowane do filtrów mają często znamionową przeciążalność prądową równą 1,5/_A..

Kompensatory uniwersalne

Najczęściej stosowane są 2 typy kompensatorów uniwersalnych:

—    z łączonymi automatycznie stopniami baterii w postaci filtrów wyższych harmonicznych;

—    ze stałą baterią najczęściej w postaci filtru wyższych harmonicznych i regulowanym

tyrystorowo dławikiem.

Kompensatory uniwersalne są dotychczas w Polsce urządzeniami jednostkowymi, unikalnymi. W tym przypadku należy stosować się do zaleceń wytwórcy, a ponadto do zaleceń dotyczących stałych i regulowanych baterii WN.

Silniki synchroniczne

Zasady eksploatacji silników synchronicznych są takie same, jak i innych silników.

Ponadto — przy regulacji mocy biernej silnika za pomocą ręcznej regulacji prądu wzbudzenia — wartość prądu należy nastawić tak, aby otrzymać wartość współczynnika mocy lub mocy biernej zgodnie z instrukcją szczegółową.

Przy regulacji automatycznej wartość prądu wzbudzenia nastawia regulator.

Należy — zwłaszcza w okresie letnim — stosować się do zaleceń wytwórcy dotyczących maksymalnej dopuszczalnej wartości prądu wzbudzenia oraz maksymalnej temperatury otoczenia.

9.7.3. Sprzęt ochronny i zasady bhp przy obsłudze urządzeń do kompensacji

Baterie kondensatorów w postaci konwencjonalnej oraz filtrów wyższych harmonicznych czy też uniwersalnych kompensatorów powinny być wyposażone w przenośne uziemienia umożliwiające rozładowanie, zwarcie i uziemienie baterii.

Każdą baterię odłączoną od sieci należy uważać za naładowaną (p. 9.3.2); przed przystąpieniem więc do jakichkolwiek prac należy ją rozładować, a następnie zewrzeć zaciski i uziemić.

Obudowa jednoizolatorowych jednostek kondensatorowych WN lub dwuizolatoro-wych łączonych szeregowo znajduje się pod napięciem. W tym przypadku po wyłączeniu baterii i jej rozładowaniu należy uziemić zarówno zaciski baterii, jak i kadzie kondensatorów lub jej stalową konstrukcję.

W pomieszczeniach baterii z jednostkami impregnowanymi olejem mineralnym powinien znajdować się sprzęt przeciwpożarowy: gaśnice i skrzynie z piaskiem.

W nowych kondensatorach stosuje się obecnie syciwo syntetyczne zamiast oleju. Może ono być szkodliwe dla zdrowia przy bezpośrednim zetknięciu się ze skórą ludzką, a gazy powstałe pod wpływem łuku elektrycznego lub przy spalaniu uszkodzonej jednostki (we własnym zakresie) uszkadzają drogi oddechowe. Jednostki z wyciekiem takiego syciwa można demontować tylko w gumowych rękawicach. Skórę zabrudzoną syciwem i rękawice należy umyć dokładnie wodą z mydłem, zaś oczy — bieżącą wodą przynajmniej przez 10 min. Jeśli poszkodowany wdychał pary syciwa lub dymy, to należy skierować go do szpitala wraz z arkuszem bezpieczeństwa, zawierającym dane syciwa. Arkusz taki powinien znajdować się w pomieszczeniu baterii i u kierownika ruchu elektrycznego.

43'