aktywność własna - jest czynnikiem wew. Zatem każdy przychodzi na świat z określoną aktywnością własną, to pierwotna potrzeba, napęd psychomotoryczny, pewną funkcje aktywności własnej, ludzie aktywni są społecznikami
2. Czynniki zew. a) środowisko jako źródło sygnałów rozwojowych, b) nauczanie z wychowaniem.
Wpływ środowiska- liczy się środowisko naturalne, rzutuje ono na nasz rozwój, środowisko kulturowe - to co człowiek wytworzył materialnie i duchowo.
Nauczanie i wychowanie - czynności świadome, planowe, celowe, zorganizowane, dzięki tym celom dziecko może efektywnie przyswajać, to, co jest społecznie porządane.
Anna Matczak - próbuje uodyfikować koncepcje Żebrowskiej. Uważa, że czasami tylko jeden czynnik, od którego zależy rozwój człowieka to - aktywność własna.
Może być wspomagana jak i utrudniona także ważna są zewnętrzne (bogactwo w wychowaniu, wymagania środowiskowe) i wewnętrzne (zdolności). Matczak uważa, że ważnym czynnikiem w rozwoju człowieka jest osiągnięty dotychczas poziom rozwoju. Wyższy poziom uzyskany przez dziecko daje większy napęd na dalszym etapie życia. Okresy Rozwojowe.
E. Harlock- istnieje mnogość podziałów.
Żebrowska przyjęła 3 kryteria wyodrębniające okresy rozwojowe:
1. sposób i poziom poznania rzeczywistości - zasięg procesów poznawczych i wnikliwość procesów poznawczych.
2. liczy się, dominującym rodzajem działalności dziecka są 3 rodzaje działalności - zabawa, nauka, praca.
3. Sposób oddziaływania wychowawczego, które staja się uzasadnionymi w danym okresie rozwoju.
Kierując się tymi okresami Żebrowska wyodrębniła: wiek niemowlęcy - 1 rok życia, wiek poniemowlęcy -2-3 rok życia, wiek przedszkolny - od schyłku 3 roku życia do 7 roku, wiek młodszy, wiek szkolny 7-11,12 lat 11,12 r. - wkroczenie w wiek dorastania.
Dziewczynki wcześniej wchodzą w ten wiek a wiec 11 chłopcy wkraczają z dwuletnim opóźnieniem. Wiek dorastania miedzy 17,18 roku życia. Po 18 r.ż. Żebrowska odnotowuje wiek dziewczęcy, młodzięczy do 24 a po 24 dorosłość.
Od początku powstania tego podziału był on krytykowany i dotyczyło to nie uwzględnienia okresu prenatalnego, podkreślano, że od poczęcia a nie narodzin zaczyna się rozwój. PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA Następujące etapy rozwojowe.
a) okres prenatalny-zmian rozwojowych jakie mają miejsce od poczęcia do narodzin w I rozdziale 2 tomu.
b) wczesne dzieciństwo-do 3 lat, podokres - niemowlęcy 2 rok życia
c) okres średniego dzieciństwa - do 7 roku, czly wiek przedszkolny
d) późne dzieciństwo, czyli młodszy wiek szkolny 10-12 lat
e) addestencja - dorastanie - wczesna od 15 r. Życia i późna po 15 r.ż.
f) wczesna dorosłość 35-40
g) średnia dorosłość 55-60
h) późna dorosłość- wiek starzenia się po 60.
Wybrane osiągnięcia rozwojowe dzieci w kolejnych okresach rozwojowych, wiek bardzo wielu zmian, okres dynamiczny - wczesne dzieciństwo, a także wiek niemowlęcy 3 grupy odruchów:
1. Wspólne dla dzieci i dorosłych: ssanie, łykanie i mruganie.
2. odruchy, które podlegają przemianom, zanikaniu. Mogą być zastępowane
3. Bezwarunkowe (odruch zaciskania dłoni, odruch połykania) odruchy obronne.