Teorie ; praktyka tuudizY finansowej w f/rzcdsiębiorstwic
analizy działalności gospodarczej przedsiębiorstw oraz metody przejęte z innych dyscyplin naukowych (np. statystyki, matematyki) i odpowiednio adaptowane do wymagań analizy procesów gospodarczych w przedsiębiorstwie.
Przyjmując za podstawą podziału odpowiednie kryteria, można przeprowadzić systematyką wykorzystywanych w analizie ekonomicznej metod badania.20 Do najczęściej wymienianych kryteriów zalicza się:
- kolejność oceny zjawisk ogólnych i szczegółowych, zgodnie z którą wyodrębnia się metodę indukcyjną i metodę dedukcyjną,
- etapy prac analitycznych lub też stopień pogłębienia prowadzonych badań, gdzie wyróżnia się metody właściwe w trakcie badań wstępnych (analiza porównawcza) i metody analizy przyczynowej (analiza przyczynowa).
Do innych kryteriów zalicza się na przykład zakres lub ściślej - stopień rozwinięcia metod analizy w przeprowadzonym badaniu przedmiotu czy też formę opisu. Zgodnie z pierwszym kryterium wyróżnia się:21
- analizą elementarną, obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu na elementy bez ustalenia wzajemnych zależności,
analizę funkcyjną, obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu na odpowiednie składniki z uwzględnieniem związków między tymi składnikami,
- analizę logiczną, obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu na składniki z uwzględnieniem ich stosunków logicznych.
W przypadku drugiego z przedstawionych kryteriów, tj. formy opisu wymienia się:
- metody analizy jakościowej, ujmujące badane związki i zależności w formie opisowej, werbalnej bez prób nadawania im ilościowego, mierzalnego wyrazu,
- metody analizy ilościowej, które ujmują badane procesy gospodarcze w formie liczbowej.
Pierwsza grupa metod, a więc metody analizy jakościowej (zwane również metodami opisowymi) ujmują badane związki i zależności w formie opisowej, werbalnej, bez prób nadawania im ilościowego, mierzalnego
- T. Waśnicwski, op.cit., s. 21.
L. Bednarski. Analizo finansowa w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001. s. 15.
24