atlas rehabilitacji ruchowej (112)

Rozdział 2/7 Urazy komunikacyjne szyi typu „smagnięcia biczem

dyskopatii lub radikulopatii pourazowej. Jeżeli nie ma objawów korzeniowych, pacjent realizuje program usprawniania opracowany dla „whiplash". W miarę potrzeby oraz możliwości w rehabilitacji zespołu „whiplash" zaleca się także delikatne mobilizacje manual-ne oraz terapię manualną tkanek miękkich wykonywanych przez fizjoterapeutę, za wyjątkiem elektroterapii typu TENS, generalnie nie powinno zalecać się szczególnie w okresie ostrym zabiegów fizykoterapii, takich jak: podczerwień - popularny sollux, lasero-terapia, ultradźwięki i inne. Noszenie kołnierza ortopedycznego również nie powinno być zalecane standardowo, a jedynie w indywidualnych przypadkach. Środki przeciwbólowe powinno zalecać się jedynie w silniejszych dolegliwościach bólowych i przez krótki okres czasu (najlepiej ograniczyć maksymalnie do fazy ostrej). Nie ma żadnych dowodów naukowych na skuteczność zalecanych często przez lekarzy tzw. miorelaksantów, czyli leków zwiotczających mięśnie w rehabilitacji zespołu „whiplash".

W fazie podostrej (2-12 tydzień po urazie), oprócz kanty- • nuacji ćwiczeń usprawniających i przywracających pełną ruchomość szyjnego odcinka kręgosłupa, wprowadza się stopniowo dawkowane i początkowo bardzo delikatne dynamiczne ćwiczenia mięśni z oporem, tj. koncentryczne i ekscentryczne. W trakcie całej terapii zespołu „whiplash" należy zwracać szczególną uwagę na prawidłową postawę ciała oraz ergonomiczne warunki wykonywanej pracy oraz czynności dnia codziennego. Zaleca się zwrócić szczególną uwagę na trening głębokich zginaczy kręgosłupa szyjnego. Przydatne mogą być nadal zabiegi terapii manualnej, którą stosuje się w celu pełnej mobilizacji stawów odcinka szyjnego kręgosłupa oraz mobilizacji uszkodzonych podczas urazu tkanek miękkich. Skuteczna w odzyskaniu prawidłowej elastyczności mięśni oraz tkanek miękkich uszkodzonego odcinka może być w tej fazie seria zabiegów masażu leczniczego. W miarę potrzeby można zastosować w tym okresie mobilizację niewłaściwie ustawionych kręgów w odcinku szyjnym, lecz jedynie przez doskonale w tej dziedzinie przeszkolonego fizjoterapeutę lub lekarza. Zabiegi te są szczególnie wskazane w pourazowej dysfunkcji kompleksu obrotowo--szczytowo-potylicznego, która często jest powodem bólów głowy pochodzenia szyjnego. W dalszym ciągu jedynym zalecanym zabiegiem fizykoterapeutycznym jest elektroterapia TENS.

W fazie przewlekłej (powyżej 12 tygodni) nadal stosuje się w miarę konieczności ćwiczenia odcinka szyjnego kręgosłupa i mobilizacje manualne kręgosłupa szyjnego oraz przy utrzymujących się dolegliwościach - odpowiednie wsparcie psychologiczne.

Autor: dr Adrian Kużdżał

St-rnna fi