atlas rehabilitacji ruchowej (318)

Rozdział 7/4 Rehabilitacja w uszkodzeniach splotu ramiennego

Przyczyny uszkodzenia

Uszkodzenia splotu ramiennego zdarzają się stosunkowo często ze względu na złożoną budowę i dużą ruchpmość struktur obręczy barkowej.

Mechanizm uszkodzenia:

■    urazy otwarte: przecięcie, postrzał;

■    urazy zamknięte (częściej), mechanizm awulsyjny: naciągnięcie, przerwanie korzeni, pni, pęczków lub wyrwanie korzeni z rdzenia kręgowego, nagłe pociągniecie barku poprzez raptowne skręcenie kierownicy motoru podczas wypadku, trzymanie za rękę upadającego dziecka, u noworodka jako powikłanie tzw. pomocy ręcznej podczas porodu, wciągnięcia przez pasy transmisyjne i inne;

■    długotrwały ucisk, np. przez żebro szyjne czy guzy szczytu płuc.

Objawy i diagnostyka

Złożoność budowy splotu ramiennego, przeplatanie się włókien nerwowych oraz wielosegmentowe unerwienie skutkuje nierównomiernym upośledzeniem funkcji mięśni kończyny górnej i obręczy barkowej. Jeżeli nerw prowadzi komponentę czuciową, zwykle objawy ruchowe wyprzedzane są przez dolegliwości czuciowe: pa-restezję, ból, przeczulicę na bodźce. Uszkodzenia nerwów obwodowych, więc również splotu ramiennego, prowadzą do porażeń wiotkich zaopatrywanych przezeń mięśni. Zakres i stopień porażeń uzależniony jest od miejsca uszkodzenia splotu. Porażenie całego splotu ramiennego zdarza się bardzo rzadko, występuje wówczas porażenie wszystkich mięśni kończyny górnej oraz znieczulenie w jej obrębie. Uszkodzenie części górnej splotu, włókien lub korzeni wychodzących z segmentu C5, C6 - najczęstsze, określane także jako porażenie Erba-Duchenne'a skutkuje porażeniami mięśni nad- i podgrzebieniowego, naramiennego, dwugłowego oraz kruczo-ramiennego. Towarzyszą temu czasami zaburzenia czucia powyżej łopatki i po zewnętrznej stronie ramienia, a także przy promieniowym brzegu przedramienia. Uszkodzenie dolnej części splotu (C8, Thl), tzw. zespół Klumpkego-Dejerine'a, prowadzi do porażenia zginaczy (w większym stopniu) i prostowników przedramienia oraz mięśni wewnętrznych ręki. Pomocny w rozpoznaniu uszkodzenia dolnej części splotu jest zespół Homera, który objawia się zwężeniem szpary powiek i źrenicy. Opisanym wyżej objawom towarzyszą zaburzenia neurowegetatywne, w następstwie których stwierdza się zasinienie ręki i zmiany troficzne paznokci.

Do cech charakterystycznych całkowitego uszkodzenia nerwu promieniowego zaliczyć można objaw „ręki opadającej" - ręka jest

Strona 2