Wstęp
„...cała wiedza medyczna ma dwa potężne słupy, na których się wspiera. Są nimi ćwiczenia fizyczne i dietetyka."
Hipokrates
Wykorzystywanie ćwiczeń fizycznych w celach leczniczych ma wielowiekową tradycję, co potwierdzają chociażby cytowane powyżej słowa ojca medycyny - Hipokratesa.
Przez wiele wieków i aż do dnia dzisiejszego rehabilitacja ruchowa (kinezyterapia) była i jest kluczowym elementem leczenia pacjentów z różnego rodzaju i pochodzenia dysfunkcjami narządu ruchu. Stosuje się ją powszechnie zarówno u nowo narodzonych niemowląt, dzieci i młodzieży, osób dorosłych w średnim wieku, jak i u starszych, a nawet terminalnie chorych. Współczesna medycyna rozwija się w niespotykanym dotąd tempie i, chociaż oferuje nam coraz to nowsze rozwiązania kliniczne ;i techniczne, jedno jest pewne - ruchu nie da się zastąpić niczym, żadnym lekiem, implantem czy innym^ urządzeniemr^ćhii^związane-zs ntm możłłwoseia-. ^ ;« funkcjonowania w życiu codziennym tak naprawdę są podstawowym wyznacznikiem stanu zdrowia człowieka, a przez to także jednym z ważniejszych czynników mogących istotnie ingerować w zdrowie. W kompleksowej rehabilitacji medycznej wielu chorób leczenie ruchem odgrywa rolę kluczową. Rehabilitację ruchową stosuje się zarówno w profilaktyce, leczeniu chorób, jak również w zapobieganiu pojawienia się dodatkowych powikłań chorobowych i nawrotu samej choroby, czyli w tzw. prewencji wtórnej. W większości chorób narządu ruchu proces usprawniania rozpoczyna się najwcześniej, jak jest to możliwe. W zależności od specyfiki choroby leczenie rehabilitacyjne przeprowadza się na oddziale szpitalnym, w przychodni rehabilitacyjnej, gabinecie rehabilitacji lub sanatorium i zawsze kontynuowane jest w warunkach domowych. W leczeniu chorób narządu ruchu szczególnego podkreślenia wymaga właśnie ten ostatni przypadek. Dla uzyskania oczekiwanych efektów rehabilitacji ruchowej i utrwalenia ich, oprócz właściwego doboru ćwiczeń, niezbędne są także: systematyczność, ciągłość, kompleksowość oraz odpowiednia, tj. optymalna intensywność stosowanych ćwiczeń leczniczych. Na dzień dzisiejszy żadna z placówek medycznych bez uwzględnienia odpowiedniej rehabilitacji domowej nie jest w stanie wszystkich tych wymogów spełnić. Cel rehabilitacji ruchowej, jakim jest osiągnięcie pełnej, w miarę możliwości, sprawności fizycznej, może być osiągnięty jedynie poprzez współpracę lekarza, fizjoterapeuty oraz pacjenta, przy czym należy wyraźnie podkreślić, że największy w tym procesie wysiłek i pracę, szczególnie w przypadku rehabilitacji narządu ruchu, musi wykonać sam pacjent.
Niniejszy „Atlas rehabilitacji ruchowej" z założenia jest podręcznikiem przeznaczonym głównie dla fizjoterapeutów i ich pacjentów. Co nie oznacza, że nie mogą z niego korzystać pacjenci samodzielnie, jak również lekarze różnych specjalności zajmujących się pacjentami z chorobami narządu ruchu, czyli głównie lekarze rehabilitacji medycznej, ortopedzi, neurolodzy oraz reumatolodzy.
Atlas zawiera krótkie, niezbędne dla informacji i wiedzy ogólnej pacjenta opisy poszczególnych, najważniejszych jednostek chorobowych dotyczących narządu ruchu.
Do każdego rozdziału przyporządkowano ćwiczenia z zakresu rehabilitacji ruchowej,
Strona 1