CCF20100627 3

Izba Deputowanych składa się / 630 parlamentarzystów, gd/ic czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelom Włoch, którzy ukończyli IX lat. a bierne 25 lat W systemie mieszanym: 475 mandatów obsadzanych jest w systemie większościowym w jednomandatowych okręgach (kolegiach¹⁰⁶) wyborczych, a pozostałe 155 mandatów w systemie proporcjonalnym z. ogólnokrajowym progiem wyborczym 4%

Senat Republiki tworzy 315 senatorów wybieralnych, gdzie czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelom Włoch, którzy ukończyli 25 lat. a hienie 40 lat. Podobnie jak w drugiej izbic, w ramach systemu mieszanego: 232 mandatów obsadzana jest w systemie większościowym, a 83 mandaty w systemie proporcjonalnym z regionalnym progiem wyborczym 4%¹⁰⁷.

Partie lub grupy polityczne zgłaszające kandydatów w okręgach mają obowiązek przedstawić w- Ministerstwie Spraw Wewnętrznych symbole list wyborczych ze wskazaniem nazwy partii lub grupy. Przypomnijmy, jedynie w wyborach do Senatu dopuszcza się zgłaszanie kandydatów niezależnych, tj. poza partiami politycznymi. Kandydat startujący w systemie większościowym musi zebrać co najmniej 500 i nie więcej tuż I tys. podpisów wyborców wpisanych do gminnych spisów wyborców. Obowiązuje zakaz kandydowania do obu izb jednocześnie oraz w kilku okręgach jednomandatowych

W obu izbach występuje więc ordynacja mieszana; gdzie 3/4 mandatów obsadzanych jest w okręgach jednomandatowych w systemie większości zwykłej, a pozostałe 1/4 w wybo rach proporcjonalnych / 4% progiem zaporowym (w Izbic Deputowanych - w skali kraju, w Senacie regionu). W okręgach jednomandatowych mandat uzyskuje kandydat / naj większą liczbą głosów. W razie równej liczby głosów za wybranego zostaje uznany kandydat starszy wiekiem. Następnie określa się listy partii, które przekroczyły 4% próg wyborczy i proporcjonalnie (metoda zwykłych ilorazów i największych reszt) następuje przydział poszczególnym listom odpowiedniej liczby mandatów.

Włosi mają możliwość głosowania za granicą, gdzie z łącznej liczby 630 deputo wanych 12 wybieranych jest w ten sposób, a z liczby 315 senatorów 6 pochodzi z okręgów obejmujących zagranicę^{101 2}.

W razie wakatu przewiduje się wybory uzupełniające dla mandatów obsadzanych według systemu większościowego, natomiast w przypadku zwolnienia miejsca z puli proporcjonalnej mandat obejmuje kandydat z najlepszym wynikiem uzyskanym w tej samej grupie kandydatów. Po przeprowadzeniu wyborów i opublikowaniu wyników każda / izb parlamentu orzeka o ważności mandatów¹⁰⁹.

Warto w tym miejscu dodać. iż. system wyborczy oparty jest o konstytucyjny obowiązek głosowania Zgodnie z art. 48 ust. 2 Konstytucji, głosowanie jest osobiste i równe, wolne i tjjnc"⁰. a jego wykonanie jest „obowiązkiem obywatelskim" (a nie prawnym). Niewypełnienie go groziło sankcją m in. w postaci wywieszenia w rejestrze gminy na okres jednego miesiąca wykazu osób /. adnotacją, że mc głosowały. Sankcje te zostały zniesione przepisami ustaw wyborczych z 1993 r.“ .

Do 1999 r. każdy wyborca posiadał świadectwo wpisania do spisu wyborczego, który przekazywał mu właściwy urząd gminny. Zawierało ono m.m. wskazanie okręgu wyborczego. obwodu i siedziby komisji obwodowej, dnia i godzin głosowania. Obecnie w miejsce świadectwa wpisu wprowadzono legitymacje wyborcze, z możliwością ich wielokrotnego użycia podczas kolejnych wyborów parlamentarnych, lokalnych czy referendów. Przystawienie kolejnej pieczęci potwierdza skorzystanie z prawa głosu. Wyborca nic ma prawa wejścia do lokalu wyborczego bez ważnej legitymacji wyborczej. Na mocy regulacji z kwietnia 2002 r. wybory odbywają się w niedzielę (miedzy godziną 8.00 a 22.00) oraz w dniu następnym, tj. w poniedziałek do godziny 15-tej. Służy to m.in. podniesieniu frekwencji wyborczej, która notabene w porównaniu / innymi krajami i tak jest stosunkowo wysoka"

Obie izby parlamentu zbierają się na wspólnych posiedzeniach (przewodniczy im przewodniczący Izby Deputowanych) w przypadku: wyboru prezydenta Republiki (w składzie poszerzonym o przedstawicieli regionów), przyjęcia przysięgi prezydenta, postawienia prezydenta w stan oskarżenia, powoływania 1/3 składu Trybunału Konstytucyjnego i 1/3 składu Najwyższej Rady Sądownictwa.

Każda z izb uchwała swój regulamin, który określa tryb jej funkcjonowania oraz. organizację wewnętrzną. W strukturze danej izby wyróżnić można: przewodniczącego, prezydium, kluby partyjne (tworzy je minimum 20 deputowanych lub 10 senatorów), komitety (giunty"⁴) i komisje parlamentarne (tworzone na początku jego kadencji: odzwierciedlają układ partyjny w parlamencie, skład komisji w Izbie Deputowanych ustalany jest na rok. a w Senacie na 2 lata). Komisje odbywają posiedzenia:

•    sprawozdawcze (rozpatrujące projekt będący później przedmiotem prac izby).

•    redakcyjne (rozpatrujące kolcjtc artykuły projektu głosowanego przez izbę).

•    konsultacyjne (rozpatruje fra, ment projektu, rozpatrywany w całości w innych komisjach).

•    ustawodawcze (kiedy projekt staje się ustawą bezpośrednio przez głosowanie w komisji bez odsyłania go do izby).

Parlament wykonuje trzy zasadnicze funkcje: ustawodawczą (tworzenie prawa), kontrolną (np. wobec rządu) i kreacyjną (np. wybór prezydenta Republiki, części składu Trybunału Konstytucyjnego i Najwyższej Rady Sądownictwa), l-unkcja kontrolna w stosunku <lo rządu polega m.in. na: rozpatrywaniu sprawozdań / realizacji budżetu, debacie nad polityką rządu (połączonej np. z rozpatrywaniem wniosku o udzielenie rządowi wotum nieufności lub udzieleniu nowemu gabinetowi wotum zaufania), zapytaniach (żądanie od rządu wyjaśnienia określonej sytuacji, co rodzi obowiązek udzielenia odpowiedzi) i interpelacjach (może spowodować przeprowadzenie debaty nad polityką rządu i w konsekwencji może doprowadzić do postawienia kwestii zaufania lub wniosku o wotum nieufności). Parlament może tez sformułować wniosek o wotum nieufności, który musi być podpisany przez 1/10 składu izby. Będzie on poddany pod glosowanie po upływie 3 dni od daty złożenia, kiedy to przechodzi większością bezwzględną obu izb. Ponadto funkcję kontrolną parlament realizuje poprzez swoje komisje, w tym powoływane ad hoc komisje śledcze.

jednomandatowych.

°² M. Babiak. Praw-o wyborcze.... s.

31

1

* W wyborach do Izby Deputowanych państwo podzielone jest na 27 okręgów wyborczych. Pokrywają się one

2

reguły z granicami regionów lub subregionów Każdy z nich podzielony jest z kolei na tyle kolegiów jednomandatowych, ile mandatów deputowanych przeznaczonych jest do obsadzenia Zob M Babiak, Prawo wyborcze do parlamentu Republiki Wiotkiej. |w j Prawo wyborcze do parlamentu w wybranych państwach europejskich, red S Grabowska. K Skladkowski, Kraków 2006. s 287 ¹⁷ żaden region me może posiadać mniej niz. siedmiu senatorów, z. wyjątkiem regionu Val!c d Aosta (jeden senator) i Mohsc (dwóch). Tam senatorowie wybieram są w systemie większościowym w okręgach

287.

“"Tamże, ².299-300

^1,9 Warto zwrócić uwagę, iż w przypadku niewypełnienia gwarancji tajności glosowania, np skreślania bez korzystania z kabiny z. osłona, przewodniczący obwodowej komisji może me dopuście do umieszczenia karły do glosowania w urnie wyborczej, ogłaszając nieważność głosu Zob M Babiak M . Prawo wyborcze. . i. 293

" I Bokszczanin Reforma ,s. 98 Z. Witkowski. Ustrój . s 60-62

Przeciętna w talach 1945-1989 wynosiła 9|.9%. w 1994 r 86%. w 1996 r 83%. w 2001 r 81.2%. a w 2006 r 83.6%

Np. w Senacie funkcjonuje Giunta ds Wspólnot Europejskich (wypracowująca opinie na temat stosowania umów wspólnotowych) czy Giunta ds Południa i Wysp (rozpaltujc projekty ustaw dotyczące rozwoju zacofanego południa Italii)