Chemia rep66

Inne pochodne mają nazwy specjalne, które mogą nie wykazywać podobieństwa do nazwy utworzonej w opisany sposób. Na przykład metylobenzen znany jest na ogół pod nazwą toluen, ami-nobenzen - pod nazwą anilina, hydroksybenzen - pod nazwą fenol itd. Wzory najważniejszych związków o takich specjalnych nazwach są następujące:

£	CN		COOH ó	S03H 6
toluen	anilina	fenol	kwas	kwas

benzoesowy benzensuflonowy

Jeśli do pierścienia benzenowego przyłączonych jest kilka grup, musimy nie tylko określić ich rodzaj, lecz także wskazać ich względne pozycje. Trzy istniejące izomery dwupodstawionych pochodnych benzenu odróżnia się za pomocą nazw orto, meta i para, na przykład:

Br    Br    Br

ó^-8'    Ó-Br    ^

Br

o-dibromobenzen m-dibromobenzen p-dibromobenzen orto    meta    para

Jeśli obie grupy są różne i żadna z nich nie nadaje cząsteczce specjalnej nazwy, wymieniamy po prostu te grupy w kolejności alfabetycznej, kończąc nazwę słowem benzen, jak np. chloronitro-benzen, bromojodobenzen itp. Jeżeli jedna z dwóch grup jest tego rodzaju, że nadaje związkowi nazwę specjalną, to określamy go jako

pochodną tego związku, np. nitrotoluen, bromofenol itd.

J    N0₂

^ Ó-C.

Br

p-bromoj odobenzen m-chloronitrobenzen

W przypadku, gdy do pierścienia benzenowego przyłączonych jest więcej grup niż dwie, ich względne pozycje określa się za pomocą liczb, na przykład:

Br    OH

Br    NO_z

Gdy wszystkie grupy są takie same, wówczas atomy węgla w pierścieniu numeruje się kolejno w taki sposób, aby jak najwięcej grup znajdowało się w pozycjach oznaczonych możliwie małymi numerami; gdy grupy są różne, wówczas przyjmuje się, że grupa ostatnia z wymienianych znajduje się w pozycji 1 i rozpoczynając od niej określa się położenie grup pozostałych, jak np. w przypadku 3 -bromo-5-chloronitrobenzenu.

131