DSC00038 4

7. Zaburzenia norwicowo związane 2® stresom...___436

rafobia w dzisiejszym sensie, uważał, że to lęk był przyczyną zawrotów głowy. OpM troje pacjentów z agorafbbią i stwierdził, że ich lęk był raczej lękiem przed występie’ niem łęku. póżniei powiązanym z sytuacją julica). Krytyka poglądu Benedikta przez Westphnla o przeszło stulecie wyprzedza teorie poznawcze mówiące o znaczeniu do> znań cielesnych i ich interpretacji w patogenezie lęku napadowego, a także dyskusję o powiązaniu napadów paniki 2 agortfobią.

W tym samym czasie, w 1871 r., amerykański kardiolog J.M. Da Cos ta opisał inną postać lęku. U żołnierzy wracających 2 /rontu, skarżących się na napady bicia serca, bóle w klatce piersiowej i uczucie wyczerpania, wykrył osłuchowo zaburzenia czynności serca, które nazwał irritakle heart (w języku polskim termin ten funkcjonuje jako serce żołnierskie). Obie wojny światowe wpłynęły na zwiększenie zainteresowania zaburzeniami lękowymi - w sensie zarówno analizy klinicznej, jak i dostrzegam! wpływu sytuacji społecznej, zwłaszcza sytuacji zagrożenia na zaburzenia czynnościowe. Brytyjski psychiatra T. Lewis wprowadził, na podstawie obserwacji żołnierzy w czasie I wojny światowej, termin efjoit syndjomt (zespól wysiłkowy) zwracając uwagę na nietolerancję wysiłku fizycznego. Uwzględnił przy tym podłoże psychiczne skarg pacjentów, wychodząc poza interpretację ściśle kardiologiczną. Podobny pogląd na serce żołnierskie i nerwicę wojenną wyrażał w 1920 r. MacKenzie, zwracając uwagę na znaczenie interpretacji normalnych funkcji fizjologicznych jako oznak choroby czy zagrożenia życia. Kardiolog Paul Wbod (1941) stwierdził, że objawy serca żołnierskkgp występują również w okresie pokoju i są bardzo zbliżone do objawów nerwicy lękowej. Uważał też, że szczególnie podatni na to zaburzenie są pacjenci, którzy w dzieciństwie „nauczyli się" lęku poprzez nadmiernie ochraniające ich zachowanie otoczenia. Kolejne światło na mechanizm leżący u podłoża tzw. zespołu wysiłkowego rzuciły fizjologiczne badania Maxwe!ia Jonesa (1948). Stwierdził on u tego typu pacjentów niższe niż u grupy kontrolnej stężenie mleczanu sodu po wysiłku, subiektywnie ocenianym jako maksymalny. Interpretował to jako przerywanie przez nich wysiłku przed osiągnięciem fizjologicznego maksimum - w wyniku lęku przed wysiłkiem. Zespół wysil kowy nie był więc efektem wysiłku fizycznego, lecz fobią wysiłku. Do terapii tej grupy pacjentów włączył grupową edukację w dużych grupach, co m.in zaowocowało ideą społeczności terapeutycznej.

Zastanawiając się nad historią kształtowania się współczesnych poglądów na zaburzenia lękowe, trzeba również wziąć pod uwagę kategorie diagnostyczne neurastenii, nerwicy lękowej i psychastcnii, obowiązujące od końca XIX w. aż do lat siedemdziesiątych XX w. Pojęcie neurastenii zostało wprowadzone w 1884 z przez omerykańskkgp psychiatrę G.M. Beaida na określenie czynnościowego zaburzenia charakteryzującego się brakiem „energii nerwowej® i dającego różne objawy związane z czynnościami o u.n. oraz układów trawiennego i moczowo-płciowego. Wymieniane wśród objawów obawy i fobie, choć nie uważane za najbardziej dominujące w obrazie, uchodziły z* najbardziej oporne na leczenie. Beard (1884,1890) uważał neurastenię za postać nerwicy typową dla przemysłowego, rozgorączkowanego społeczeństwa amerykańskiego, Używał synonimu American nerwusness (nerwowość amerykańska). Następne lata przyniosły stopniowe wyodrębnianie stanów lękowych spośród objawów neurastenii. Heckcr (1893) zwrócił uwagę na brak uświadamiania sobie lęku przez pacjentów poe-źywających fizyczne objawy lęku w przebiegu neurastenii.

Zygmunt Freud w 1895 ł oddzielił pojęcie nerwicy lękowej od neurastenii, uważając je za odrębne kategorie diagnostyczne o odmiennej patogenezie. IWierdził, że neu*